Morgunblaðið - 08.06.1991, Side 23

22
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. JUNI 1991
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. JUNI 1991
23

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Árvakur, Reykjavík
HaraldurSveinsson.
Matthías lohannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1100 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakiö.
Slagorð og
mengim hugans
OJtjórnmálaumræða á íslandi hef-
ur löngum verið brennd marki
innihaldslausra slagorða og upp-
hrópana. Heldur hefur dregið úr
þeim ósið í seinni tíð, en þó kemur
oft fyrir að menn grípa til þessa
leiðindaúrræðis þegar þeim finnst
liggja mikið við. Tilgangurinn helg-
ar þá meðalið án tillits til merking-
arinnar sem í slagorðinu felst.
Þetta má Ijóslega sjá af herferð
ýmissa stjórnmála- og verkalýðs-
foringja gegn þeim skuggaböldr-
um, sem þeir nefna „fjármagns-
eigendur". Síðustu misserin hefur
það ekki sízt verið formaður BSRB,
sem hefur beint spjótum sínum að
„fjármagnseigendum“ og virðist
telja þá undirrót arðráns í þjóðfé-
laginu. í framhaldi af vaxtahækk-
unum að undanförnu efndi BSRB
til útifundar í mótmælaskyni og
þar sagði formaðurinn m.a.:
„Þessar vaxtahækkanir eru í
raun skattlagning, skattar á þá sem
eru í erfíðri stöðu fyrir. Þaðan er
fjármagnið tekið og lagt í Iófa fjár-
magnseigendanna sem eru stikkfrí
í okkar samfélagi." A útifundinum
var samþykkt ályktun, með kröft-
ugu lófataki, ef marka má blaða-
frásagnir. I ályktuninni segir:
„Hækkun vaxta stríðir gegn
markmiðum gildandi kjarasamn-
inga og veldur enn frekari vaxta-
hækkunum í fjármagnskerfinu.
Launafólk sættir sig ekki við að
ávinningurinn af þjóðarsátt þess
sé færður fjármagnseigendum á
silfurfati með því að kynda undir
vaxtaokrið."
Af þessu má sjá, að „fjármagns-
eigendur" eru gerðir að blóra-
böggli. Þeirra vegna eru launþegar
„skattlagðir“ og á þeim okrað. En
stjómmálaforingjar og verkalýðs-
leiðtogar ættu að athuga sinn gang
áður en þeir sletta slagorðum.
Launþegarnir á útifundinum hefðu
átt að staldra ögn við áður en þeir
tóku undir ályktun BSRB með lófa-
taki.
Þegar málið er skoðað kemur
nefnilega í ljós, að yfirgnæfandi
meirihluti „fjármagnseigenda" eru
launþegarnir sjálfir og mestur hluti
af fjármagni þeirra, eða sparnaði,
er í vörzlu verkalýðsforingjanna.
Það eru lífeyrissjóðimir, sem
geyma langstærstan hluta sparn-
aðar landsmanna. Um síðustu ára-
mót nam þessi sparnaður 130,8
milljörðum króna. Af svonefndum
frjálsum spamaði námu inneignir
í bönkum 116 milijörðum og af
þeim vom yfir 80 milljarðar eign
heimilanna, en mikið af því, sem
eftir var, í eigu opinberra aðila og
þar með almennings. Annar svo-
nefndur ftjáls sparnaður nam 18,8
milljörðum, að mestu í vörzlu verð-
bréfasjóða, en langstærstur hiuti
hans er í eigu almennings. Yfír-
gnæfandi meirihluti útlána rennur
til atvinnulífsins, ríkis, sveitarfé-
laga og annarra opinberra aðila.
Vaxtakostnaðurinn er því borinn
af þeim, en vaxtatekjurnar renna
að mestu til lífeyrissjóða og heim-
ila.
Kannanir hafa sýnt, að frjáls
sparnaður er að mestu í eigu aldr-
aðra, sem annaðhvort em komnir
eða að komast á eftirlaun, svo og
ungmenna um og innan við tvítugt.
Sparifjáreigendur em því fólkið
í landinu og spariféð er að miklu
leyti bundið í lífeyrissjóðum. Megn-
ið af því 'sem eftir stendur er í
höndum aldraðra og ungmenna.
Árásir á „fjármagnseigendur" bein-
ast því gegn launþegum og almenn-
ingi.
I raun eru formaður BSRB og
jábræður hans að krefjast þess, að
vaxtastigi verði haldið niðri með
handafli stjórnvalda en miðist ekki
við verðbólgu og aðra efnahagslega
þætti. Krafan er í raun um það,
að fjármagn verði fært frá „fjár-
magnseigendum", þ.e. sparendum,
og flutt til þeirra sem skulda.
Umhyggja formanns BSRB er því
fyrir skuldurum en ekki öldruðum,
ungmennum og hag Iífeyrissjóða -
fjármagnseigendum, sem gera
skuldurum yfírleitt kleift að fá lán.
En hvers vegna er þessi Ieikur
að orðum? Hví eru þeir sem spara
uppnefndir „fjármagnseigendur"?
Ástæðan er að sjálfsögðu sú, að
kommúnistar (Sósíalistaflokkurinn,
Alþýðubandalagið) hafa í áratugi
rekið harðan áróður gegn sjálfs-
eignarstefnunni. Allar eignir áttu
að vera í höndum alþýðunnar, þ.e.
ríkisins. Það var andfélagslegt að
eiga eignir og hagnaður eða gróði
einkafyrirtækja af hinu vonda.
Þessum mönnum hefur nær tekizt
að útrýma orðinu gróði úr íslenzkri
tungu. Nú til dags geta þeir að
vísu fallizt á orðið rekstrarafgang-
ur. En það er ljótt að græða, þótt
gróðinn sé aflgjafi atvinnulífsins
og án hans sé ekki hægt að greiða
launþegum lífvænleg laun. Áróð-
ursmeistararnir hafa ekki getað
svert sparnaðinn í augum lands-
manna og þess vegna er notað hið
skuggalega orð „fjármagnseigend-
ur“.
Áratugum saman hefur sælurík-
inu í austri verið haldið að íslend-
ingum. Nú hefur það verið afhjúpað
og allir geta séð, að sameignar-
stefnan hefur leitt fátækt, örbirgð
og eymd yfir þjóðirnar, að ekki sé
talað um einræðið og aðrar hörm-
ungar, sem blóðugar byltingar í
nafni öreiganna leiddu yfír almenn-
ing.
Þeim, sem hafa viljað leiða sós-
íalískt þjóðskipulag yfir íslendinga,
dettur ekki lengur í hug, að þeir
geti haft erindi sem erfiði. En það
eimir enn eftir af áratugalöngum
áróðri og slagorðum gegn borgara-
legu samfélagi. Þeim hefur tekizt
að menga hugarfarið. Það verður
ekki fyrr en íslendingum hefur
tekizt að eyða þessari mengun hug-
ans að hægt verður að nota rétt
orð og hugtök. Það eiga sparifjár-
eigendur að hafa í huga þegar þeir
eru gerðir að blóraböggli áróðurs-
meistaranna.
Friðrik Sophusson fjármálaráðherra;
Eíkisstjómin tók á fiskeldismálunum
með þeim eina hætti sem eðlilegt var
FRIÐRIK Sóphusson fjármálaráðherra segist harma orð Friðriks
Sigurðssonar í Morgunblaðinu í gær um óábyrga afstöðu hins fyrr-
nefnda og stefnubreytingu hjá þingmönnum Sjálfstæðisflokksins í
fiskeldismálum. Friðrik segir ríkisstjórnina hafa staðið frammi fyr-
ir því að þurfa að taka á málunum og það hafi verið gert með þeim
eina hætti sem eðlilegt var.
„Það er ljóst að þegar þessi mál I frumvarpið ekki í gegnum þingið
voru til umræðu á Alþingi þá komst | en í stað þess var gert samkomulag
á milli flutningsmanna þess og þá-
verandi fjármálaráðherra. Það sam-
komulag fólst í því að stjórnarnefnd
Ábyrgðardeildar fiskeldislána gerði
samþykkt á fundi sínum þann 18.
mars sl. um hugsanlegar breytingar
á starfsemi Ábyrgðardeildarinnar
og daginn eftir gaf bankastjórn
Landsbankans munnlega yfirlýs-
Elli- og örorkulífeyrisþegar:
T ekj utryggingarauki
vegna viðskiptakj arabata
BÆTUR almannatrygginga hækkuðu um 2,57% hinn 1. júní sl. í
samræmi við almennar launahækkanir. Frítekjumark tekjutrygging-
ar mun hækka um 10% þann 1. júlí n.k. og á sama tíma hefur ríkis-
sljórnin tekið ákvörðun um að greiða elli- og örorkulífeyrisþegum,
öðrum en þeim sem eingöngu fá grunnlífeyri almannatrygginga,
sérstakan tekjutryggingarauka vegna viðskiptakjarabata. Tekju-
tryggingaraukinn verður 6.318 krónur.
Eftir hækkun bóta almanna-
trygginga er ellilífeyrir nú 12.123
krónur, tekjutrygging 22.305 krón-
ur, heimilisuppbót 7.583 krónur og
sérstök heimilisuppbót 5.125 krón-
ur.
Frítekjumark tekjutryggingar
hækkar um 10% þann 1. júlí n.k.
en það hækkar árlega i samræmi
við almennar hækkanir bóta og
annarra tekna milli ára. Elli- og
örorkulífeyrisþegar með eigin tekj-
ur, aðrar en úr lífeyrissjóði, mega
því ha.fa 16.280 krónur á mánuði
án þess að tekjutryggingin skerð-
ist. Frítekjumarkið hjá hjónum
verður 22.792 krónur á mánuði.
Elli- og örorkulífeyrisþegar sem
hafa eingöngu tekjur úr lífeyrissjóði
mega hafa 23.650 krónur á mánuði
án þess að tekjutryggingin skerðist
og frítekjumarkið hjá hjónum, sem
eingöngu hafa tekjur úr lífeyrissjóði
verður 33.110 krónur á mánuði.
Hjá elli- og örorkulífeyrisþegum
sem hafa bæði lífeyrissjóðstekjur
og aðrar tekjur gildir sama frítekju-
mark og hjá þeim sem engar lífeyr-
issjóðstekjur hafa. Þó skal draga
frá lífeyrissjóðstekjum þeirra 7.370
krónur á mánuði hjá einstaklingum
og 10.318 krónur hjá hjónum á
mánuði áður en til útreiknings
tekjutryggingarinnar kemur.
Ríkisstjórnin hefur ákveðið að
eingreiðslan sem samkomulag hef-
ur náðst um vegna viðskiptakjara-
bata og greidd verður út þann 1.
júlí n.k. verði á sama tíma greidd
elli- og örorkulífeyrisþegum, öðrum
en þeim sem eingöngu fá grunnlíf-
eyri almannatrygginga. Þessi tekju-
tryggingarauki nemur 18% eða
samtals 6.318 krónum og bætist
hann ofan á tekjuti’yggingar, heim-
ilisuppbætur og sérstakar heimilis-
uppbætur. Eingreiðsla sú sem laun-
þegar fá er 6.300 krónur.
ingu en hvort tveggja var birt í
fylgiskjali með nefndaráliti íjár-
hags- og viðskiptanefndar,“ sagði
Friðrik Sóphusson fjármálaráð-
herra, í samtali við Morgunblaðið.
Friðrik sagði að það sem hins
vegar hefði gerst frá þessum tíma
væri að bankarnir hefðu ákveðið
að lána ekki lengur afurðarlán til
fiskeldisfyrirtækjanna þannig að
starfsemi Ábyrgðardeildarinnar
kæmi ekki að neinum notum þar
sem hún hefði engan lagalegan
rétt til að lána peninga, heldur ein-
ungis til að bera ábyrgð á lánum
gagnvart lánastofnunum. Aðgerðir
ríkisstórnarinnar nú sagði hann
beint, eðlilegt framhald af þeirri
vinnu sem flutningsmenn frum-
varpsins unnu í Alþingi er það var
þar til umræðu.
„Við stóðum þess vegna frammi
fyrir því í þessari nýju ríkisstjórn
að þurfa að taka á málunum og
ég tel að það hafi verið gert með
þeim eina hætti sem eðlilegt var.
Satt að segja vonaðist ég til þess
að fiskeldismenn yrðu þakklátir
fyrir það að ríkisstjórnin ætli sér
að beita sér fyrir því að leggja 300
milljónir króna til nokkurra lífvæn-
legustu fyrirtækjanna í ár og á
næsta ári, jafnvel þótt engan veg-
inn sé ljóst að þeir peningar fáist
éndurgreiddir. Með þessu móti vill
ríkisstjórnin gera sitt til að viðhalda
verkkunnáttu í fískeldi,“ sagði Frið-
rik.
„í þinglok gekk ég eins langt og
hægt var að ganga til að reyna að
ná samkomulagi milli Landsbank-
ans og Fjármálaráðuneytisins og
það er auðvitað ansi hart að fá
þessar þakkir frá manni sem er I
greininni,“ sagði Friðrik að lokum.
Árni Gestsson, formaður Átaks í landgræðslu, afhendir Sveini Run-
ólfssyni, landgræðslustjóra, söfnunarféð, sem með vöxtum og verðbót-
um nemur 27 milljónum króna.
Nítján milljónir til
Landgræðslunnar
ÁRNI Gestsson, formaður stjórnar Átaks í landgræðslu, aflienti Sveini
Runólfssyni, landgræðslustjóra, 19 milljóna króna söfnunarfé átaksins
við hátíðlega athöfn í Borgartúni á fimmtudag. Átak í landgræðslu hef-
ur þegar aflient Landgræðslunni 6,5 milljón króna söfnunarfé. Ákveðið
hefur verið að verja fénu til að stöðva jarðvegseyðingu á Haukadals-
heiði með sáningu grasfræs og áburði. Með afhendingu söfnunarfjárins
lýkur þriggja ára starfsemi Átaks
Athöfnin hófst með ávarpi Árna
Gestssonar sem sagði meðal annars
að takmark samtakanna hefði frá
upphafi verið að safna 25 til 30 millj-
ónum króna til landgræðslu. Hann
benti á að þessu takmarki hefði verið
náð og sagði að ekki væri síður mikil-
vægt að starfsemi átaksins hefði vak-
ið fólk til umhugsunar um land-
græðslu á Islandi og aukið skilning á
þýðingarmiklu starfí þeirra sem vinna
að uppgræðslu landsins.
Á eftir Áma tók Sveinn Runólfsson
til máls og þakkaði Árna sérstaklega
fyrir hans starf í stjórn átaksins. Sagði
hann meðal annars að starf Árna yrði
seint metið að verðleikum og aldrei
fullþakkað. Þá vék Sveinn máli sínu
að uppgræðslu á Haukadalsheiði og
sagði að einhugur hefði verið um veija
fénu til að endurheimta fyrri land-
gæði með sáningu grasfræs og áburði.
landgræðslu.
Sjö þúsund hektara svæði á heiðinni
er girt og friðað fyrir búfjárbeit.
Næstur tók til máls Halldór Blönd-
al, landbúnaðarráðherra, og sagði
meðal annars að landgræðsla á suð-
urströndinni væri samfelld sigur-
ganga ræktunarmanna. Nú vildu
menn rækta önnur lönd. Hann minnt-
ist á þingsályktunartillögu um að
stöðva jarðvegs- og gróðureyðingu og
sagðist vona að hægt yrði að fram-
fylgja henni og klæða landið gróðri á
næstu árum.
Síðastur talaði Ólafur Haraldsson,
frá Gallup, og kynnti niðurstöður
skoðanakönnunar um landgræðslu og
umhverfismál. í niðurstöðunum kem-
ur meðal annars fram að 80% þjóðar-
innar telji að auka eigi franilög til
landgræðslu og að 75% þjóðarinnar
telji gróðureyðingu svipaða eða vax-
andi.
Islenzka kvótakerfið
að hluta fyrirmynd
skelveiðistj órnunar
Framseljanlegur kvóti notaður við stjórn
skelveiða við austurströnd Bandaríkjanna
ÍSLENZKA kvótakerfið hefur að nokkru leyti verið haft til fyrir-
myndar og hliðsjónar við stjórnun veiða á smyrslingi (clam) og
kúfiski við austurströnd Bandaríkjanna. Það er eini veiðiskapurinn
til þessa vestan hafs, sem stjórnað er með útgáfu framseljanlegrar
aflahlutdeildar, kvóta. Bonnie McCay, prófessor, segir vaxandi um-
ræðu um það í Bandarikjunum að taka upp almenna veiðistjórnun
með þessum hætti, en mörgum spurningum sé þar þó enn ósvarað.
Meðal annars er ekki fyllilega ljóst hvort það stenzt samkvæmt
stjórnarskránni að framselja veiðiréttindi sem þessi, en í gildandi
lögum er bann við sölu hins opinbera á veiðileyfum eða kvóta.
Bonnie McCay er prófessor í
mannfræði og vistfræði við Rut-
gers-háskóla í Bandaríkjunum. Hún
hefur ritað allmikið um fískveiðar
í Bandaríkjunum, Kanada og víðar.
Hún flutti í gær fyrirlestur á vegum
Sjávarútvegsstofnunar Háskóla Is-
lands og Félagsvísindadeildar um
stjórnun skelveiðanna, veiða á
smyrslingi og kúfiski. Forsaga
þessarar veiðistjórnunar nær allt
aftur til ársins 1977 en þá fyrst
kom upp hugmyndin um útgáfu
framseljanlegarar aflahlutdeildar.
Sú leið varð þó undir og var veiðun-
um stjórnað með ýmsum hætti svo
sem heildarkvóta með takmörkuð-
um aðgangi, takmörkun á stærð
skeljarinnar og ársfjórðungskvót-
um. Reyndin varð sú, að bátafjöldi
var svo mikill, að útivera var
skömmtuð á hvern bát og var kom-
in í það, að aðeins var leyfilegt að
stunda veiðarnar þrjár klukku-
stundir á viku og fjöldi sjóferða á
skip, sem kostuðu allt að 60 milljón-
um króna, var kominn niður í 25 á
ári.
Þegar kvótakerfíð var tekið upp
var farin sú leið, að miðað var að
80% við aflareynslu síðustu 10 ára,
tvö verstu árin mátti skila frá og
mest áherzla var lögð á síðustu
árin. Að fimmtungi var svo miðað
við stærð bátanna. Um er að ræða
ákveðna aflahlutdeild úr árlegum
kvóta og var kerfið tekið upp í
október í fyrra. Frelsi til viðskipta
með þessar heimildir er ótakmarkað
og hefur niðurstaðan orðið sú, að
frá október í fyrra til marzmánaðar
í ár fækkaði bátum á þessum veið-
um úr 133 bátum í 40, en í raun
er talið að 6 bátar geti veitt upp
kvótann. Hver sem er getur keypt
kvóta og endurleigt til útgerðar.
Ein afleiðing þessa, er mun meiri
afli á bát en áður, sem þýðir mikla
tekjuaukningu. Hún skilar sér þó
eingöngu til útgerðarinnar, sem
telur að þrátt fyrir aukna vinnu um
borð, eigi þetta fyrirkomulag ekki
að auka tekjur sjómanna enda hafa
hlutskipti milli útgerðar og áhafnar
breytzt úr jöfnum skiptum niður í
það að aðeins fimmtungur komi til
sjómanna. Með fækkun bátanna
versnar aðstaða sjómanna til kjara-
bóta.
Eiga fyrirtæki ríldsins
að njóta forréttinda?
FRIÐRIK Sophusson fjármálaráðherra sagði í viðtali við Morgunblaðið í gær að fyrirtæki sem skulda
ríkinu eða eru í eigu þess og eiga í miklum rekstrarerfiðleikum eigi ekki að njóta neinna forrétt-
inda umfram fyrirtæki í einkaeign og því hljóti að verða að skoða þann kost, hvort ekki sé eðlilegast
og hagkvæmast að setj þau í gjaldþrotaskipti. Síldarverksmiðjur ríkisins og Álafoss eru í hópi þeirra
fyrirtækja sem standa nú frammi fyrir gjaldþroti að óbreyttu. Morgunblaðið leitaði álits nokkurra
aðila málsins á ummælum fjármálaráðherra.
Jón Reynir Magnús-
son forstjóri SR:
Ríkið hefur
aldreisett
krónu í SR
„MÉR finnst ósanngjarnt að
setja Síldarverksmiðjurnar í
sama pott og Álafoss og fiskeld-
isfyrirtækin vegna þess að okkar
stærsti vandi er vegna hráefniss-
korts en þessi fyrirtæki skortir
ekki hráefni,“ segir Jón Reynir
Magnússon, forstjóri Síldarverk-
smiðja ríkisins. „Ríkissjóður hef-
ur aldrei sett krónu í þetta fyrir-
tæki þó það hafi að vísu ábyrgst
skuldir. Brunabótamat eigna
Síldarverksmiðjanna er uppá 3,4
milljarða og því er ekki sann-
gjarnt að bera okkur saman við
fiskeldi, sem búið er að moka fé
í úr opinberum sjóðum. Megnið
af okkar skuldum eða um 900
milljónir eru í Landsbankanum
og auk þess er skuld við fiskveið-
isjóð uppá 55 milljónir," segir
hann.
„Árið 1989 þótti fjárhagur okkar
ekki þannig vaxinn að við kæmum
til greina við fjárveitingar úr At-
vinnutryggingasjóði en hins vegar
hafa flestar einkaverksmiðjurnar
fengið verulegar fjárhæðir úr sjóð-
unum og þar er ríkið beinlínis að
styrkja okkar samkeppnisaðila.
Þegar vandræði koma síðan upp
hjá okkur á ekkert að aðhafast,"
sagði Jón.
„Síldarverksmiðjurnar eru ótví-
rætt í eigu ríkisins og stjórn þess
er skipuð af Alþingi. Ég er sam-
mála fjármálaráðherra um að fyrir-
tæki eigi ekki að njóta forrréttinda
en við höfum ekki sama rekstrar-
umhverfi og einkafyrirtækin í mjöl-
iðnaði og þar má eigendum okkar
kenna um því við þurfum að starfa
eftir lögum sem sett voru fyrir
stríð,“ sagði hann.
Jón sagði að umræða um sölu
Síldarverksmiðjanna hefðu staðið á
annan áratug. „Halldór Ágrímsson
setti nefnd árið 1989 til að endur-
skoða lögin um Síldarverksmiðjur
ríkisins. Álit nefndarinnar var að
gera ætti Síidarverksmiðjurnar að
hlutafélagi sem hefði breytt all-
miklu ef það hefðu verið sam-
þykkt. Ráðherra reyndi tvívegis að
koma þessum breytingum í gegn-
um Alþingi en í bæði skiptin strön-
duðu þær í þingflokkunum. Þetta
ástand sem við höfum þurft að búa
við hefur meðal annars orðið til
þess að á síðari árum höfum við
ekki getað tengst útgerðum loðnu-
skipa eins og okkar keppinautar
hafa gert.
Það má ekki gleyma því, að rík-
ið notaði Síldarverksmiðjurnar sem
nokkurskonar byggðastofnun á
árum áður og vorum við settir í
að setja upp frystihús og fleiri at-
vinnufyrirtæki út á landsbyggðinni
Minnist ég þess að við vorum með-
al annars látnir veita lán til Þórs-
hafnar til að íbúar þar gætu komið
togara á flot þótt við hefðum ekki
verið með neinn rekstur á Þórs-
höfn.
Ef síldarverksmiðjurnar hefðu
fengið ný lög sem hægt hefði verið
að starfa eftir væri staðan senni-
lega ekki eins og hún er í dag,“
sagði Jón.
Hann sagði einnig að samkeppn-
isaðilarnir hafðu fengið mikla fyrir-
greiðslu í fjárfestingarsjóðunum á
árunum 1989 og 19990 og nefndi
sem dæmi að ein lítil verksmiðja,
Hafsíld á Seyðisfirði, hefði fengið
132 milljónir úr atvinnutrygginga-
sjóði. „Ef við hefðum fengið eitt-
hvað sambærilegt miðað við okkar
rekstur hefðum við átt að 8-900
milljónir,“ sagði Jón Reynir Magn-
ússon.
Ólafur Ólafsson for-
stjóri Álafoss:
Gjaldþrot ylli
meiri skaða
„ÁLAFOSS er að 60% hlut í eigu
ríkisins og við liöfum gert eig-
endum og stjórn fyrirtækisins
ítarlega grein fyrir stöðu þess
og þeim valkostum sem í henni
eru. Ef ríkið kýs að taka þátt í
atvinnurekstri, eins og í þessu
tilfelli, gera menn þær sjálf-
sögðu kröfur til þess að það taki
ákvarðanir. Ef það er skoðun
ráðherra að hreinlegast sé að
setja fyrirtækið á hausinn geng-
ur það gegn skoðunum okkar
því þá er ekki verið að setja
peninga í fyrirtækið heldur
munu fjármunir lánadrottna
tapast og atvinnutækifæri skað-
ast mun meira,“ segir Ólafur
Ólafsson forsljóri Álafoss hf.
„Við höfum bent á stöðuna og
óskað eftir að ákvörðun verði tekin
með hajgsmuni allra að leiðarljósi,“
sagði Olafur.
Ég heyri á orðum forsætisráð-
herra að hann metur stöðu Álafoss
aðra en stöðu Síldarverksmiðjanna
og laxeldisins og að ríkisstjórnin
er tilbúin til að skoða þá leið að
breyta skuldum fyrirtækisins i
hlutafé og að nýtt fé komi inn í
reksturinn. Ég skil heldur ekki orð
fjármálaráðherra á þann hátt að
hann telji að það eigi að taka Ála-
foss til gjaldþrotaskipta. Ég er
sannfærður um að ráðherrar munu
taka þá ákvörðun sem er heppileg-
ust fyrir alla aðila eftir yfirvegað
mat,“ sagði Ólafur.
Hann sagði að umræður um
stöðu fyrirtækisins væru famar að
hleypa óróa í umboðsmenn þess
erlendis og óvissa væri að skapast
í kringum viðskiptasambönd fyrir-
tækisins.
Ása Gunnarsdóttir
formaður starfs-
mannafél. Álafoss:
Nefnd starfs-
fólks vinnur
að úrlausn
ÁSA Gunnarsdóttir, formaður
Starfsmannafélags Álafoss, seg-
ir að félagið hafi samþykkt að
beita sér fyrir að komið verði í
veg fyrir gjaldþrot Álafoss. S.l.
mánudag var haldinn fundur í
sljórn starfsmannafélagsins þar
sem ákveðið var að skipa 7
manna nefnd sem mun reyna að
hafa áhrif á ákvarðanatöku ráð-
lierra, að sögn Ásu.
Nefndin hefur hlotið heitið Hug-
sjónahópur starfsmannafélags Ála-
foss um áframhaldandi ullariðnað
á íslandi og hefur komið sarnan á
hverjum degi í vikunni og fjallað
um stöðu starfsfólksins, sem sagt
hefur verið upp störfum og samið
tillögur um framtíðarrekstur fyrir-
tækisins.
Hafa starfsmennimir haft sam-
band við iðnaðarráðherra og nefnd
sem starfar fyrir forsætisráðuneyt-
ið um fjárhagsvanda Álafoss. Þá
verður farið fram á fundi með ráð-
herrum sem fyrst, að sögn Ásu.
Hún sagði að nefndin myndi
sækjast eftir fundi með ráðherrum.
Starfsmenn leggist gegn hug-
myndum um að fyrirtækið verði
sett í gjaldþrotaskipti. 360 manns
missa atvinnuna ef rekstur alafoss
stöðvast og sagði Ása að auk þess
hefði fjöldi manns atvinnu af starf-
semi fyrirtækisins í verslun, út-
flutningi og heimilisiðnaði.
Við legggjum meðal annars
áhei-slu á að með því að leggja
niður ullariðnaðinn færi mikil sér-
hæfð þekking í súginn og bendum
líka á að náttúruefnin eru að vinna
á þannig að framtíðin hlýtur að
bera með sér aukna sölu á ullaivör-
um gegn gerviefnunum,“ sagði
hún.
Kolbeinn Friðbjarn-
arson varaformaður
Vöku á Siglufirði:
Gjaldþrot
SR yrði
hreinasta
hörmung
„ÉG get fullyrt að það er yfir-
gnæfandi skoðun bæjarbúa á
Siglufirði, að það væri hreinasta
hörmung ef Síldarverksmiðjurn-
ar yrðu gerðar gjaldþrota," seg-
ir Kolbeinn Friðbjarnarson var-
aformaður Verkalýðsfélagsins
Vöku á Siglufirði. „Það er ekki
auðvelt að sjá hvað af gjaldþroli
myndi leiða. Flestir sem þekkja
til loðnuveiða og vinnslu hafa
ástæðu til að gera sér vonir um
að það verði loðnuveiðar við Is-
land í nánustu framtíð," segir
hann.
Kolbeinn sagði órökrétt að ætla
að ekki verði mikil loðnuveiði á
næstunni, jafnvel þegar á þessu
ári. „Þá þarf loðnuverksmiðjur sem
hægt er að reka og það er enginn
vafí á því að loðnuverksmiðjurnar
í landinu munu þá ráða fram úr
þeim vanda sem þær eru í í dag
ef þeim verður aðeins fleytt yfír
vandann þangað til vinnslan hefst.
Samkvæmt fréttum eru skuldir
Síldarverksmiðjanna um 1.300
milljónir en það þyrfti ekki nema
tvær meðalvertíðir til að fyrirtæk-
inu tækist að yfírvinna þann
vanda,“ sagði hann.
„Ef Síldarverksmiðjurnar verða
gerðar gjaldþrota veit enginn hvað
við tekur. Ætlar forsætisráðherr-
ann þá að reka •verksmiðjurnar
persónulega þegar loðnan kallar á
með engum fyrirvara?" segir Kol-
beinn.
Kolbeinn var spurður hvort ekki
mætti ætla að einhverjir vildu
kaupa eignir Síldarverksmiðjanna.
„Það er auðvitað hægt að gefa
þessar verksmiðjur. I þeim eru
eignir og verðmæti sem nema mill-
jörðum. Ef það er pólitíkin að ein-
hveijir eigi að fá þær fyrir slikk
vaknar spurningin hvort þeir hinir
sörnu geta rekið þær þegar til kast-
ana kemur.
Loðnuveiðarnar eru snar þáttur
í verðmætasköpun þjóðarinnar og
það væri mjög misráðið ef menn
gerðu eitthvað sem stefndi því í
hættu að þessi atvinnuvegur geti
gengið eðlilega þegar loðnan lætur
sjá sig,“ sagði Kolbeinn.
'1
Bæjarstjórn Siglu-
fjarðar:
Oskar eftir
samstarfi við
ráðherra um
framtíð SR
Á FUNDI bæjarsljórnar Siglu-
fjarðar sl. fimmtudag var gerð
samþykkt vegna umræðna um
stöðu Síldarverksmiðja ríkisins
þar sem m.a. er óskað eftir nánu
samstarfi við sjávarútvegsráð-
herra varðandi hugsanlegar
breytingar á eignarhaldi fyrir-
tækisins og um framtíðarrekstur
SR á Siglufirði.
Er því beint til sjávarútvegsráð-
herra að flýtt verði rannsóknum
og mælingum á loðnustofninum
með það í huga að veiðar geti haf-
ist einum til tveimur mánuðum
fyrr en nú er áætlað.
„Rétt er að minna á að Síldar-
verksmiðjurnar hafa verið í farsæl-
um rekstri í hálfa öld og á þeim
tíma hefur fyrirtækið ekki fengið
framlög eða skuldbreytingar úr
opinberum fjárfestingarsjóðum
eins og flestar aðrar loðnubræðslur
á íslandi," segir í samhljóða sam-
þykkt bæjarstjórnarinnar.
Bent er á að loðnubrestur sé
meginástæða vanda fyrirtækisins
og ekki sé sanngjarnt að setja það
á bekk með öðrum fyrirtækjum sem
átt hafi í langvarandi rekstrarerfið-
leikum.