Morgunblaðið - 08.06.1991, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. JUNI 1991
Júlíus Jónsson,
Mosfelli - Kveðja
Laugardaginn 25. maí síðastlið-
inn var gerð útför Júlíusar á Mos-
felli frá Þingeyrakirkju. Hann lést
á Héraðshælinu á Blönduósi þann
17. sama mánaðar.
Vegferðin var orðin löng og hann
ekki óviðbúinn kallinu. Fæddur var
hann í Brekku í Þingi 19. júlí 1896,
sonur hjónanna Þórkötlu Guð-
mundsdóttur og Jóns Jóhannssonar
er þá og lengi síðan bjuggu í
Brekku. Snemma kom það fram að
Júlíus var tápmikill og fóthvatur
sem átti eftir að endast honum til
afreka og langlífis þótt stundum
þætti dirfska hans jaðra við það að
hann ætlaði sér ekki af. Meðan
hann var í broddi lífsins var hann
göngugarpur með afbrigðum og
neytti þess óspart í fjárleitum, ekki
síst eftirleitum, um fjöll og heiðar.
Honum var löngum mjög hugleikið
hversu til tókst um smölun afréttar-
lambanna haust hvert og óbærileg
tilhugsun að nokkur skepna yrði
úti á fjöllum ef í mannlegu valdi
stóð að bjarga henni.
Árið 1924 gekk Júlíus að eiga
Guðrúnu Sigvaldadóttur sem ættuð
var af Ströndum, mikla ágætis-
konu. Eftir frumbýlingsár á einum
tvéimur jörðum keyptu þau hjón
árið 1930 Mosfell í Svínadal og
bjuggu þar síðan meðan kraftar
entust við rómaða rausn svo að
margir munu lengi minnast þess
hversu þægilegt var að koma að
Mosfelli, allt var látið í té á þann
hátt að gestunum fannst húsráð-
endum gerður greiði með því að
þ'ggja.
Á Mosfelli var lífsbarátta þeirra
hjóna háð, barátta við heimskreppu
og mæðiveikiplágu. Hart var barist
við slók ógnaröfl en það var barist
til sigurs og sigurinn vannst. Þeir
eiginleikar íslensks alþýðufólks sem
á undanfömum öldum hafa ekki
þekkt uppgjöf, hún var ekki til í
orðaforðanum, sögðu til sín hjá
þeim Júlíusi og Guðrúnu. Ekki þarf
að nefna annað þeirra fremur hinu
til þeirra né annarra því að svo
samhent voru þau að fágætt var.
Það var að litlu að hverfa á
Mosfelli vorið 1930 þegar ungu
hjónin fluttu inn í torfbæinn kominn
að hruni en túnið var örlítill karga-
þýfður kragi og aðrar slægjur stór-
um verri, vart nýtiiegar. Löngu
áður en þau hjón skiluðu af sér
jörðinni í hendur dóttur og tengda-
sonar eftir nær hálfrar aldar búskap
var Mosfell orðið góðbýli með
margra tuga hektara töðuvöll og
öll hús uppbyggð hin reisulegustu.
En það var ekki bara jörðin sem
átti hug Júlíusar á Mosfelli og þeirra
hjóna beggja. Hagur og velferð
bamanna þeirra var þeim jafnan
efst í huga og ekkert var til sparað
sem orðið gat þeim til farsældar.
Þau em Sólveig áður húsfreyja á
Ríp í Hegranesi, nú á Sauðákróki,
gift Þórði Þórarinssyni, Anton bóndi
á Þorkelshóli í Víðidal kvæntur Jó-
hönnu Eggertsdóttur og Bryndís
húsfreyja á Mosfelli gift Einari
Höskuldssyni. í skjóli hinna síðast
töldu dvöldu gömlu hjónin sín síð-
ustu ár sem þau gátu verið heima
á Mosfelli en eftir að elli tók fast
að sækja að og heilsu Guðrúnar að
hraka dvöldust þau á ellideild Hér-
aðshælisins á Blönduósi.
Júlíus á Mosfelli var bóndi af lífi
og sál, hann naut þess að sjá mörg
strá vaxa þar sem áður óx eitt eða
ekkert og að sjá fagra hjörð skila
meiri og meiri afurðum ár frá ári.
Dagsins önn og erfíði létti hann sér
gjaman með því að velta fyrir sér
stöku en oftar komu þær án telj-
andi vangaveltna. Oft var hugurinn
þá uppi á fjöllum eins og eftirfar-
andi stökur ber með sér:
Eygló kyndir efst við tind,
iða lindir tærar.
Hér er yndi, engin synd,
allar myndir kærar.
Upp til ijalla er iðgræn jörð
eg held valla að hríði.
Degi hallar, dreifð er hjörð
dýrðleg vallarprýði.
Júlíus á Mosfelli var stefnufastur
maður í lífsstarfi og skoðunum,
fljótur að skipta skapi en bjartsýnn,
glaður og reifur hversdagslega og
óvílgjarn. Hann var með hærri
mönnum á vöxt, grannvaxinn og
liðlegur í hreyfingum, fríður maður
á yngri árum og yfirbragðið karl-
mannlegt. Hárið dökkt og hrokkið
nokkuð.
Að endingu vil ég þakka Júlíusi
órofa tröllatryggð og frændrækni
við okkur frændfólkið frá Brekku
og vona að í löndum eilífðarinnar
fari hann geyst á sínum moldótta
fáki sem hann átti bestan hesta hér
á jörð.
Haukur Magnússon
_ t
7/7/////////
VORLINAN
SANDGERÐI
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
Efstu stóðhestar í 5 vetra flokki: Geysir frá Gerðum og Örn Karlsson lengst t.v.
Hestaþmg Geysis - héraðssýning á Suðurlandi:
Fjöldi glæstra hrossa
_________Hestar______________
Sígurður Sigmundsson
ÁRLEGT félagsmót hestamanna-
félagsins Geysis fór fram á móts-
svæðinu á Gaddstaðaflötum við
Hellu 1.-2. júní. Jafnframt fór þá
fram yfirlitssýning á bestu kyn-
bótahrossunum sem dæmd voru á
sama svæði 26. maí til 1. júni.
Stóðhestar sem hlutu fullnaðar-
dóm voru 47 og náðu 8 þeirra yfir
8,00 í aðaleinkunn en 27 náðu 7,75
í aðaleinkunn eða hærra. 248 hryss-
ur voru fulldæmdar og náðu 155
þeirra 7,50 í aðaleinkunn eða hærra
eða 63% og koniust 48 inn á fjórð-
ungsmótið sem haldið verður á þess-
um stað 26.-30. júní.
Efstur af stóðhestum 6 v. og eldri
stóð Sörli frá Búlandi með 8,23 í
aðaleinkunn, eigandi Eiður Hilmars-
son. I 5 v. flokki var efstur Geysir
frá Gerðum, hlaut 8,06 í aðaleink-
unn, eig. Om Karlsson. I flokki 4
v. stóðhesta stóð efstur Kjamar frá
Kjarnholtum með 7,94 í aðaleinkunn
eig. Jens Petersen. Efsta hryssa í
flokki 6 v. og eldri varð Flipa frá
Nýjabæ, eig. OIi Haraldsson, en hún
hlaut í aðaleink. 8,21. Efst af 5 v.
hryssum varð Djörfung frá Tóftum
með 8,01 í aðaleinkun, eigandi er
Guðjón Guðbjörnsson. Af 4 v. hryss-
unum stóð efst Þema frá Vallanesi
með 7,94 í aðaleinkunn, eig. Bjarkar
Snorrason.
Með þessari kynbótasýningu var
lokið forskoðun kynbótahrossa í
Sunnlendingaijórðungi en fyrr í mán-
uðinum var forskoðun í Kjalarnes-
þingi.
Álls hafa 106 einstök kynbóta-
hross rétt á þátttöku á fjórðungsmót-
inu, 30 stóðhestar og 76 hryssur og
er það vemleg aukning frá síðasta
íjórðungsmóti sem haldið var í
Reykjavík árið 1985. Að auki verða
sýndar fímm hryssur með afkvæm-
um þar af tvær til heiðursverðlauna,
þær Glókolla frá Kjarnholtum og
Sjöfn frá Laugarvatni. Þá munu tveir
stóðhestar verða sýndir með af-
kvæmum, Adam frá Meðalfelli og
Stígur frá Kjartansstöðum.
Þeir Þorkell Bjamason og Kristinn
Hugason hrossaræktarráðunautar
ásamt Jóni Vilmundarsyni ráðunauti
á Selfossi dæmdu hrossin. Að sögn
Kristins Hugasonar er nú nokkur
áherslumunur á einkunnagjöf hross-
anna frá því sem áður var og er
verulega teygt á einkunnaskalanum
eins og gert var í fyrra, sem hann
segir lykilatriði. Þá segir hann að
fólk megi ekki lengur horfa á ein-
kunnir í þrepum eins og áður var
heldur sem samfellda línu frá botni
upp í topp. Nú er 6,5 ekki lengur
nein sérstök refsieinkunn. Hin eigin-
legu fyrstu og önnur verðlaun hafi
verið lögð niður í einstaklingsdómi
en gildi í afkvæmadómum hrossa en
þar er einnig um heiðursverðlaun að
ræða.
Ágæt þátttaka var í gæðinga- og
unglingaflokkunum á Geysismótinu
enda er það félag með þeim fjölmenn-
ustu á landinu og má félagið senda
6 keppendur í hvem flokk á væntan-
legt ijórðungsmót. Oft hafa sést
glæstari gæðingar hjá þeim félögum
í B-flokki og bamaflokki en það er
spá undirritaðs að keppendur í ungl-
ingaflokki og alhliðaflokki gæðinga
muni veita keppinautum sínum á
fjórðungsmótinu vemlega keppni í
þeim flokkum.
Slök þátttaka var í kappreiðunum
en þó náðust mjög þokkalegir tímar
í skeiðinu.
Úrslit:
A-flokkur gæðinga:
1. Fáni frá Hala. Eink.: 8,54. Eig.: Hekla
Katarína Kristinsdóttir, Hellu. Knapi:
Kristinn Guðnason Skarði.
Valgerður Guðmunds-
dóttír - Minning
Fædd 29. júní 1916
Dáin 1. júní 1991
Nú er hún elsku amma í Austur-
koti búin að fá hvíldina. Hún dó
södd lífdaga eftir erfíð veikindi 1.
júní sl. á sjúkrahúsinu í Keflavík.
Þegar minnst er á ömmu kemur
margt upp í hugann. Þegar fjöl-
skylda mín fór í sunnudagsbíltúr
var oft komið við í Austurkoti hjá
afa og ömmu. Það var svo gaman
að komast í sveitina fyrir okkur
kaupstaðarbörnin, okkur fannst líf-
ið þar fullt af ævintýrum. Alltaf var
fullt hús af fólki því bömin voru
mörg og alltaf fullt af gestum. Allt-
af var nóg pláss fyrir alla. Amma
naut sín í eldhúsinu við að leggja
á borð góðgæti handa okkur.
Fjölmenn voru jólaboðin því þá
kom öll fjölskyldan saman. Þá var
oft glatt á hjalla og amma líka í
essinu sínu með allan hópinn í
kringum sig. Ég var svo heppin að
ég kynntist ömmu svo vel, við vor-
um mjög góðar vinkonur, það var
aldrei neitt kynslóðabil á milli okk-
ar. Þegar ég flutti til Vestmanna-
eyja 1984 fannst ömmu ég fara svo
langt í burtu, en við gátum sem
betur fer talað oft saman í síma.
Þá virkaði fjarlægð ekki svo ýkja
löng.
Við hjónin eignuðumst lítinn
dreng sem Iést í mars sl. eftir erfíð
veikindi. Alltaf mundi amma eftir
að spyrja hvernig litli drengurinn
hennar Bjarkar hefði það, hversu
mikið veik sem hún var, hún bar
alltaf hag okkar fyrir bijósti.
Elsku afí, Guð huggi þig og gefí
þér styrk, þar sem þú í þínum miklu
veikindum hefur misst svo mikið.
Guð blessi minninguna um elsku
ömmu sem var mér svo kær.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þðkk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Björk Birkisdóttir
Kallið er komið,
komin er nú stundin
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja,
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þðkk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hijóta skalt.
(V. Briem.)
Við kveðjum elsku ömmu og
þökkum henni allt í gegnum árin.
Við biðjum Guð að hugga og styrkja
afa sem hefur misst svo mikið. Guð
blessi minninguna um elsku ömmu.
Hrefna og Helga Birkisdætur
í dag er hún Valla í Austurkoti
kvödd frá Kálfatjamarkirkju á
Vatnsleysuströnd. í huga okkar
ríkja endurminningar frá ótal góð-
um og glöðum samverustundum.
Árlegu jólaboðin þar sem öll fjöl-
skyldan kom saman. Afmæli, ferm-
ingar, bara venjulegur sunnudagur.
Ævinlega var opið hús í Austurkoti
og allir velkomnir í spjall og hlát-
ur, rausnarlegar góðgjörðir og hlýtt
andrúmsloft. Valla hafði gott skop-
skyn og dillandi hláturinn hennar
var bráðsmitandi. Því miður er stór-
fjölskyldan að verða úrelt fyrirbæri
í hraða nútímans, hver fjölskyldu-
eining er á sínum afmarkaða reit
og blandar lítt saman geði. Því er
gaman að hafa tekið þátt í þeim
fjölskyldusamkomum sem hver
heimsókn í Austurkot var meðan
Rafn og Valla höfðu heilsu til að
búa þar. Þrátt fyrir þann léttleika
og glaðværð sem oftast virtist ríkja
um Völlu, sneiddu andstreymi,
sorgir og langvarandi heilsuleysi
ekki hjá garði. Þá var bara að taka
því og bera höfuðið hátt. Nærri 7
ár eru nú síðan Rafn fékk heila-
blæðingu og missti bæði mátt og
mál.
Það er átakanlegt að hann sem
hafði svo gaman af léttu spjalli um
landsins gagn og nauðsynjar og
söng ævinlega með sinni fallegu
bassarödd þegar fólkið tók lagið á