Morgunblaðið - 02.02.1992, Blaðsíða 26

26 C
MORGUNBLAÐIÐ SAMSAFNIÐ SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR 1992
ÆSIiUMYNDIN...
ERAFFRÍÐUÁ. SIGURÐARDÓTTUR, RITHÖFUNDI
ÚR MYNDASAFNINU
ÓLAFURK. MAGNÚSSON
Héhaðfólk
fæddistlæst
Ung að árum byrjaði hún að skrifa og hélt
reyndar um tíma að fólk fæddist læst. En
hún var „í felum“ lengi, eins og hún orðar
það, og byi*jaði seint að gefa út sín verk.
En eins og einn frændinn sagði: „Þá held
ég að hún hafi alltaf verið ákveðin í því að
gerast rithöfundur og ég held að allt henn-
ar nám hafi miðað að því.“
Fríða Á. Sigurðardóttir hlaut
Bókmenntaverðlaun Norður-
landaráðs í ár fyrir bók sína „Með-
an nóttin líður“. Fríða fæddist á
Hesteyri í Jökulfjörðum þann 11.
desember 1940 og ólst þar upp til
fimm ára aldurs, en flutti þá ásamt
fjölskyldu sinni til Keflavíkur. Eftir
landspróf, lá leið hennar í Mennta-
skólann á Laugarvatni, þar sem hún
var í tvo vetur, en las síðan utan-
skóla til stúdentsprófs. Hún er
menntaður bókasafnsfræðingur frá
HÍ og tók síðar cand. mag. próf í
íslenskum fræðum 1978. Fríða ólst
upp í stórri fjölskyldu, en hún er
næstyngst þrettán systkina. „Þó
segja megi að oft hafi verið þröngt
í búi, fannst mér mjög gaman að
fá að alast upp í svo stórri fjöl-
skyldu og mikil gæfa því samfara.
Eitt af því sem ég hataði hvað
mest var fjandans uppþvotturinn,
en mamma var dugleg við að láta
okkur stelpurnar vaska upp. Einu
sinni komst ég yfir blað, þar sem
kostir uppþvottavéla voru tíundaðir,
og ég hét því þá að uppþvottavél
skyldi verða minn framtíðardraum-
ur. Og sá draumur minn rættist
skömmu fyrir fimmtugsaldurinn,"
segir Fríða.
„Fríða er bara Fríða, hlý og
indæl," segir yngsta systirin Guðný,
sem búsett er á Skagaströnd. „Við
lékum okkur eins og önnur börn,
þó lítið saman þar sem að fjögurra
ára aldursmunur var á milli okkar.
En við höfðum báðar sérstaklega
gaman af lestri enda var mikið til
af bókum heima. Fríða var snemma
ábyrgðarfull og hélt gjarnan yfir
mér verndarhendi ef eitthvað bját-
aði á. Ég .held hún hafi kannski
tekið lífið mun hátíðlegar heldur
en ég,“ segir Guðný.
„Fríða var svo stór þegar ég var
lítill og þó ekki hafi munað nema
fimm árum á okkur, er það heilmik-
ill aldursmunur á þessum árum.
Þegar ég var krakki var Fríða bara
stóra frænka sem var svo ofsalega
klár, en Fríða var líka bráðskemmti-
leg og mikið fjör í kringum hana.
Hún var hrókur alls fagnaðar, fé-
lagslynd og lék m.a. í leikritum á
menntaskólaárunum eftir því sem
ég best man. Þegar ég fór í mennta-
skólann, varð Fríða uppáhalds-
frænkan mín í bænum og þá fórum
við að verða meiri ,jafnaldrar“ en
áður,“ segir Guðni Kolbeinsson,
systursonur Fríðu.
Fríðu gekk vel í skóla og á sínum
menntaskólaárum, var hún m.a. í
miklu uppáhaldi hjá Þórði Krist-
leifssyni, þýskukennara. Og þegar
Fríða kom til þess að taka stúdents-
prófið sitt í þýsku, varð þýskukenn-
aranum á orði: „Sé ég sólina.“ „Þeg-
ar ég kom svo nokkru seinna í
menntaskólann hélt þessi sami
Þórður ákaflega mikið upp á mig í
fyrstu úr því hann vissi að ég var
frændi Fríðu. En fijótlega kom í
ljós að ég var ekki verðugur arftaki
frænku minnar í þýskunáminu svo
að hrifning kennarans fór dvínandi
með hverjum tímanum sem leið,“
segir Guðni Koibeinsson.
GEYSISHÚSIÐ í
UPPRUNALEGT HORF
Frá því var greint í frétt Mogunblaðs-
ins hinn 22. janúar síðastliðinn að
Reykjavíkurborg hyggðist kaupa
verslunarhúsnæði Geysis á horni
Aðalstrætis og Vestur-
götu. Ætlunin er að
reka þar margþætta
upplýsinga- og
kynningarstarf semi,
en verslunin verður
lögð niður í núverandi
mynd í vor eða sumar.
í frétt Morgunblaðsins
segir ennfremur að
ætlunin sé að breyta húsinu í upp-
runalegt horf, en svo skemmtilega
vill til, að í myndasafni Ólafs K.
Magnússonar fundust myndir af hús-
inu í upprunalegri mynd, þegar Ing-
ólfs Apótek var þar til húsa. Mynd-
irnar eru teknar fyrir 1955, en það
ár var útliti hússins breytt, er versl-
unin Geysir flutti í húsið. Þá voru
gluggar á jarðhæð stækkaðir og lok-
að fyrir miðglugga á efri hæð. Stóru
búðargluggarnir verða hins vegar
óþarfir með hinu nýja hlutverki húss-
ins og því þykir rétt að breyta
því í upprunalegt horf. Geysir
hóf starfsemi árið 1919 eð£
fyrir rúmum 72 árum og var
fyrst til húsa í Hafnarstræti 1, sem
raunar sést á einni myndinni. Síðan
flutti verslunin í áðumefnt hús og
mun það vera það húsnæði í borg-
inni, þar sem verslun hefur
lengst verið rekin samfleytt.
Tvær myndanna í safninu að
þessu sinni eru af þessu húsi,
frá mismunandi sjónarhomi,
en þriðja myndin er tekin um
svipað leyti á horni Aðalstræt-
is, Kirkjustrætis og Túngötu,
en húsið sem við blasir til
hægri, Uppsalir, er nú horfið
og Dillonshús, sem sést ofar í göt-
unni er komið upp á Árbæjarsafn.
Þær raddir hafa heyrst að nær hefði
verið að láta Dillonshús standa þar
sem það var og reka þar kaffihús
og eins hafa margir furðað sig á
hvers vegna Uppsalir, sem að margra
dómi var eitt fallegasta húsið í mið-
bænum, var rifið, en ekki varðveitt.
Áformað er að færa verslunarhús Geysis í upprunalegt horf, eins
og það er á þessari mynd, sem var tekin áður en Geysir flutti starf-
semi sína í það.
SVEITIN MÍN ER...
SKAMMBEINSSTAÐIR Á HOLTUM
Sltammbeinsstaðir í Holtum
Helga Pétursdóttir
„Fjallahringurinn sem sést
frá Skammbeinsstöðum er stór-
kostlega fallegur og hefur mikið
aðdráttarafl fyrir mig,“ segir
Helga Pétursdóttir húsmóðir í
Reykjavík. „Mörgum finnst
Holtahreppur ekki sérlega fal-
leg sveit en mér finnst hún vina-
leg og ég saknaði hennar mikið
þegar ég fór þaðan um tvítugt
i byrjun stríðs.
Þegar ég fæddist, á Skamm-
beinsstöðum árið 1917, yngst
tíu systkina, var tvíbýlt þar. Auk
foreldra minna, Péturs Jónssonar
og Guðnýjar Kristjánsdóttur,
þjuggu þá á Skammbeinsstöðum
Guðríður Þorsteinsdóttir og
Sigurður Jakobsson og átta böm
þeirra. Það var mikið fjör hjá okk-
ur krökkunum á kvöldin þegar frí
var frá vinnu. Gestagangur var
ævinlega mikill á Skammbeins-
stöðum, ekki dró það úr að mamma
átti pijónavél og pijónaði fyrir
hálfa sveitina.
Sóknarkirkjur í Holtunum eru
Hagi og Marteinstunga, sem var
okkar kirkja. Kirkjusókn var mikil
þegar ég var að alast upp, enda
fólkið margt á bæjunum. Á mínu
heimili fóm allir til kirkju þegar
messað var, enda var pabbi með-
hjálpari og forsöngvari. Við geng-
um yfirleitt til kirkju uppábúin með
skóna okkar í poka. Eg á óskap-
Iega góðar minningar frá þessum
ferðum og öðm því sem gerðist á
uppvaxtarámm mínum.
Nú er ekki lengur föst byggð í
eystri bænum á Skammbeinsstöð-
um, þar sem við bjuggum, en vest-
ari bærinn er eun í byggð. Fólkinu
í Holtahreppi hefur fækkað svo
mikið að mér finnst ömurlegt til
þess að vita hve fátt er orðið eftir
á þeim bæjum sem enn eru þar í
ábúð.“
ÞANNIG . ..
GRENNA GEIR GUÐMUNDSSON ÓG SFEINN V. ÓLAFSSONSIG
Línurit í
matsalnum
Aðferðirnar sem fólk notar til
að ná af sér aukakilóum eru jafn
misjafnar og árangur þeirra.
Aðferðin sem hér segir af er lík-
lega ein af þeim snjöllustu en þar
var fléttað saman hefbundnum
aðferðum og nýjungum innan
megrunar„fræðanna“. Auk lík-
amsæfinga og aðgæslu í matar-
æði settu þeir Geir Guðmundsson
og Sveinn Ólafsson verkfræðing-
ar hjá VKS hf. upp línurit í mat-
sal vinnustaðarins þar sem allir
sem áhuga höfðu á gátu fylgst
með framförunum.
etta hófst fyrir um ári þegar
við Sveinn horfðumst loks í
augu við það að við værum orðnir
full sverir um okkur," segir Geir.
„Við settum í gang áætlun sem
fólst í því léttast um 100 grömm á
dag eða sem svarar 800 hitaeining-
um. Við fórum að hreyfa okkur
meira, fórum m.a. í þolfimi hjá
V/orld Class og þegar hægt var hjól-
aði ég í vinnuna en Sveinn stundaði
sund. Okkur fór strax að iíða betur
þegar við hreyfðum okkur meira
og þá minnkaði matarlystin. Hversu
undarlega sem það hljómar er það
engu að síður vanalegt. Við hreyf-
inguna komast þeir þættir í rétt
horf sem stjórna matarlystinni.
Til að halda okkur við efnið sett-
um við svo upp línurit í mötuneytinu
þar sem við skráðum samviskusam-
lega þyngd okkar. Það var stuðning-
ur að því að lögð er áhersla á hollan
mat í mötuneytinu og VKS hf.
styrkir starfsmenn sína til heilsu-
ræktar. Það kom því aldrei til greina
að leita á náðir einhverra töfra-
lyfja.“
Sveinn segir megi-unina hafa
gengið mjög vel framan af, á sjö
mánuðum léttist hann um 9 kíló,
úr 91 kíló niður í 82 og Geir léttist
um 20 kíló, úr 106 kílóum niður í
86. „Markmiðið er ekki að léttast
sem hraðast heldur varanlega og
jafnt og þétt. Við höfum hins vegar
staðið í stað frá því í október og
fínnst kominn tími til að grípa til
frekari aðgerða. Við ætlum að huga
að mataræðinu og æfa stífar, það
er líkamsræktin sem hefur haft úr-
slitaáhrif í megruninni. Hún hefur
í för með sér betri líðan, minna
stress, aukinn styrk og þol og mað-
ur er allur hressari. Hvað línuritið
varðar er það enn í gangi, nú hefur
þriðji maðurinn bæst í hópinn og
upp á vegg er komið nýtt línurit
en það er fyrir þá sem ætla að
þyngja sig.“