Morgunblaðið - 13.10.1992, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐ.JUDAQUR 13. OKTÓBER 1992
9
yfJhá Einar Farestvelt & Co.hf.
Borgartúni 28 S“622901 og 622900
ÞYSK
verðlauna;
TÆKI !
Blomberg eldunartækln hlutu
hin eftirsóttu, alþjóðlegu IF
hönnunarverðlaun fyrir framúr-
skarandi glæsilega og hugvit-
samlega hönnun.
Enginn býður nú meira úrval af
innbyggingartækjum í sam-
ræmdu útliti en Blomberg I
Komdu til okkar og kynnstu
Blomberg af eigin raun, hringdu
eða skrifaðu og fáðu sendan 60
sfÓna litprentaðan bækling á ís-
lensku.
S3 \M
Sala Búnaðar-
banka
Breyting ríkisbank-
anna í hlutafélög virðist
njóta breiðs pólitísks
stuðnings, en hins vegar
eru ngög skiptar skoðan-
ir um það, hvort ríkið
eigi alfaríð að eiga öll
hlutabréfin. í starfsásetl-
un ríkisstjómarinnar,
Velferð á varanlegum
grunni, segir m.a. i kafl-
anum um sölu ríkisfyrir-
tækja, að undirbúin skuli
sala hlutabréfa í Búnað-
arbanka íslands. Þar er
ekki talað um Lands-
bankann í þessu sam-
bandi og ekki heldur,
hversu stórt hlutfall
hlutabréfa í Búnaðar-
bankanum skuli selja, en
sú stefna er mörkuð við
sölu fyrirtækja, að sett
skuli skýr markmið um
dreifingu eignarhalds,
t.d. þannig að hlutabréfa-
eign verði sem abnenn-
ust
Samkvæmt þessu má
búast við þvi, að þegar
hlutabréfin í Búnaðar-
bankanum verða seld þá
muni séð til þess, að eng-
inn einn aðili geti náð
bankanumn i sínar hend-
ur. Ennþá er þó óljóst,
hvort og að hve miklu
leyti rikið muni eiga
áfram í bankanum og
hvaða takmarkanir verði
á einstökum eignarhlut.
Líkur er á þvi, að ríkis-
stjórnin muni leggja
fram frumvarp næstu
mánuði um breytingu
ríkisbankanna í hlutafé-
lög og um sölu hluta-
bréfa í Búnaðarbankan-
um
Eignasala
1993
í nýjasta tölublaði Vis-
bendingar, riti Kaup-
þings hf. um viðskipti og
efnahagsmál, er íjallað
um áhrifin af sölu ríkis-
ins á rikisbönkunum.
Greinin nefnist „Ríkið
missir ekki tök á bönkun-
um þótt það se\ji þá.“ Fer
hún hér á eftir:
„í nýju fjárlagafrum-

Ríkið og bankarekstur
Bankastarfsemi í landinu hefur breytzt
gífurlega síðustu árin og nú eru horfur á
því, að ný skref séu framundan í þeim efn-
um. (slandsbanki hf. hefur tekið við af Út-
vegsbankanum, Iðnaðarbankanum, Verzl-
unarbankanum og Alþýðubankanum og
Landsbankinn hefur yfirtekið rekstur Sam-
vinnubankans. Áformað er að breyta ríkis-
bönkunum tveimur, Landsbanka og Búnað-
arbanka.í hlutafélög.
varpi segir að selja skuli
ríkiseignir fyrir 1.500
miRjónir króna árið 1993.
Engin áætlun hefur verið
birt um hvað eigi að sejja
og í hvaða röð, en jjóst
þykir að koma þurfi
stærri fyrirtækjum í verð
en þegar hefur verið
gert, ef markmið eigi að
nást. Sennilegt þykir að
ráðamenn hafi Búnaðar-
bankann i huga. Að lík-
indum verður frumvarp
um að breyta ríkisbönk-
um í hlutafélög lagt fyrir
þing í haust þannig að
hægt yrði að byija að
sefja bankann árið 1993.
Afskipti
áfram
Því hefur verið haldið
fram að bankar séu svo
mikilvæg fyrirtæki að
ríkið geti ekki sleppt
hendinni af þeim. Til
dæmis yrðu sparifjáreig-
endur vart látnir tapa
innstæðum sinum þótt
einkabanki yrði gjald-
þrota. Margt er til í
þessu. Glæframenn gætu
unnið mikinn skaða ef
þeir fengju að leika laus-
um hala í bankarekstri.
En i raun hættir ríkið
alls ekki afskiptum af
rekstrinum þótt það selji
bankana. Bankaeftirlit
hefur aðgang að öllu
bóklialdi banka og spari-
sjóða og getur sagt þeim
fyrir verkum ef það telur
að ekki sé nægrar varúð-
ar gætt í rekstri, eða að
reksturinn sé að öðru
leyti í ósamræmi við lög
og eðlilega viðskipta-
hætti. Hins vegar reynir
eftirlitið ekki að fá bank-
ana til þess að lána einum
fremur en öðrum, ef báð-
ir eru jafntraustir, hvað
þá að það útvegi vanhæf-
um fyrirtælqum lán, tíl
þess að halda uppi at-
vinnu. Vitað er að stjóm-
málamenn hafa gert
hvort tveggja. Ætla má
að pólitísk sjónarmið hafi
ekki lengur áhrif á lán-
veitingar bankanna, en á
hinn bóginn baka afskipti
stjómmálamanna af út-
lánum fyrr á ámm
Landsbankanum enn
vandræði.
Óeðlileg sam-
keppni?
Eigendur íslands-
banka krefjast arðs af
eign sinni eins og eigend-
ur annarra einkafyrir-
tækja. Ríkisbankar
greiða aftur á mótí eng-
an arð. Getur verið að
þeir leggi minna upp úr
að skila hagnaði en
einkafyrirtæki, og fs-
landsbanki þurfi því að
kljást. við óeðlilega sam-
keppni? Arðsemi eigin-
fjár hefur verið mun
minni hjá ríkisbönkum
en einkabönkum undan-
farin ár. Hér verður
reyndar að gæta þess að
arðsemin hefur einkum
verið lítil hjá Landsbank-
anum. Þjónustugjöld
hans hafa löngum verið
lægri en annars staðar. í
könnun Verðlagsstofn-
unar í upphafi árs 1991
vom tekin tvö dæmi um
bankakostnað einstakl-
ings á einu ári. í báðum
dæmum reyndist kostn-
aðurinn 6% lægri lýá
Landsbankanum en Is-
landsbanka. Vafalaust
hefur Landsbankinn með
þessu haldið aftur af
hækkunum annarra. í
sumar hækkuðu þjón-
ustugjöld bankans um-
talsvert, þannig að nú er
munurinn minni en áður.
Fyrir tveimur árum tók
íslandsbanki um skeið
forystu í vaxtaákvörðun-
um, og hækkaði vextí í
samræmi við verðbólgu-
breytíngai-. Þá biðu ríkis-
bankamir átekta að und-
irlagi stjórnvalda. Póli-
tísk markmið um lága
vextí vógu þama þyngra
en markmið um góða
arðsemi. En að undan-
fömu hefur ekki mátt
merkja mikinn mun á
vaxtastefnu bankanna.
Lítil breyting
Að öllu samanlögðu
virðist semiilegt að frem-
ur lítíl breyting verði á
rekstri ríkisbankanna,
þótt þeir verði seldir. Sú
spuming vaknar hvaða
ástæða sé þá orðin fyrir
ríkið að binda fé sitt í
þessari starfsemi."
pnny
5 dyra hlaðbakur
• útvarp/segulband - 4 hátalarar
• 84 hestafía vél
• tölvustýrð fjölinnspýting
• 5 gíra beinskipting eða 4 þrepa
tölvustýrð sjálfskipting
• veltistýri
• rafknúnar rúðuvindur
• rafknúin samlæsing
• litað gler
• samlitir stuðarar og hliðarspeglar
• hvarfakútur
HYunons
...til framtíðar

-n'
BIFREIÐAR &
LANDBÚNAÐARVÉLAR HF.
ÁRMÚLA 13. SÍMI: 68 12 00
p
r**» co trí oo Blaðid sem þú vakmr við!
Ný
verslun
BOGNER kvenfatnaöur er fallegur,
einfaldur og þægilegur og í senn látlaus
og glæsilegur.
Fatnaðurinn frá BOGNER hæfir ungum
konum á öllum aldri.
B O G N E R
sérverslun v/Óðinstorg, sími 25177