Morgunblaðið - 16.02.1993, Blaðsíða 1

56 SIÐUR B
STOFNAÐ 1913
38. tbl. 81. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 16. FEBRÚAR 1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Djúpt á
veskið
París. Reuter.
FRANSKUR lestarfarþegi
varð fyrir óláni sem hann
hefur líklega aldrei órað
fyrir að ætti eftir að henda
hann.
Frakkinn ólánsami tók sér far
með hraðlestinni rómuðu, TGV,
frá París til Toulouse. Á leiðinni
kom að því að hann varð að
sinna kalli náttúrunnar og
ganga öma sinna. Tókst þá ekki
betur til en svo að hann missti
seðlaveskið niður í salernisskál-
ina. Átti hann ekki annarra
kosta völ en reyna að veiða það
upp og seildist ofan í skálina
alveg upp að öxl. Er hann taldi
sig vera kominn fyrir veskið og
hugðist fanga það á uppleið fest-
ist höndin. Vildi svo vel til að
hann gat teygt sig í neyðar-
hnapp með lausu hendinni og
nam lestin staðar. Slökkvilið var
kvatt til og varð það að skera
salernið laust með logsuðutækj-
um. Var maðurinn borinn með
það um öxlina út á brautarpall-
inn þar sem hann var loks frels-
aður eftir mikla fyrirhöfn. Sam-
ferðamenn hans urðu að bíða
næstu lestar en frekari sögum
fór ekki af því hvort hann náði
veskinu eður ei.
Reuter
Afvopnun í Sómalíu
UMSAMIN afvopnun sómalskra ættflokkaherja varð
ekki að veruleika í gær eins og ráð hafði verið fyr-
ir gert. Óöldin í Sómalíu hefur orðið til þess að sem
flestir reyna að komast yfir skotvopn. Á myndinni
má sjá bandarískan hermann tala um fyrir 15 ára
unglingi sem hann afvopnaði í höfuðborginni Mog-
adishu. Unglingurinn bar skotvopnið sem hermaður-
inn beinir að höfði hans.
Fyrrum kommúnistaleiðtogi vinnur f orsetakosningarnar í Litháen
Brazauskas áformar
hraðari einkavæðingu
Vilnius. Reuter.
ALGIRDAS Brazauskas, fyrrum leiðtogi kommúnista-
flokks Litháen, vann öruggan sigur í forsetakosningum
í Litháen um helgina. Brazauskas hlaut um 60% atkvæða
en andstæðingur hans, þjóðernissinninn Stasys Lozoraitis,
um 38%. Hinn nýkjörni forseti hefur vísað kommúnisman-
um á bug sem hugmyndaftæði og lýst því yfir að helstu
stefnumál hans verði að hraða einkavæðingu og reyna
að afla sem mestra erlendra fjárfestinga í Litháen.
Þetta voru fyrstu ftjálsu for-
setakosningarnar, sem haldnar
hafa verið í Litháen, frá því ríkið
hlaut sjálfstæði árið 1991. Flokkur
Brazauskas, Lýðræðislegi verka-
mannaflokkurinn, vann sigur í
þingkosningum í fyrra og tók
Brazauskas þá við völdum af Vy-
tautas Landsbergis og Sajudis-
fylkingu hans. Kjósendur virtust
ekki setja það fyrir sig að hann
var leiðtogi kommúnistaflokksins
fyrir nokkrum árum og telja
stjórnmálaskýrendur úrslitin vera
til marks um að Litháar hafi talið
hann líklegasta frambjóðandann
til að bæta stöðuna í efnahagsmál-
um. Brazauskas sjálfur hefur líka Reuler
gert lítið úr kommúnískri fortíð áu'ís „ ,, 'u
sinni. „Einungis um 3% meðlima AbÚOaJTllIllir
í fyrrum kommúnistaflokknum ALGIRDAS Brazauskas forseti
voru í raun kommúnistar. Hin 97% Litháens sagði skilið við komm-
voru bara félagar. í gamla kerfinu únismann sem hugmyndafræði.
var aðild að kommúnistaflokknum
eini möguleikinn til að komast eitt-
hvað áfram,“ sagði forsetinn ný-
kjörni á blaðamannafundi. Hann
sagði að mikilvægasta baráttu-
málið væri að hraða einkavæðingu
í landinu. „Ég held að það sé ein
af leiðunum til að auka erlenda
fjárfestingu í landinu," sagði hann.
Landsbergis, sem gegndi for-
setaembætti fyrst eftir að ríkið
fékk sjálfstæði, fannst lítið koma
til sigurvegarans og sagði það
helst hafa komið honum á óvart
að nánast óþekktur frambjóðandi,
Lozoraitis, skyldi hafa fengið nær
40% atkvæða eftir einungis
þriggja vikna baráttu.
Lozoraitis hefur gegnt embætti
sendiherra Litháen í Bandaríkjun-
um og bauð hann sig fram sem
maður hinna „nýju hugmynda".
Hann tók einnig harðari afstöðu
gegn Rússum en Brazauskas í
kosningabaráttunni. Forsetinn ný-
kjörni hefur boðað að hann hygg-
ist skipa nýjan sendiherra í
Moskvu og vill að ríkin reyni sam-
eiginlega að fínna lausn á deilu-
málum sínum. „Við höfum mikilla
hagsmuna að gæta gagnvart
Rússum og Rússar hafa mikilla
hagsmuna að gæta gagnvart okk-
ur. Þeir þurfa m.a. aðgang að
Eystrasalti og [borginni] Kalin-
ingrad. Við verðum að koma sam-
skiptum okkar í viðunandi horf,“
sagði Brazauskas eftir að hafa
greitt atkvæði á sunnudag.
Jeltsín
kastar
mæðinni
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Rúss-
lands, yfirgaf Moskvu skyndi-
lega í gær og hyggst að sögn
talsmanns síns hvOast í 12
daga í sumarhúsi skammt frá
borginni. Ollum fundum Jelts-
íns með erlendum gestum,
sem ákveðnir höfðu verið á
þessum tíma, var frestað.
„Heilsa Jeltsíns er ágæt þótt
hann sé þreyttur eftir miklar
annir undanfarnar tvær vik-
ur,“ sagði talsmaðurinn. For-
setinn hefur oft horfíð af vett-
vangi þegar hart hefur verið
að honum sótt af pólitískum
andstæðingum og hefur þá
verið leitt að því getum að
heUsa hans væri ekki sem
best.
Rúslan Khasbúlatov þingforseti
lagði til í gær að þjóðinni yrði gef-
inn kostur á því í væntanlegu þjóð-
aratkvæði um valdsvið forseta og
þings að segja af eða á hvort það
styður Jeltsín.
Tekist á um orðalag
Forsetinn átti fund á föstudag
með Khasbúlatov, einum öflugasta
andstæðingi sínum í valdakapp-
hlaupi afturhalds og markaðs-
hyggjuafla, en hann mun hafa orð-
ið árangurslaus. Þeir hafa enn ekki
komið sér saman um orðalag spurn-
ingarinnar sem ráðgert er að ieggja
fýrir þjóðina. Framhaldsfundur átti
að verða í dag, þriðjudag. Talsmað-
ur Jeltsíns gat ekkert um það sagt
hvort af honum yrði, það hlyti að
verða mál sem mennirnir tveir
myndu útkljá.
Ovissa um þjóðaratkvæði
Enn er óljóst hvort eitthvað verð-
ur úr þjóðaratkvæðinu. Miklu skipt-
ir að leiðtogar um 20 sjálfsstjórnar-
héraða og lýðvelda í Rússlandi, er
hafa yfírleitt stutt Jeltsín, segja nú
að þjóðaratkvæðið geti aukið á póli-
tískt umrót í landinu.
Sjá „Helsti ráðgjafi Gorbat-
sjovs var . . .“ á bls. 22.
Danir fá árs-
frí á launum
Kaupmannahöfn. Frá Nils Jorgen Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
SAMSTAÐA hefur náðst um það í danska þinginu að
gera öllum Dönum það kleift að taka sér frí frá vinnu
í eitt ár og halda í orlofinu tekjum sem næmu 80% af
þeim bótum sem viðkomandi fengi ef um atvinnuleysi
væri að ræða.
Mogens Lykketoft fjármála-
ráðherra sagði í gær að geig-
vænlegt ástand atvinnumála
hrópaði á úrlausn sem fæli í sér
að menn skiptust á að ganga í
þau störf sem á annað borð
væru fyrir hendi.
Lykketoft sagði að ef menn
teldu orlofstekjurnar ekki nógu
háar til þess að taka leyfi af
þessu tagi myndi hann beita sér
fyrir því að vinnuveitendur og
stéttarfélög hækkuðu þær.