Morgunblaðið - 25.07.1993, Blaðsíða 1

72 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
166. tbl. 81. árg. SUNNUDAGUR 25. JÚLÍ1993 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Morgunblaðið/Haukur Snorrason
_______________________SELIR Á RA UÐASANDI________________________
Róttæk uppstokkun á
peningakerfi Rússlands
Moskvu, Pétursborg. Frá Lárusi Jóhannessyni og Reuter.
RUSSNESKI seðlabankinn hefur ákveðið að allir peningaseðlar sem gefnir hafa ver-
ið út fyrir 1993 skuli innkallaðir frá og með mánudegi. Þessi óvænta ráðstöfun, sem
tilkynnt var á laugardag, hefur að markmiði að binda enda á ringulreið í peningamál-
unum sem stafar af því að margs konar seðlar eru í umferð. Einnig verður reynt
að torvelda glæpasamtökum, sem sum ráða yfir nýtísku Ijósritunarvélum, að falsa
seðla.
Skyndibita-
skapvonska
TEXASBÚI nokkur var nýlega dæmd-
ur í tíu ára fangelsi fyrir að nefbrjóta
afgreiðslustúlku á skyndibitastað með
tómatsósuflösku. Akærandinn sagði
að maðurinn hefði pantað sér ham-
borgara með osti en látið senda hann
aftur í eldhúsið vegna þess að ekki
var notuð rétt osttegund. Næst kvart-
aði hann yfir því að laukurinn hefði
verið sparaður um of og að síðustu
fannst honum óþolandi að ekki væri
neitt af súrsuðum gúrkum í hamborg-
aranum. Þegar hér var komið fékk
afgreiðslustúlkan að fara heim og
önnur, 17 ára gömul og óþreytt, tók
við. Maðurinn bað nú um tómatsósu
en mislikaði að stúlkan skyldi ekki
rétta sér strax flöskuna. Hann taldi
þetta rakinn dónaskap og barði stúlk-
una með flöskunni. Dómari taldi að
maðurinn ætti skilið þunga refsingu
af því að líta mætti á flöskuna sem
lífshættulegt vopn.
Karlremba í
söngnum
HLUTI af textanum í kanadíska þjóð-
söngnum veldur nú hugarangri þeirra
sem láta sér annt um jafnrétti kynj-
anna. Túlka má orðin svo að það séu
einvörðungu „synir“ þjóðarinnar sem
geti verið föðurlandsvinir. Þingmaður
hefur stungið upp á því að textanum
verði breytt, í staðinn fyrir „synir
þínir“ standi „hjörtu vor“, þá ættu
bæði kyn að geta vel við unað. Nefnd
hefur verið sett í málið.
Ráð við ósón-
eyðingrmni
RÁÐIÐ við ósón-eyðingunni yfir
heimsskautasvæðunum er að senda á
vettvang 40 risastór loftskip sem bera
málmpalla, hlaðna rafmagni og á
stærð við knattspyrnuvelli, að sögn
Alfreds Wongs, eðlisfræðings í Kali-
forníu. Skipin yrðu látin svífa yfir
hafinu í 12-35 kílómetra hæð. Sðlin
myndi síðan leysa úr læðingi elektrón-
ur málmsins í pöllunum, þær bærust
út í andrúmsloftið og myndu gera
skaðlausar klórvetnis-sameindir sem
eyða ósóninu.
Að sögn Alexanders Kandrújevs aðstoðar-
seðlabankastjóra var ákvörðunin tekin að
höfðu samráði við ríkisstjórn Borísar Jeltsíns
forseta. Rúblan er enn gjaldmiðill margra
fyrrverandi Sovétlýðvelda og er ljóst að
ákvörðun bankans getur valdið miklum vand-
ræðum í sumum lýðveldanna. Stjórnvöld í
Moskvu sögðu að breytingunni væri ekki
beint gegn lýðveldunum en reynt yrði að
koma á víðtækri samvinnu við þau um mynt,
skuldamál og stefnuna í fjármálum.
Almenningur í Moskvu þusti þegar í bank-
ana til að skipta seðlum sínum er skýrt hafði
verið frá umskiptunum fyrirhuguðu og
margir óttast um sparifé sitt. Bankar og
sparisjóðir voru margir lokaðir og þegar
náðist í starfsfólk sagðist það ekki hafa feng-
ið neinar leiðbeiningar varðandi breytinguna.
Stjórnvöld reyndu að sefa fólk, sögðu að
allir myndu fá gömlu seðlana endurgreidda.
Skýrt var frá því að skipta mætti allt að
35.000 rúblum, um 2.500 krónum, í nýja
seðla en væri fjárhæðin hærri yrði fólk að
leggja féð inn á sex mánaða reikning. Verð-
bólga á ársgrundvelli er nú um 750% en
vextir af bankareikningum mun lægri.
Gengi rúblunnar hefur hækkað nokkuð
að undanförnu m.a. vegna þess að fyrirtæki
þurftu að gera upp skatta sína að hluta í
júlí og notuðu þá gjaldeyrissjóði sína til að
kaupa rúblur. Einnig hefur trú manna á að
efnahagsumbætur Jeltsíns beri árangur
eflst. Þótt verðbólgan sé mikil hefur hún
ekki aukist það sem af er árinu.
Þingið, þar sem afturhaldsöfl eru í meiri-
hluta, samþykkti í vikunni fjárlög sem talin
eru geta magnað enn verðbólguna. Einnig
hafa afturhaldsöflin sakað nokkra ráðherra
Jeltsíns um fjármálaspillingu. Forsetinn hef-
ur ákveðið að stytta sumarleyfi sitt vegna
þessara ásakana sem hann kallaði ógn við
lýðræðið. Er hann væntanlegur til Moskvu
í dag.
með börnin
----------14
smomK í
BJtíKSJESLII?
IÁADTAKAUPP
GREIÐSLUAÐLÖGUNAR-
KERFIÁ ÍSLANDISVIPAD
OG í NOREGI?
Að smíða
— falleg fley
Islandsvinurinn