Morgunblaðið - 25.07.1993, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. JÚLÍ 1993
Grímur hjá
líkani sínu af
Sigurkarfa
GK 480.
Líkanið er á
Sjóminjasýn-
ingn í Geysis-
húsinu.
Saga skipanna
er samofin
sögu og
lífsbaráttu
þjóðarinnar,
segir Grímur
Karlsson
skipstjóri í
Ytri-Njaróvík.
Hann hefur
smíöaö á þriöja
tug líkana af
skipum. Meö
smíöinni vill
hann halda
minningu
skipanna í
heiöri.
eftir Trausta Ólafsson
„ÞESSIR bátar voru svo fallegar
fleytur og duglegar. Að baki
smiði þeirra lá margra alda
reynsla og þekking. Þetta voru
afburða sjóskip. Það þurfti ekki
að hálffylla þau af steinsteypu til
þess að hægt væri að sigla þeim.
Auk þess er saga mesta upp-
gangstíma i íslensku samfélagi
mjög bundin þessum skipum.
Þessi skip borguðu sig margsinn-
is, sum þeirra fluttu árlega að
landi afla sem var jafnvirði þess
sem kostaði að smíða þau í upp-
hafi. Þetta var á meðan landið
allt var okkar verksmiðjutogari.
Skipin sem veiðarnar voru mest
stundaðar á voru alhliða veiði-
skip. Þau voru notuð eins og púls-
hestar og fluttu aflann að landi
til vinnslu þar.“
Svo farast Grími Karlssyni fyrrver-
andi skipstjóra í Ytri-Njarðvík
orð um skipin sem hann hefur feng-
ist við að smíða iíkön af mörg undan-
farin ár. Líkönin sem Grímur hefur
smíðað eru orðin yfir tuttugu talsins
og mörg þeirra eru af skipum sem
hann var sjálfur skipstjóri á. Grímur
segir að hann hafí viljað gera sitt
til þess að varðveita sögu og minn-
ingu þessara skipa. Önnur skip sem
Grímur hefur gert líkön af koma
sögu hans sem skipstjóra ekki beint
við, en hann vill ekki að skipin og
saga þeirra falli í gleymsku. „Mér
líkar alltaf vel við það liðna. Við
þurfum að varðveita söguna, bæði
fyrir okkur sjálf og þá sem á eftir
koma. Skipin eiga oft mjög merka
sögu, sögu sem er samofin sögu og
lífsbaráttu þjóðarinnar."
Fór nauðugursuður
Bergur á siglingu við Vestmannaeyjar. Morgunbiaðið/sigurgeir
Skaftfellingur á siglingu við Vestmannaeyjar.
Grímur var ungur að árum þegar
hann byrjaði sjómennsku. Aðeins 14
ára gamall var hann orðinn háseti
Bergur VE 44.
Skipið var smíðað úr eik
í Svíþjóð árið 1946, 77
tonn. Skipið var fyrst í
eigu Seyðfirðinga og
hét þá Ásþór NS 9.
Magnús Bergsson og
Kristinn Pálsson í Vest-
mannaeyjum eignuðust
skipið árið 1954 og fékk
það þá nafnið Bergur.
Skipið sökk út af Snæ-
fellsnesi 6. desember Morgunbiaðið Sigurgeir
1962. Ellefu manna áhöfn bjargaðist í gúmmíbát og skipshöfnin á
Halkion VE 205 bjargaði mönnunum úr bátnum. Líkanið er í eigu
Byggðasafns Vestmannaeyja.
Skaftfellingur VE 33,
60 tonn að stærð. Smíð-
aður úr eik og beyki í
Danmörku árið 1917
fyrir Skaftfelling hf. í
Reykjavík. Bændur í
Austur-Skaftafellssýslu
voru að stórum hluta
stofnendur þessa hluta-
félags. Árin 1917 til
1936 var Skaftfellingur
í strandferðum milli
Reykjavíkur Og Öræfa Morgunblaðið/Sigurgeir
með viðkomu á Eyrarbakka, í Vestmannaeyjum, Vík í Mýrdal, Skaftá-
rósi og víðar á söndunum sunnan lands. Skipið flutti vörur, farþega
og póst milli þessara staða. Helgi Benediktsson í Vestmannaeyjum
keypti Skaftfelling árið 1936 og notaði hann til fiskveiða og flutn-
inga. Eins og fjölmörg önnur skip var Skaftfellingur í siglingum til
Englands á stríðsárunum. í einni af þeim ferðum bjargaði skipshöfn-
in á Skaftfellingi undir skipstjórn Páls Þorbjörnssonar skipveijum
af þýskum kafbáti sem hafði verið sökkt. Þegar til Englands kom
var öll áhöfnin af Skaftfellingi fangelsuð fyrir tiltækið. Þjóðverjarn-
ir höfðu gefið björgunarmönnum sínum ýmsa muni en þeir voru
allir gerðir upptækir nema einn bjarghringur af kafbátnum, sem
enn er varðveittur á Byggðasafni Vestmannaeyja. Skaftfellingur var
talinn ónýtur og tekinn af skrá árið 1975, en hann hafði þá staðið
í slipp í Vestmannaeyjum í 10 til 15 ár. Líkanið er i eigu Byggða-
safns Vestmannaeyja.