Morgunblaðið - 15.08.1993, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. ÁGÚST 1993
B ll
MENNTAMAL
una. Frakkar hafa eins og íslendingar
gert ýmislegt til að búa til nýyrði. Á
sama hátt og Sigurður Nordal fann
orðið tölva á íslensku, þá fann fransk-
ur prófessor í latínu orðið ordinateur
til notkunar í stað enska orðsins
computer. Þetta var frábær lausn hjá
báðum.“
Áður en lengra er haldið er rétt
að spyija hvemig stóð á því að
Francois-Xavier Dillmann fór að
helga sig norrænum fræðum, þar á
meðal íslenskum. Að loknu háskóla-
prófí í Frakklandi kvaðst hann fyrst
hafa farið til Uppsala, þar sem hann
nam í tvö ár norræn fræði og síðan
var hann nokkur ár í Þýskalandi og
fímm ár í Ámasafni í Kaupmanna-
höfn. Á þessum árum samdi hann
doktorsritgerð um galdra og galdra-
menn í Islendingasögunum. „Svo fór
ég til íslands 1986 til þess að læra
nútímamálið og undirbúa þýðingu á
verkum Snorra Sturlusonar. Eg var
hér í tvö ár og upp frá því hefí ég
haft mjög gott samband við íslenska
fræðimenn. Og ég vildi gjaman efla
enn betur samskiptin við þá með því
að birta erindi sem unnin em og flutt
á íslandi í nýja tímaritinu." Þess má
geta að þeir sem vilja hafa samband
eða gerast áskrifendur geta snúið sér
til Société des études nordiques, Éc-
ole pratique des Haute Études, Sci-
ences historiques et philologiques. A
la Sorbonne - 45-47, me des Écoles,
75005 Paris. Eintak Proxima Thulé
verður 200-250 bls. að stærð.
Skoðar drekahöfuð
Francois-Xavier Dillmann starfar
við rannsóknastofnun. Að hvaða
rannsóknum vinnur hann þar helst
núna? „Þær em í sambandi við nor-
ræna goðafræði. Ég fór að skoða
nokkur atriði í Gylfaginningu um
Njörð og Skaða. Um þetta flutti ég
erindi hér og kom fyrirlesturinn út í
ritinu Snorrastefna á vegum Stofn-
unar Sigurðar Nordals ásamt öðmm
erindum þaðan. I erindi mínu á Snor-
rastefnu sýndi ég fram á að endur-
bæta þyrfti textann um Skaða og
Njörð í Snorra-Eddu. í Gylfaginningu
stendur að þau hafi sæst á það að
dveljast hvort hjá öðm, nefnilega 9
nætur við sjó og aðrar níu saman á
fjöllum. Þannig var í öllum útgáf-
unum. Ég komst að raun um að þetta
er ekki rétt. Þetta ætti að vera 3
nætur hjá Nirði og 9 nætur hjá Skaða,
sem sagt þijár nætur við sjó og níu
á fjöllum, 12 mánuði samanlagt, sem
er táknrænt fyrir mánuðina tólf í
árinu. Það þýðir 3 mánuði við sjó, sem
þá er sumar hér norður frá, og 9 á
ijöllum, sem táknar hinn langa vetur.
Þama er beitt textafræðilegri aðferð
til að reyna að túlka goðsögnina bet-
ur. Gallinn er sá að flestir goðsagna-
fræðingar em ekki mjög vel að sér í
textafræðum og textafræðingar hafa
lítinn áhuga á goðafræði. Eg er að
reyna að tengja saman textafræði og
goðafræði. í samræmi við það sem
ég sagði áðan þyrfti að lagfæra fyrri
útgáfur."
Fleira er Francois-Xavier Dillmann
að athuga um þessar mundir. Hann
er að skoða drekahöfuðin á víkinga-
skipunum með hliðsjón af myndum,
þar á meðal á Bayeux-teppinu í
Frakklandi. Skyldi vera eitthvað til í
því sem sagt er, að án Bayeuxrefíls-
ins mundu nútímamenn ekkert vita
um hvemig víkingamir notuðu þessi
drekahöfuð á skipum sínum? Ekki er
Dillmann því sammála. „Drekahöfuð-
in koma víða fyrir í fomsögum.
Ákveðin gerð vikingaskipa var kennd
við dréka. Þá em til teikningar af
drekahöfðum á steinum í Gotlandi,
eldri en Bayeuxteppið. En teppið er
gert eins og teiknimynd, þar sem
hver myndin tekur við af annarri, og
sambærilegar myndasögur em sjald-
an á steinum. Þetta rannsóknarefni
er ég að fást við núna. Flutti um það
erindi í fyrra í París og í vor á ég
að flytja fyrirlestur um sama efni á
Sikiley."
Þegar verið er að ræða um störf
Francois-Xavier Dillmanns mætti
benda lesendum á grein eftir hann
um seið í íslendingasögum, einkum
Eiríks sögu rauða, en sú grein birtist
nýlega í tímaritinu í Skáldskaparmál-
um sem Stafholt gefur út.
Francois-Xavier Dillmann er nú á
fömm til heimalandsins. Hann kveðst
hafa unað sér vel i sumar í lítilli íbúð
í Hjónagörðum Háskólans, með fal-
legu útsýni til sjávar og yfír að Bessa-
stöðum, sem Snorri Sturluson átti.
Textaðar sjón-
varpsmyndir
auka lestrar-
kunnáttuna
í fyrsta sinn hefur það nú
komið fram í rannsókn á áhrif-
um sjónvarps að það getur haft
góð áhrif á börn og unglinga.
Sjónvarpsmyndir sem em með
rituðum texta geta veitt barni
aukinn skilning á eigin máli. En
til lengdar dregur þó sjónvarpið
úr lestri barna og einbeitingu
hugans.
Þetta em niðurstöður sérstakr-
ar rannsóknarnefndar við háskól-
ann í Leiden í Hollandi, sem hefur
um þriggja ára skeið unnið að
rannsóknum á 1.000 grannskóla-
börnum.
í Hollandi eru erlendar sjón-
varpsdagskrár sjaldnast sýndar
með hollenzku tali, en oftast með
hollenzkum texta. Vísindamenn-
irnir í Leiden komust að því að
textarnir gerðu börnunum kleift
að skilja ritaða textann um leið
og hann birtist. Bömin tóku þann-
ig ósjálfrátt upp lestrarvenjur sem
mynduðu heil orð úr stöfunum á
svipstundu.
Gallinn var hinsvegar sá að
börnin tóku fljótt upp á því að
horfa á sjónvarp í margar klukku-
stundir á degi hveijum. Þeim
fannst mun þægilegra að horfa á
sjónvarp en að setjast niður með
bók og brátt vöndust börnin af
því að lesa.
Loks komust vísindamennirnir
að því að böm sem horfa of mik-
ið á sjónvarp glata hæfileikanum
til að einbeita sér og getunni til
að skilja skrifaðan texta — en
hvort tveggja getur leitt til slæmr-
ar frammistöðu í skóla.
Vídeóleikir
og skólanám
fara ekki
saman
Þótt „seiðmagn vídeóleikja"
haldi áfram að laða til sín þús-
undir ungmenna í Bretlandi
hafa kennarar þar i landi sent
frá sér viðvörun: Stýripinnaæð-
ið getur skaðað námsgetuna og
gert unglingana árásargjarna
og andfélagslega.
Kennarasamtökin í Bretlandi
hafa hafið baráttu með tvenns-
konar markmið í huga. Að þrýsta
á yfirvöld um að setja lög um
eftirlit með vídeóleikjum, og að
benda foreldrum á að þeim beri
að takmarka notkun leikjanna hjá
bömum.
Kennarasamtökin segja nauð-
synlegt að sýna öllum foreldrum
fram á hættuna sem börnum staf-
ar af leikjunum. Skora samtökin
á foreldra að tryggja bömum sín-
um fjölbreytni í tómstundaiðju og
sérstaklega þátttöku í íþróttum.
Jackie Miller, framkvæmda-
stjóri samtakanna, segir að allir
félagsmenn kennarasamtakanna
hafí fengið sendan bækling þar
sem varað er við þeim vandamál-
um sem upp koma þegar barn
eyðir of miklum tíma fyrir framan
sjónvarpsskjáinn. Hún sagði einn-
ig að samtökin hefðu áhyggjur
af áhrifum vídeóleikja á heilsufar
barnanna.
(Heimild: Europe today.)
NU RYMUM
VIÐ TIL !
Rýmingarsala á BJÖRN kommóðum
o
dag rýmum við fyrir nýjrnn kommóðum og seljum allar
BJÖRN kommóður sem við eigum með 40% afslætti.
0PNUNARTÍMI
MAN. - FOSTUD. 10 - 18.30
LAUGARDAGAR 10-16.00
SUNNUDAGAR í ÁGÚST 13-17.00
MYLLAN
- býður upp á
kökurmeð
kaffinu.
-fyrir fólkið í landinu
KRINGLUNNI 7 ■ SIMI 91-686650