Morgunblaðið - 16.09.1993, Page 35

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. SEPTEMBER 1993
35
MAL AÐ LINNI?
eftirlngvar
Þorsteinsson
Vandamál iðnaðar á Islandi
Öll áhersla hefur verið lögð á físk-
veiðar og fiskiðnað, en lítil sem eng-
in á annan iðnað. Ef fiskurinn
bregst, t.d. af völdum kjarnorku-
slyss, er engin önnur atvinnugrein
sem þjóðin getur treyst á, enda fátt
gert til að koma fótunum undir ann-
an gjaldeyrisskapandi rekstur í land-
inu.
Niðurgreiðslur til iðnfyrirtækja
þekkjast í öllum samkeppnislöndum
okkar á meðan iðnrekstri hér er
ekkert hjálpað. Mjög illa er búið að
íslenskum iðnaði, sem greiðir hæstu
vexti, fasteignagjöld og rafmangs-
verð (3 á móti 1 í samkeppnislönd-
um). Aðstöðugjaldið hafði slæm
áhrif og er enn að angra iðnfyrirtæk-
in. Ef litið er á eiginfjárstöðu iðnfyr-
irtækja frá 1970 til 1992 má sjá að
hún hefur farið úr u.þ.b. 80% niður
í allt að 0% og jafnvel neðar.
Þegar iðnaður er til umræðu er
einblínt á nýjan iðnað í stað þess
að nýta þá kunnáttu og þekkingu
sem til staðar er. Vegna þess hversu
illa er búið að iðnrekstri í dag er
hætta á að ómetanleg reynsla og
þekking glatist innan tíðar. Sem
dæmi um slíkan iðnað má nefna
fata-, ullar- og skinnaiðnað, skipa-
smíði, rennismíði, járniðnað, skó-
smíði, húsgagnagerð, prentiðnað
o.fl.
Tillögur til lausnar
Gera þarf íslensk iðnfyrirtæki
samkeppnishæfari, t.d. með lægra
raforkuverði sambærilegu við það
sem útlendingar fá. Veita þarf hag-
stæðari lán á lægri vöxtum til upp-
byggingar iðnaðar. Nýta betur þekk-
ingu þeirra, sem hafa starfað hér
að iðnaði um lengri tíma og fá þá
til að leggja fram hugmyndir og til-
lögur til úrbóta. Mikilvægt er að
glata ekki þeim iðnaði sem er í land-
inu í dag og því er nauðsynlegt að
bæta stöðu hans.
Ferðamannaiðnaður getur átt hér
mikla möguleika. Til að laða að út-
lendinga mætti t.d. bjóða erlendum
stórfyrirtækjum að senda hópa til
landsins á lágum flugfargjöldum.
Þessir aðilar myndu áreiðanlega
eyða heilmiklu í aðra hluti hér á
landi. Á sama hátt mætti auka
möguleika á ráðstefnuhaldi á ís-
landi.
Leggja ætti rækt við fískeldi með
framtíðina í huga, þrátt fyrir byij-
unarörðugleika greinarinnar. Nýta
mætti betur þær vatnsauðlindir sem
við eigum, s.s. með eflingu gróður-
ræktar og byggingu heilsugæslu-
stöðva. Ýmislegt annað má nefna,
t.d. uppbyggingu smáiðnaðar upp til
sveita og í minni bæjarfélögum.
Útflutning þyrfti að auka til muna
og eigum við þar mörg ónýtt tæki-
færi. Má þar nefna matvælaiðnað,
þar sem við eigum ómengaðar afurð-
ir og þekkingu til að framleiða úr
þeim fullunna rétti. Ýmsir möguleik-
ar eru á vinnslu hráefnis, kjöt- og
fiskafurða, sem markaðssetja mætti
á erlendri grund.
Tækniþekking í landinu er mjög
góð og má þar m.a. benda á þann
góða árangur sem náðst hefur við
hjartaaðgerðir og glasafijóvgun.
Þessa þekkingu getum við selt öðr-
um þjóðum. Allt þetta og fleira
gæti skapað þjóðinni tekjur og aukið
atvinnu landsmanna. Ef ekkert verur
að gert lendir ríkið fljótlega í sams
konar vandræðum og bæjarstjóm
Bolungarvíkur stóð frammi fyrir á
dögunum, þegar hún kom til Reykja-
víkur til að biðja um áframhaldandi
vinnu fyrir sig. Eða hvernig á að
greiða opinberum starfsmönnum
laun, þegar öll fyrirtækin í landinu
eru horfin og Jón Sigurðsson búinn
að loka fyrir yfirdráttinn í Seðla-
bankanum? Á þá e.t.v. að taka ný
erlend lán?
Ríkisrekstur
Hugsum okkur fjölskyldu, sem
hefur kr. 200.000 til ráðstöfunar á
mánuði. Fjölskyldufaðirinn kemur
Ingvar Þorsteinsson
„Er ekki kominn tími
til að stíga skref fram
á við, efla atvinnuvegi
landsins og búa í hag-
inn fyrir íslendinga
framtíðarinnar?“
heim, leggur peningana á borðið og
segir: „Þið takið þá peninga sem þið
þurfíð og reynið að láta þetta duga
yfír mánuðinn. Nú ef ykkur tekst
það ekki, þá tek ég bara lán fýrir
því sem upp á vantar." Hvernig
ætli þessari fjölskyldu vegni til lengri
tíma? Svarið er nokkuð augljóst: slíkt
frelsi er óstjórn og ekkert annað.
Ef litið er á rekstur ríkisins í dag
virðist þjóðarbúið einmitt rekið með
slíkum hætti.
Það er ljóst að víða má spara og
standa betur að málum en nú er
gert. Miklu fjármagni hefur verið
eytt í óarðbær og/eða ótímabær
verkefni. Má þar nefna kaupin á
Víðishúsinu, Rúgbrauðsgerðarhús-
inu og Útvegsbankabyggingunni,
byggingu Þjóðarbókhlöðu og endur-
bætur Þjóðleikhússins. Skipuleggja
þyrfti betur rekstur hinna einstöku
ríkisfyrirtækja, s.s. skóla, sjúkra-
húsa, ríkisútvarps og sjónvarps,
Pósts og síma, Landhelgisgæslunnar
o.fl. Örugglega mætti minnka yfír-
byggingu þessara fyrirtækja og
stofnana og spara í daglegum rekstri
með auknu aðhaldi, útboðum og
meiri aga. Starfsmönnum þarf að
fækka og í staðinn skapa atvinnu-
tækifæri við verkefni sem skapa
þjóðarbúinu tekjur. Jafnvel mætti
skoða þann möguleika að þessi fyrir-
tæki tækju að sér verkefni, sem
væru gjaldeyrisskapandi fyrir þjóð-
ina. Ekki má heldur gleyma því að
gjaldeyrissparandi störf eru ekki síð-
ur mikilvæg en þau sem eru gjald-
eyrisskapandi.
Verslun með áfengi mætti breyta,
þannig að ÁTVR væri ekki með sér-
staka sölustaði heldur fengju
ákveðnar verslanir söluleyfí að upp-
fylltum settum skilyrðum. Dóms-
kerfíð þyrfti endurskoðunar við, sér-
staklega er varðar meðhöndlun sí-
brotamanna. Fleira mætti nefna og
þá kannski fýrst og fremst nauðsyn
þess að fækka ráðherrum og alþing-
ismönnum.
Að lokum
Ef ekki verður brugðist skjótt og
vel við þeim vanda sem þjóðarbúið
og fyrirtækin í landinu standa
frammi fyrir, er hætta á að við töp-
um sjálfstæði okkar þótt tungan
haldist. Það hlýtur að vera eitthvað
bogið við það að stærsti hluti þjóð-
arinnar hefur atvinnu af öðru en
þeim atvinnugreinum sem skapa
þjóðinni tekjur. Hvaðan á fjármagn-
ið að koma og hvernig á að reka
þjóðarbúið ef fram heldur sem horf-
ir? Er ekki kominn tími til að stíga
skref fram á við, efla atvinnuvegi
landsins og búa í haginn fyrir íslend-
inga framtíðarinnar?
Höfundur er iðnrekandi.
l _ í -uam .c - .Á:^. Xf'iy .
SÉRÍ Z ■■■■ o ]
á tækjum og vélum fyrir
fiskiðnað og sjávarútveg að
SEUAVEGI2
ViÖ í Héðni- verslun bjóðum þér að koma
í sýningarsal okkar og kynna þér fjölbreytt úrval
af traustum vörum og þjónustu sem íslenskur
fiskiðnaður og sjóvarútvegur hafa notiS í óratugi.
Á sýningunni er m.a. Hótækni-
búna&ur til stýringar og gæslu ó kæli-
og frystikerfum, vökvamótorar o.fl.
fyrir hóþrýsti-vökvakerfi, vatns-, sjó-,
og slógdælur, rafsuöutæki og margt
fleira óhugavert.
Tæknimerm okkar veita þér fúslega allar
upplýsingar um vöruna, varahlutaþjónustuna og
annað sem þig fýsir aá vita.
NOTAÐU TÆKIFÆRIP OG
SKOÐAÐU ÞESSA SYNINGU LIKA!
HÉÐINN
VERSLUN
SELJAVEGI 2 SÍMI 624260
Brottfarir á fimmtu- og föstudögum.
Heimflug á sunnu- og mánudögum.
Tilboö fyrir hópa:
2.000 kr. afsláttur
á mann ef í hópnum
i London býður allt sem hugurinn gimist.
\itvíbyh tt • i i i ^ . , eru 15 manns efta
' í2nœturog Heimskunnar verslunargotur og hagstæö mnkaup.
3 dagad Aragrúi veitingastaða, pöbbar, skemmtistaðir, bestu fleiri. 40.000 kr.
_T x. MœmtRoya!.** leikhús álfunnar, heimsfrægir söngleikir,
^ næturklubbar, operur, tonleikar, rotbolti, viðkunn
söfn um allt milli himins og jarðar.
I London bjóöum viö gistingu á eftirtöldum
gæöahótelum: St. Giles, Mount Royal,
Clifton Ford, Rathbone og Regent Park Marriott.
spamaöur fyrir
20 manna hóp.
*M.v að greitt sé með mirmst 14 daga fyrirvara. Innifalið er flug, gisting, morgunverður og
flugvallarskíittar. Böm, 2ja -11 ára, fö 12.0(X) kr. í afslátt. Böm að 2ja ára aldri greiða 3.000 kr.
Enginn bókunarfyrirvari.
Forfallagjald, 1.200 kr., er ekki innifalið í verði. Forfallagjald er valfrjálst en Flugleiðir
hvetja farþega til að greiða það til að firra sig óþarfa áhættu. _
**Verð miðast við gengi 6. ágúst 1993.
Hafðu samband við söluskrifstoíur okkar, umboðsmenn
um allt land, ferðaskrifstofurnar eða í síma 690300
(svarað alla 7 daga vikunnar frá kl. 8 -18.)
QATLAS'®
FLUGLEIDIR
Traustur íslenskur ferðafélagi