Morgunblaðið - 21.11.1993, Blaðsíða 23

22
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. NÓVEMBER 1993
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. NÓVEMBER 1993
23

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1400 kr. með vsk. á mánuði
innanlands. í lausasölu 125 kr. með vsk. eintakið.
NAFTA
Flest bendir nú til þess að Frí-
verzlunarsáttmáli Norður-
Ameríkuríkja, NAFTA, verði að
veruleika, eftir samþykkt full-
trúadeildar Bandaríkjaþings sl.
miðvikudagskvöld. Kanadamenn
hafa þegar afgreitt þennan sátt-
mála af sinni hálfu en gert er ráð
fyrir að öldungadeildir Banda-
ríkjaþings og Mexíkó samþykki
sáttmálann eftir nokkra daga.
Gífurlegar deilur hafa orðið um
þetta mál í Bandaríkjunum und-
anfamar vikur og fer ekki á milli
mála að margir Bandaríkjamenn
óttast að mikill íjöldi starfa hverfí
til Mexíkó vegna sáttmálans.
Með Fríverzlunarsvæði
Norður-Ameríkuríkja verður til
nýtt og öflugt opið markaðssvæði
sem er af svipaðri stærðargráðu
og Evrópubandalagið. Þjóðar-
framleiðsla EB-ríkja og NAFTA-
ríkja er svipuð og fólksfjöldi
áþekkur. Hins vegar er ekki ólík-
legt að vaxtarmöguleiki NAFTA-
ríkjanna sé mun meiri en EB-ríkj-
anna. Fijáls aðgangur að mörk-
uðum í Bandaríkjunum og
Kanada mun verka sem vítamín-
sprauta á efnahagslíf Mexíkó og
þar eru ónýttir vaxtarmöguleikar
miklir. Mexíkó hefur alla burði
til að verða sterkt efnahagsveldi
á næstu öld. Ef fleiri Ameríkuríki
gerast aðilar að NAFTA-sátt-
málanum eru þar einnig á ferð
ríki sem geta látið að sér kveða
á næstu áratugum og þá ekki
sízt Brazilía. Þess vegna má vel
vera að með samþykkt NAFTA-
sáttmálans sé að hefjast nýtt
vaxtarskeið í Ameríku sem haft
getur mikil áhrif á þróun heims-
mála á næstu öld.
Jafnframt hafa Norður-Amer-
íkuríkin augljóslega sterkari
stöðu í samningum við EB-ríkin
ENN EITT SKALD
sem ég þýddi á sínum
tíma, einnig í Lesbók,
vil ég nefna að lokum.
Það var Vasko Popa.
Hann var einn helzti
módemistinn í Júgó-
slavíu Títós - og kannski var hann
ekki módemisti samkvæmt skil-
greiningarfræðum sem nú virðast
efst á baugi, ég veit það ekki. Samt
em kvæði hans óhugsandi án súr-
realista, einsog sjá má á af þessum
fyrirsögnum: Fiskur í sálinni, Dreki
í vömbinni og Dúfa í höfðinu. I nið-
HELGI
spjall
urlagi hins síðastnefnda segir svo:
djúpt undir botninum
sáum við gagnsæja dúfuna
og í henni ungan mána
við komum upp á yfirborðið
sáum dúfuna aftur
hátt yfir hafinu
og í henni fullt tungl
við byijuðum að drekka dauða hafið
Og í kvæði Popas, Djúpt í okkur,
segir svo:
Götur augna þinna
eru endalausar
svölumar fljúga ekki suður
úr augum þínum
laufin falla ekki
af öspunum í bijósti þínu
sól sezt ekki
á himni orða þinna.
ATJ MARGT í KVÆÐUM
I *Jóhanns Siguijónssonar
minnir á Sorg, bæði efni og af-
staða, einsog Matthías Viðar Sæ-
mundsson bendir á í fyrmefndri
grein sinni. Og það er ekkisízt úr
hefðbundnum kvæðum Jóhanns
sem síðari tíma skáld íslenzk hafa
fengið áferðina í kvæðum sínum
og má þá bæði benda á dönsk kvæði
Jóhanns og íslenzk. Auk þess eru
hugtök hlutgerð í kvæðum Jó-
hanns, einsog dauðinn í Bikamum
sem er orðinn að einskonar persónu
og sorgin í sama kvæði er hlutgerð
með svipuðum hætti og í Tímanum
og vatninu: Hún
grætur í annað sinni;
einsog óhamingjusöm
kona. Þá minnir him-
inboginn í Sólarlagi
mjög á sama boga í
Sorg þegar nóttin sem
bæði er hlut- og persónugerð flýgur
yfir þessa himinbrú og eys myrkrinu
einsog vatni yfir logann, en sólin
faðmar að sér blómin og andar logni
yfír sæinn. Jóhanni er slíkt tungu-
tak afartamt. Sagnarmyndhverf-
ingar era víða í kvæðum hans ein-
sog annarra módemista. Hafíð
táknar andrá og eilífð einsog í Sorg.
Það er ekkisízt tilvistarkreppa í
kvæðum Jóhanns Sigurjónssonar
einsog Matthías Viðar Sæmundsson
bendir á í grein sinni. Hann segir
að niðurstaða Bikarsins sé „vonar-
snauð tómhyggja". Lífíð er einung-
is „forleikur dauðans“ í þessum síð-
ari kvæðum skáldsins og Matthías
Viðar dregur saman þrjú stig í hug-
myndaþróun Jóhanns Siguijónsson-
ar. Þau era: nýrómantísk hug-
hyggja, efahyggja og millibils-
ástand og loks módemísk tóm-
hyggja sem Steinn smitaðist af. En
þá má ætla að Jóhann hafí leitað
fyrir sér þegar nýrómantíkin brást
honum en hann hafði framað því
treyst á „mátt vilja síns til að yfír-
stíga takmarkanir veraleikans". Á
þessu stigi er hann með hugann við
opinberan Jóhannesar. Hann stend-
ur í sporam Galdra-Lofts og leitar
til Rauðskinnu. Hann- eygir von.
Og hann sækir hana í heimsslita-
kvæði Biblíunnar. Það ber ekki vitni
um neitt „trúarlegt kvak“, heldur
ástríðufulla löngun til leitar. Skáld-
ið þreifar fyrir sér þegar veröld
æsku og drauma bregzt honum og
hvað væri svosem eðlilegra? Ég er
ekki að segja að þessi leit hafí bór-
ið árangur en umhverfíð og aðstaða
skáldsins kalla á viðbrögð. Hann
reynir að yrkja sig útúr „óskapn-
aðnum“.
Með sama hætti yrkir Jóhann Sig-
uijónsson með hliðsjón af Odys-
seifskviðu þegar hann horfíst í augu
við hverfulleikann og rótleysið and-
spænis dauðanum. Og hvaðsem
umhverfínu líður og „harmsögulegu
eðli tilvistarinnar" segir Hómer
eftir að fríverzlunarsvæði Norður-
Ameríkuríkjanna er orðið að veru-
leika. Nú verður væntanlega lögð
mikil áherzla á niðurstöðu í
GATT-viðræðunum og gætir
nokkurrar bjartsýni um jákvæða
niðurstöðu eftir samþykkt
NAFTA-sáttmálans í fulltrúa-
deildinni.
Öll er þessi þróun umhugsunar-
efni fyrir okkur íslendinga. Ríki
Evrópubandalags og Norður-
Ameríku eru helztu viðskiptalönd
okkar. Með þátttöku í Evrópska
efnahagssvæðinu, sem væntan-
lega verður að veruleika um
næstu áramót, höfum við náð við-
unandi samningum við Evrópu-
bandalagið í bili a.m.k. í kjölfar
NAFTA-samkomulagsins hljótum
við hins vegar að huga vel að
viðskiptahagsmunum okkar i
Norður-Ameríku sem eru miklir
og raunar vaxandi um þessar
mundir, þar sem fískmarkaðurinn
í Bandaríkjunum er að eflast á
nýjan leik. Það sem ekki má ger-
ast er að við einangrumst frá við-
skiptablokkunum sem eru að rísa
beggja vegna Atlantshafsins.
Vonandi er engin hætta á því.
Ef fram fer sem horfír greiðir
GATT-samkomulagið sem er í
burðarliðnum og hið nýja fríverzl-
unarsvæði í Norður-Ameríku fyrir
viðskiptum en hindrar þau ekki.
Hins vegar er auðvitað alltaf viss
hætta á því, að þróun af þessu
tagi fari út í rangan farveg og
að átök á milli viðskiptablokka
leiði til þess að þeir sem utan við
standa verði undir. Þess vegna
er brýnt að íslenzk stjómvöld
geri grein fyrir þeim nýju viðhorf-
um, sem skapast í viðskipta- og
markaðsmálum okkar með til-
komu NAFTA. Við þurfum að
hugleiða stöðu okkar við þessar
nýju aðstæður.
okkur að sæfarinn hafí komizt
heim. Af þeim sökum er von í kvæð-
inu, þráttfyrir allt. Það stendur
beinlínis í þeirri heimild sem við er
stuðzt og hún er ekki ómerkari en
lífíð sjálft þóað höll draumsins sé
hranin og óminnissöngurinn sé ein-
sog hvertannað villuljós og skip
farist í brimrótinu. En þótt margir
hafí týnt sjálfum sér í. hafvillum
válegra tíma, höfum við reynslu
fyrir því að Penelópa heimtar sinn
Odysseif af hafi. Rétteinsog ný jörð
rís af ragnarökum spádómsbókar-
innar í Nýja testamentinu. Þannig
getur von risið af vonbrigðum.
Matthías Viðar segir enn „að síðari
kvæði Jóhanns fíalla um hrun hins
ný- rómantíska draums, og í fram-
haldi af því um eðli lífsins og hlut-
verk mannsins. Hann flettir ofan
af lífslygi og tálvonum og rýnir
merkingu eða merkingarleysi til-
vistarinnar. Á grandvelli þessarar
túlkunar tel ég að Jóhann hafí ver-
ið frumheiji existensíalisma og
módemisma í íslenzkri ljóðagerð“.
Ástæða er að taka undir þessi orð.
En hitt hefur ekki verið eins aug-
ljóst þegar Matthías Viðar bætir
við: „Margir telja Sorg einstætt
kvæði meðal skáldverka Jóhanns.
Svo er ekki nema að nokkru leyti.
Inntak ljóðsins er ekki svo frá-
brugðið öðram Ijóðum skáldsins frá
módemísku skeiði þess. Það er hins
vegar „matreitt" á tormeltari hátt.“
Og síðar bendir hann á að í Sorg
samsafnist „bragurinn“, einsog
hann kemst að orði í fyrsta sinn
efniviðnum að fullu. „Samræmis-
leysi lífsins er nú fyrst túlkað með
„bragleysu". Myndnotkunin ein-
kennist af því að hver myndin rek-
ur aðra. í stað hnitunar um eina
afmarkaða mynd mótar spenna og
afkáralegt samband aðskildra
mynda áhrif kvæðisins. Gamal-
kunnar persónugerfingar koma
ekki fyrir. Súrrealískar myndir og
röklaust hugarflug hafa leyst þær
af hólmi. Sorg er þar að auki mun
ópersónulegra í formi heldur en
önnur kvæði Jóhanns."
M
(meira næsta sunnudag)
FORYSTUMENN AL-
þýðubandalagsins
kynntu fyrir nokkrum
dögum drög að nýrri
stefnuskrá flokksins í
efnahags- og atvinnu-
málum, sem verða til
umræðu og afgreiðslu á
landsfundi flokksins, sem hefst nk.
fímmtudag. Kjaminn í hinni nýju stefnu-
mörkun Alþýðubandalagsins er sá, að beita
eigi sérstökum aðferðum til þess að auka
og örva útflutningsstarfsemi þjóðarinnar.
Með þeim hætti eigi að sigla þjóðarskút-
unni upp úr öldudalnum. Alþýðubandalag-
ið kallarþessa nýju stefnu „útflutningsleið-
ina“ og telur að núverandi ríkisstjórn fylgi
„samdráttarleið", sem felist í samdrætti
og niðurskurði til þess að skapa jafnvægi
í efnahagskerfínu. Jafnframt gefur Al-
þýðubandalagið til kynna að svoneftid
„þensluleið" eigi sér talsmenn en hún sé
fólgin í því að taka erlend lán og reka
ríkissjóð áfram með halla til þess að skapa
aukna eftirspurn, sem komi nýjum hag-
vexti af stað. Ekki fer á milli mála, að
foiystumenn Alþýðubandalagsins telja
Framsóknarflokkinn hallan undir þenslu-
leiðina.
Alþýðubandalagið vill beita ýmsum að-
ferðum til þess að örva útflutningsstarf-
semi landsmanna m.a. með skattaaðgerð-
um. Þannig vill flokkurinn að tekjutengdir
skattar, sem lagðir era á einstaklinga,
verði felldir niður í allt að tvö ár af þeim
starfsmönnum, sem að meginhluta dvelja
erlendis við öflun nýrra markaða og sölu-
starfsemi. Þannig verði fyrirtækin hvött
til að auka útflutningsstarfsemi. Þá njóti
fyrirtæki skattaívilnana vegna fjárfram-
laga til rannsókna, þróunarstarfs, mark-
aðsleitar og annarrar útflutningstengdrar
starfsemi. Ný einstaklingsfyrirtæki og
hlutafélög, sem afla meira en helming
tekna sinna með sölu á erlendum mörkuð-
um, verði skattfijáls fyrstu þijú árin.
Ef litið er eingöngu á efnisþætti hinnar
nýju stefnuskrár Alþýðubandalagsins er
augljóst, að flokkurinn er að gera tilraun
til þess að færa sig nær öðrum stjómmála-
flokkum, komast inn í meginfarveg ís-
lenzkra stjómmála, ef svo má að orði kom-
ast, og þar með verða samstarfshæfur við
hvaða flokk, sem er í ríkisstjóm, þ. á m.
Sjálfstæðisflókkinn. Stefnuskráin ber þess
fá merki, að hún verði á fímmtudaginn
kemur lögð fyrir landsfund flokks, sem
hingað til hefur talið sig sósíalískan eða
sósíaldemókratískan, eftir því við hvem
af foiystumönnum flokksins er talað.
Raunar er við lestur hinnar nýju stefnu-
skrár erfítt að staðsetja Alþýðubandalagið
í hinu pólitíska litrófí. Það er meira að
segja álitamál, hvort hægt sé að líta svo
á, að hér sé á ferðinni stefnuskrá vinstri
sinnaðs stjórnmálaflokks.
Sú spuming vaknar hins vegar óhjá-
kvæmilega við lestur hinnar nýju stefnu-
skrár Alþýðubandalagsins, hvort hægt sé
að taka mark á henni. í forystu Alþýðu-
bandalagsins í dag eru að mestu leyti sömu
menn og þar hafa verið hátt á annan ára-
tug. Þeir hafa skipt um hlutverk innbyrðis
en andlitin eru þau sömu. Hafa þeir geng-
ið í pólitíska endurhæfíngu? Hafa grand-
vallarskoðanir Svavars Gestssonar í stjóm-
málum gjörbreytzt? Hann er pólitískur
uppeldissonur gömlu klíkunnar, sem
stjórnaði Sósíalistaflokknum alla tíð. Sá
bakgrunnur hefur mótað allan hans stjóm-
málaferil. Er hægt að trúa því, að það sé
kominn fram á sjónarsviðið „nýr“ Svavar
Gestsson?
Bæði Steingrímur J. Sigfússon, varafor-
maður Alþýðubandalagsins, og Ragnar
Amalds, formaður þingflokks Alþýðu-
bandalagsins, eiga sér langa sögu innan
hinnar sósíalísku hreyfíngar, sem á síðustu
tuttugu og fímm árum hefur starfað und-
ir nafni Alþýðubandalagsins. Hafa pólitísk
viðhorf þeirra gjörbreytzt? Pólitíska veg-
ferð formanns Alþýðubandalagsins, Ólafs
Ragnars Grímssonar, allt frá því að hann
starfaði í Framsóknarflokknum, sem skjól-
stæðingur Eysteins Jónssonar, þekkja
landsmenn. Hún hefur fremur einkennst
af tækifærismennsku í stjómmálum en
sterkri pólitískri sannfæringu. Er Ólafur
Ragnar að koma fram á sjónarsviðið þessa
dagana, sem talsmaður einhvers konar
miðjuflokks, sem gengur undir nafninu
Alþýðubandalag og hefur innanborðs alla
helztu forystumenn sósíalismans á íslandi,
sem nú eru uppi?!
Þetta er vandi Alþýðubandalagsins í
hnotskum, ef talsmenn flokksins ætlast
til að verða teknir alvarlega. Það hafa
engin þau kynslóðaskipti orðið í Alþýðu-
bandalaginu, að flokkurinn geti sagt, að
hann hafí hreinsað sig af fortíð sinni. í
Alþýðubandalaginu í dag era enn menn,
sem hafa ekki gert upp við pólitíska fortíð
sína. Menn, sem ekki hafa gert hreint
fyrir sínum dyram varðandi tengsl sín,
flokksins og forvera hans, Sósíalistaflokks-
ins, við kommúnistaflokkana í Austur-Evr-
ópu og Sovétríkjunum. Menn, sem hafa
ekkert tekið aftur af þvf, sem þeir sögðu
fyrr á árum.
Nú vilja þeir láta taka sig alvarlega,
að þeir hafi gengið í gegnum einhvers
konar pólitíska endurhæfíngu, að þeir boði
ekki lengur sósíalisma á Islandi, að þeir
séu tilbúnir til að ganga til samstarfs við
aðra flokka um lausn á vandamálum þjóð-
arinnar með raunhæfum aðgerðum. Áður
en það er hægt verða þeir að svara ein-
hveijum af þeim spurningum, sem hér
hefur verið varpað fram og vafalaust
mörgum öðrum. Þau svör koma væntan-
lega á landsfundi flokksins í næstu viku.
Samskipta-
hættir
stjórnar-
flokkanna
FYRIR NOKKRUM
vikum hafði Davíð
Oddsson, forsætis-
ráðherra, orð á því
í útvarpsviðtali, að
samskiptahættir
ráðherra í ríkis-
stjóm hans minntu
of oft á samstarfsmáta vinstri flokka og
hafði bersýnilega áhyggjur af. Það er full
ástæða til þess fyrir forsætisráðherra.
Talsmáti bæði ráðherra og þingmanna
stjómarflokkanna, hvers í annars garð, er
á þann veg að dregur úr trausti til ríkis-
stjómarinnar.
Á tímabili í haust mátti spyija með full-
um rökum, hvort upp úr stjómarsamstarf-
inu væri að slitna. Gífuryrði ráðherra hvers
í garð annars voru með ólíkindum. Fólki
blöskraði og friðsamlegra varð á milli
manna um skeið. Það kom hins vegar
skýrt í ljós í umræðum á Alþingi sl.
fímmtudag um skýrslu umboðsmanns Al-
þingis, svo og í umræðum um GATT-til-
boðið, að það hefur ekki tekizt einlægt
samstarf á milli forystusveitar Sjálfstæðis-
flokks og Alþýðuflokks.
Einn af þingmönnum Sjálfstæðisflokks-
ins, Ámi Mathiesen, veittist harkalega að
utanríkisráðherra fyrir embættaveitingar
og taldi hann ekki veita mönnum embætti
nema þeir hefðu rétt flokksskírteini í vas-
anum. Utanríkisráðherra svaraði af sömu
hörku og minnti þingmanninn á tilteknar
embættaveitingar Sjálfstæðisflokksins og
gat þess jafnframt, að hann sjálfur hefði
tekið upp hanzkann fyrir forsætisráðherra,
þegar á hann hefði verið ráðizt í þinginu
fyrir embættaveitingar, svo að ólíkt hefð-
ust menn að. Annar þingmaður Sjálfstæð-
isflokks, Eggert Haukdal, lýsti vantrausti
á utanríkisráðherra og taldi hann vinna
gegn íslenzkum hagsmunum, sem er býsna
mikið sagt.
Stjómmálabaráttan hefur að sjálfsögðu
breytzt frá því sem áður var og menn
ræða opinskáar það, sem í milli ber, en
áður tíðkaðist. Við því er ekkert að segja.
Ráðherrar Sjálfstæðisflokks geta búizt við
því að verða gagnrýndir af þingmönnum
Alþýðuflokks og ráðherrar Alþýðuflokks
geta búizt við gagnrýni frá þingmönnum
Sjálfstæðisflokks. Þótt slíkt hafí tæpast
komið fyrir á hinum fyrri viðreisnarárum
era tímarnir' breyttir að þessu leyti eins
og á margan annan veg.
Það sem hins vegar vekur athygli aftur
og aftur er tónninn í þessum samskiptum
REYKJAVIKURBREF
Laugardagur 20. nóvember
Morgunblaðið/Kristinn
talsmanna samstarfsflokkanna í ríkis-
stjórn. Hann er hatrammur og að sumu
leyti íjandsamlegur. Hann vekur upp ólgu
innan stjómarflokkanna og leiðir til þess,
að menn vantreysta hver öðram. Á tíma-
bili sl. sumar og haust veltu margir sjálf-
stæðismenn því fyrir sér, hvort Alþýðu-
flokkurinn væri að undirbúa stjórnarslit.
Það var vegna framgöngu ráðherra Al-
þýðuflokksins í landbúnaðarmálum. Und-
anfama daga hefur sú tilfínning verið að
breiðast út meðal alþýðuflokksmanna, að
ekki sé á samstarf við sjálfstæðismenn að
treysta. Þess vegna verði þeir að vera við
öllu búnir. Orðaskipti eins og þau, sem
fram fóru í þinginu sl. fimmtudag, ýta
undir tortryggni af þessu tagi.
Þessi samskiptamáti stjómarflokkanna
er ástæðulaus með öllu. Rfkisstjórnin er á
réttri leið. Hún er augljóslega að byija að
uppskera árangur erfíðis síns. Eins og mál
standa nú er alls ekki fráleitt að ætla, að
stjórnarflokkarnir nái viðunandi árangri í
sveitarstjómarkosningum og hafí raun-
hæfan möguleika á að halda meirihluta í
þingkosningum og halda samstarfí sínu
áfram. Við núverandi aðstæður í íslenzkum
stjómmálum er samstarf þessara tveggja
flokka langbezti kosturinn. Það er því fár-
ánlegt að menn skuli láta það eftir sér að
þjóna lund sinni eins og sjá má hvað eftir
annað í samskiptum trúnaðarmanna flokk-
anna tveggja.
Ef forystumönnum Sjálfstæðisflokks og
Alþýðuflokks er alvara með því að halda
áfram því umbótastarfí, sem flokkamir
tveir hafa þrátt fyrir allt hafíð, hljóta þeir
að vinda bráðan bug að því að koma sam-
skiptum flokkanna í þann farveg, að tals-
menn þeirra grafi ekki undan stjórnarsam-
starfínu í hverri viku með ástæðulausum
stóryrðum hvers í annars garð.
Þingmenn
og- sparnað-
ur
í MORGUNBLAÐ-
inu í gær, föstudag,
var frá því skýrt að
tillögur Þorsteins
Pálssonar, dóms-
málaráðherra, um
fækkun sýslumannsembætta í sparnaðar-
skyni mundu ekki ná fram að ganga m.a.
vegna andstöðu innan þingflokka Sjálf-
stæðisflokks og Alþýðuflokks. Hér í blað-
inu var í fyrradag, fimmtudag, gerð grein
fyrir tillögum starfshóps á vegum heil-
brigðisráðherra um skipan sjúkrahúsa-
mála, sem gætu leitt til 700 milljóna króna
sparnaðar á ári. Tillögur þessar vora ekki
fyrr fram komnar en einstakir þingmenn
risu upp til andmæla.
Þeir alþingismenn, sem þannig starfa,
þekkja ekki sinn vitjunartíma. í umræðum
um það þjóðargjaldþrot, sem er orðinn
kaldur veruleiki í Færeyjum, hefur það
komið skýrt fram, að stjómmálamenn þar
hafa lofað kjósendum gulli og grænum
skógum og fjármagnað loforðin með er-
lendum lántökum. Afleiðingin varð gjald-
þrot færeysku þjóðarinnar. Nú er skollinn
á landflótti í Færeyjum og margt bendir
til þess að íbúum þar muni fækka mjög á
næstu mánuðum og misseram.
Þeir íslenzkir stjórnmálamenn og al-
þingismenn, sém rísa upp til andmæla í
hvert sinn, sem spara á almannafé, eru
að haga sér á sama veg og starfsbræður
þeirra í Færeyjum gerðu áriim saman, sem
nú hefur leitt til ófarnaðar fyrir Færey-
inga. Rökin fyrir sameiningu sýslumanns-
embætta era svo augljós að varla þarf um
þau að ræða. Þingmenn, sem andmæla
þeim tillögum, sem dómsmálaráðherra
hefur lagt fram, eru ekki að vinna að þjóð-
arhag heldur láta þeir þröng staðarsjón-
armið ráða gerðum sínum.
Eina leiðin til þess að veita þingmönnum
það pólitíska uppeldi, sem greinilega skort-
ir í of mörgum tilvikum, er að kjósendur
veiti þeim aðhald. Það er jafn mikið hags-
munamál fyrir skattgreiðendur hvar sem
þeir búa á landinu, að sparnaður náist í
ríkisrekstrinum. Þess vegna eiga kjósendur
að taka höndum saman um að veita þing-
mönnum aðhald. Þeir eiga að verðlauna
þá þingmenn, sem stuðla að sparnaði með
því að kjósa þá, hvort sem er í prófkjörum
eða þingkosningum. Þeir eiga að veita
þeim þingmönnum áminningu, sem snúast
gegn sparnaðartillögum í hvaða mynd, sem
þær birtast, með því að kjósa þá ekki.
Þeir eiga ekki að gera kröfur til þing-
manna um að þeir útvegi peninga í viðkom-
andi kjördæmi eða byggðarlag, hvað sem
það kostar. Þeir eiga að gera~þá kröfu til
þingmanna, að þeir stuðli að sparnaði og
hagsýni í opinberam rekstri. Þingmenn
fínna fljótt slíka hugarfarsbreytingu hjá
kjósendum og munu aðlaga sig henni á
undraskömmum tíma.
Rökin fyrir fækkun og sameiningu
sýslumannsembætta eru svo augljós, að
líta verður á afgreiðslu þessara tillagna,
sem prófstein á það, hvort ríkisstjórn og
stjórnarflokkum er alvara með sífelldum
yfírlýsingum um niðurskurð ríkisútgjalda.
Vaxtalækkunin, sem hefur veitt ríkis-
stjóminni byr í seglin, verður ekki lang-
vinn, ef stjórnarflokkunum tekst ekki að
ná betri tökum á ríkisfjámiálum en hingað
til.
„Ef forystumönn-
um Sjálfstæðis-
flokks og Alþýðu-
flokks er alvara
með því að halda
áfram því um-
bótastarfi, sém
flokkarnir tveir
hafa þrátt fyrir
allt hafið, hljóta
þeir að vinda
bráðan bug að því
að koma sam-
skiptum flokk-
anna í þann far-
veg, að talsmenn
þeirra grafi ekki
undan stjórnar-
samstarfinu í
hverri viku með
ástæðulausum
stóryrðum hvers í
annars garð.“