Morgunblaðið - 24.03.1994, Síða 21

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. MARZ 1994
21
framtíð, NATO hefur aðlagazt
breytingum í alþjóðamálum og tekið
að sér ýmis ný verkefni. Hins vegar
hefur mikilvægi íslands innan NATO
dvínað vegna þess að eftir að kalda
stríðinu lauk hefur staðsetning
landsins ekki sömu hernaðarlegu
úrslitaþýðingu og áður. Framhjá því
verður heldur ekki litið, að Evrópu-
sambandið hefur tekið sér æ stærra
hlutverk á alþjóðavettvangi, bæði
sem milligöngumaður og sáttasemj-
ari og á sviði vamar- og öryggis-
mála. Það fer tæplega á milli mála
að á allra næstu árum mun hlutverk
Evrópusambandsins á sviði utanrík-
is- og varnarmála stóraukast, ekki
sízt í ljósi samdráttar í hernaðarum-
svifum Bandaríkjanna og dvínandi
áhuga þeirra á þátttöku í vörnum
Evrópu.
Áhrif ríkja á alþjóðavettvangi -
ekki sízt smáríkja - og álit umheims-
ins á þeim, er að mörgu leyti háð
því hvaða bandamenn þau velja sér;
hvernig þau skilgreina stöðu sína
og hagsmuni í samfélagi þjóðanna.
Kringumstæður hafa breytzt hröð-
um skrefum í alþjóðamálum síðast-
liðinn áratug og það er skylda ís-
ienzkra stjórnvalda að standa vörð
um íslenzka hagsmuni og bregðast
við þessum breytingum á rökréttan
hátt. Það verður að skjóta nýjum
stoðum undir utanríkisstefnu íslend-
inga, ef hún á að vera trúverðug
gagnvart umheiminum. Rökrétt
framhald á þeirri utanríkisstefnu,
sem hefur verið framfylgt seinustu
hálfa öld, er að velja landinu stað
meðal lýðræðisríkjanna í Evrópu; í
Evrópusambandinu. Blind og fáfróð
þjóðernishyggja og ótti við útlend-
igna má ekki verða til þess að við
hörfum inn í skel einangrunar, eins
og sumir hvöttu til 1949-1951, þeg-
ar tekizt var á um aðild að NATO
og veru bandarísks herliðs hér, aftur
í lok sjöunda áratugarins, þegar
aðild að EFTA var til umræðu, og
enn og aftur á seinustu árum, þegar
staða íslands í nýrri skipan mála í
Evrópu er efst á baugi.
Hver fer með frumkvæðið í
utanríkismálum íslendinga?
Það er áhyggjuefni hvernig Sjálf-
stæðisflokkurinn, sem hafði farsæla
forystu bæði um inngönguna í
NATO og EFTA, gegn hatrammri
andstöðu og brigzlum um landsölu
og föðurlandssvik, hefur brugðizt
við hinum nýju viðhorfum í Evrópu.
Umræðurnar á síðum Morgunblaðs-
ins seinsutu daga virðast leiða í ljós
að sá stjórnmálamaður, sem lesi rétt
í spilin og viðurkenni hinar nýju
aðstæður í utanríkismálum okkar,
sé Jón Baldvin Hannibalsson utan-
ríkisráðherra og formaður Alþýðu-
flokksins. Hann virðist, einn þeirra
ráðherra, sem hafa tjáð sig um
málið, átta sig á nauðsyn þess að
meta samskiptin við EBS í nýju ljósi
og ýta fordómum til hliðar.
Þegar íslenzku stjórnmálafiokk-
arnir þurftu að mynda sér skoðun á
tilboði Evrópubandalagsins, eins og
ESB var þá kallað, um myndun
Evrópska efnahagssvæðisins, var
Alþýðuflokkurinn skjótastur til,
enda eini flokkurinn sem segja má
að hafi haft einhveija Evrópustefnu
fyrir árið 1989. Alþýðuflokksmenn,
sem voru þá í sterkri stöðu vegna
þess að þeir réðu utanríkisráðuneyt-
inu, tóku frumkvæðið og leiddu við-
ræðurnar um EES, þrátt fyrir hálf-
velgju samstarfsflokka sinna í ríkis-
stjórn; Alþýðubandalagsins og
Framsóknarflokksins. Á sama tíma
héldu sjálfstæðismenn fram stefnu,
sem var fullkomlega á skjön við þá
kosti, sem í boði voru, og lögðu til
að farið yrði í tvíhliða viðræður um
sjávarútvegsmál við Evrópubanda-
lagið. Sá kostur stóð í raun ekki til
boða, þar sem EB vildi ræða við
EFTA-ríkin sem heild, og hann hefði
áreiðanlega ekki skilað jafnvíðtæk-
um árangri á öllum sviðum við-
skiptamála og samflotið við sam-
starfsríki okkar í EFTA gerði. Tillög-
ur sjálfstæðismanna um tvíhliða við-
ræður féllu reyndar farsællega í
gleymsku jafnskjótt og þeir mynd-
uðu ríkisstjórn með krötum vorið
1991. Án þeirra sinnaskipta hefði
EES-aðild Islendinga ekki orðið að
veruleika.
Spurningin er hvort þessi saga
muni endurtaka sig, og hvort sögu-
lokin verði þá jafnfarsæl. Ætla for-
ystumenn Sjálfstæðisflokksins að
halda áfram að horfa framhjá nýjum
aðstæðum og nýjum tækifærum í
alþjóðamálum og glutra frumkvæð-
inu í utanríkismálum íslendinga end-
anlega í hendurnar á Alþýðuflokkn-
um? Munu tækifærin ganga okkur
úr greipum vegna þess að stærsti
stjórnmálaflokkur þjóðarinnar vill
ekki takast á við nýja tíma og lokar
sig inni í torfbæ þjóðernishyggjunn-
ar? Eða munu Islendingar eiga því
iáni að fagna að eiga leiðtoga, sem
eru í sambandi við þróunina í hinni
nýju Evrópu? Næst, þegar tækifæri
gefst til að ræða við Evrópusam-
bandið um aðild, er slíkrar forystu
þörf til þess að mistökin frá 1992
endurtaki sig ekki.
Höfundur er stjórnmálafræðingur
og leggur stund á framhaldsnám
í alþjóðastjórnmáium í London.
HÁSKÓLI ÍSLANDS
ENDURMENNTUNARSTOFNUN
K
BÆTT VERKLAG I HUGBUNAÐARGERÐ
Um þessar mundir er unnið að þróun nýrra
staðla til að endurbæta verklag í hugbúnaðar-
gerð. Verkefnið er unnið á vegum alþjóðastaðla-
stofnunarinnar ISO og nefnist það SPICE (Soft-
ware Process Improvement and Capability
Determination). Ætlunin er að nýju staðlamir verði
tilbúnir á næsta ári. Með þeim verður hægt að
meta hæfnisþætti hugbúnaðarhúsa og ákveða
umbótaaðgerðir. Þessir nýju staðlar verða kynnt-
ir á námskeiðinu og rætt um samband þeirra við
aðra alþjóðlega staðla í hugbúnaðargerð.
Leiðbeinendur: Irwin Fletcher, lektor við
Glasgow Caledonian University, og Oddur
Benediktsson, prófessor í tölvunarfræði við
Háskóla íslands. Irwin og Oddur em báðir
í SPICE-vinnuhópnum.
Námskeiðið verður að hluta kennt á ensku.
Tími: 11. aprílkl. 8.30-12.30.
Verð: 5.000 kr.
Vinsamlega skráið þátttöku fyrir páska.
Skráning: Sími 694940, fax 694080.
Upplýsingar: Símar 694923, -24 og -25.
Einstakt áskriftartilboð:
NJ Bim
AÐEINS KRONUR!
Tryggðu þér
að Andrés Önd
komi heim til þín
í hverri viku
- og ad þú fáir
safnmöppuna
ókeypis!
• Við bjóðum þér vinsælasta myndasögublað
á íslandi, Andrés Önd á aðeins kr. 225 hvert
blað - sent heim til þín.
Ef að þú tekur tilboðinu innan
10 daga færðu vandaða 700 krónu
safnmöppu undir blöðin að gjöf.
HRINGDU STRAX í DAG í ÁSKRIFTARSÍMANN: 91 -688300»