Morgunblaðið - 24.03.1994, Qupperneq 46

46
MÓRGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. MARZ 1994
Minning
Rafn Jónsson
tannlæknir
Fæddur 9. október 1911
Dáinn 17. mars 1994
Sorgartíðindi koma manni ætíð á
óvart, kannski af því að það er erf-
itt að sætta sig við þau, ekki síst
er þau snerta þá sem næst manni
standa eða góða vini og samferða-
menn í gegnum árin. Því setti mig
hljóðan er okkur hjónunum barst
sú fregn að Rafn Jónsson tannlækn-
ir hefði skyndilega horfið til æðri
heima og kvatt þetta jarðlíf að
kvöldi 17. þessa mánaðar.
Rafn Jónsson var fæddur 9. októ-
ber 1911 í Reykjavík og því á 83.
aldursári er hann lést.
Faðir hans var Jón Guðmundsson
bóndi á Laugalandi við Reykjavík
og síðar ráðsmaður á Vífilsstaða-
hæli en móðir Guðbjörg Narfadóttir,
ættuð úr Þingvallasveit. Rafn átti
ættir að rekja til traustra stofna,
bæði úr Borgarfirði og Ámessýslu,
öðrum mér færari læt ég um að
rekja ættartölu þessa mæta manns.
Stúdent varð hann frá MA 1932,
hóf nám í læknadeild HÍ en hvarf
þaðan til náms í tannlækningum við
tannlæknadeild Kaupmannahafnar-
háskóla og útskrifaðist þaðan 1936.
Hann öðlaðist tannlæknaleyfi í Dan-
mörku 1940, en 1945 hér heima og
hóf tannlækningar í Reykjavík, sem
hann stundaði í fjölda mörg ár,
mikils metinn af starfsbræðrum sín-
um sem og sjúklingum, þar til heils-
an skyndilega brast. Síðustu árin
hafa vafalaust oft verið honum
þungbær, því hann gat illa tjáð sig
vegna lömunar, en skildi þó allvel
hvað fram fór eða við hann var
sagt og reyndi að fylgjast með,
merkilega glaður og hress í bragði.
En þungt hefur það stundum verið
þessum velgefna og glaðlynda
manni að geta ekki tekið fullan þátt
í umræðu um fagleg efni og dægur-
mál, er því var að skipta.
Rafn var kvæntur Huldu Olgeirs-
dóttur, ágætis konu, sem annaðist
stórt heimili og bjó manni sínum
og bömum ástríkan og hlýlegan
samastað.
Börn þeirra hjóna eru Sigrún
meinatæknir, Sveinbjöm prófessor,
Vilhjálmur yfirlæknir, og Jón Stefán
tannlæknir.
Rafn varð fyrir þeirri þungbæru
sorg að missa bæði eiginkonu sína
og son sinn, Jón Stefán, með tæp-
lega árs millibili, og hefur það vissu-
lega verið honum erfíð raun. Við
hjónin minnumst með þakklæti
hinna mörgu og ánægjuiegu heim-
sókna okkar og annarra samstarfs-
manna Rafns á hið ágæta heimili
þeirra hjóna og höfðingsskapar
þeirra í hvívetna; já, þangað var
sannarlega gott og gaman að koma
og eiga með þeim skemmtilega
kvöldstund. Einnig minnist ég með
mikilli ánægju þeirra samfunda okk-
ar nokkurra kollega Rafns, sem
skiptumst á gagnkvæmum heim-
sóknum, á svokölluðum rabbfundum
um fagleg efni, og var þá gjarnan
dreypt svolítið á guðaveigum, svona
rétt til að létta mönnum tungutakið.
Var þá glatt á hjalla og mörg hnytt-
inyrði látin fjúka.
Rafn var maður glaðlyndur og
dagfarsgóðug, skapmaður, ef svo
bar undir, en þó stilltur vel. Hann
var ekki allra, sem kallað er, en
trölltryggur þeim er honum féll vel
við. Hann var mjög félagslyndur,
tók virkan þátt í félagsstarfi innan
Tannlæknafélags íslands. Rafn sat
í fjölda nefnda á vegum félags okk-
ar og gegndi stöðu sinni sem for-
maður TFÍ með mikilli prýði, enda
virtur vel. Hann var og heiðursfé-
lagi Tannlæknafélags Islands.
Ég átti því láni að fagna að starfa
með Rafni Jónssyni í mörg ár að
málefnum félags okkar og á heil-
brigðissviðinu og get ég með sanni
sagt að aldrei féll þar neinn skuggi á.
Eftir standa minningar um hrein-
lyndan og góðan dreng, er með
hógværð og góðvilja reyndi að sætta
menn og haga málflutningi sínum
svo að allir gætu við unað. Rafn
Jónsson var þó í eðli sínu nokkuð
dulur og flíkaði ekki tilfinningum
sínum mjög við aðra, að því er virt-
ist. Ef rætt var um heimspekileg
eða trúarleg efni var hann varfærinn
í orðum og talaði ætíð með alvöru
um þau mál. Mætti kannski í því
sambandi minna á orð próf. Mic-
hmans frá Tel Aviv er hann við-
hafði við stúdenta sína eitt sinn að
fyrirlestri sínum loknum: „What we
have told you, half is error, further
more vye can’t tell you which half
it is.“ í félagslífi og á góðri stund
var Rafn oft hrókur alls fagnaðar,
málglaður og var á slíkum stundum
skemmtilegt að vera í návist hans.
Ég held að heimfæra megi að
nokkru orð Klettafjallaskáldsins upp
á þennan kollega minn og vin, er
það segir:
Láttu hug þinn aldrei eldast
eða hjartað.
Vinur aftansólar sértu,
sonur morgunroðans vertu.
Og nú þegar kveðjustundin er
komin og leiðir skiljast að sinni,
biðjum við vinir og kunningjar Rafns
honum fararheilla. Við hjónin þökk-
um vini okkar samfylgdina og biðj-
um honum allrar blessunar. Við
vottum börnum hans og öðru skyld-
fólki innilega samúð, en minningin
um góðan mann og ástríkan heimil-
isföður mun lifa.
Blessuð sé minning Rafns Jóns-
sonar.
Geir R. Tómasson.
Fimmtudaginn 17. mars sl. lést
á sjúkrastofnun hér í bæ Rafn Jóns-
son tannlæknir, en þar hafði hann
dvalið undanfarin 4 ár vegna veik-
inda.
Með Rafni er horfinn á braut sá
tannlæknir sem átti stærstan þátt
í að móta stétt sinni ákveðna stefnu.
Hafði hann þar jafnt í huga hags-
muni sjúklinganha sem tannlækn-
anna sjálfra. Hann fylgdist ætíð vel
með öllum nýjungum, sem komu
fram á sviði tannlækninga, bæði að
því er varðar efni og tæki. Kom
þetta ekki eingöngu fram að því er
snerti störf hans sjálfs sem tann-
læknis, heldur beitti hann sér sem
formaður Tannlæknafélagsins fyrir
því að hingað væru fengnir margir
góðir fyrirlesarar til að gefa tann-
læknum kost á að fylgjast með nýj-
ungum. Hefur sú starfsemi síðan
verið fastur liður í starfi félagsins.
Rafn stuðlaði m.a. að stofnun líf-
eyrissjóðs tannlækna og studdi heils
hugar fræðslustarf fyrir almenning
til varnar tannskemmdum. í stjórn-
artíð Rafns voru flestir fundir í
stjóm og nefndum félagsins haldnir
á vistlegu heimili þeirra hjóna,
Huldu og Rafns. Skapaðist þar sá
góði fjölskylduandi sem lengi ein-
kenndi störf félagsins.
í Rafni bjó mikill kraftur, eldmóð-
ur og bjartsýni.
Sveigjanleiki og lítillæti ein-
kenndu öll hans störf þótt hann
væri fastur fyrir fyndist honurnaðr-
ir fara villur vegar.
Skoðanir hans voru ætíð ákveðn-
ar, en hann reyndi aldrei að þvinga
þeim í framkvæmd án þess að gefa
sér tíma til að hlusta á og meta rök
annarra.
Blessuð sé minning Rafns Jóns-
sonar.
Magnús R. Gísiason.
„Vinir mínir fara fjöld“ yrkir
Bjólu-Hjálmar á gamals aldri, sem
mér kemur í hug við andlát jafn-
aldra míns Rafns, náins kunningja
og vinar frá unglingsárum. Við
kynntumst í þriðja bekk Mennta-
skólans á Akureyri 1928-1929 og
eftir það dvöldumst við saman í
heimavistinni til stúdentsprófs
1932. Þar bundust traust vináttu-
bönd, enda þá lokaðir inni kl. 22 á
kvöldin. Samneytið var því mikið.
Þar völdust saman þeir er áttu skap
og hugðarefni sameiginleg.
Rafn var af traustum sunnlensk-
um ættum kominn. Faðir hans var
Jón Guðmundsson, dugnaðarmaður
mikill. Hann var bóndi á Laugalandi
við Reykjavík og póstur, síðar ráðs-
maður á Vífilsstaðahæli. Móðir hans
var Guðbjörg Narfadóttir.
Rafn átti fjóra hálfbræður: Guð-
mund bónda Jónsson á Hvítárbakka
og Jóhann P. Jónssón, skipherra á
varðskipinu Ægi, Helga Jónsson og
Bjöm Jónsson, báðir kaupmenn í
Reykjavík.
Svo fór að við bjuggum saman í
Reykjavík fyrsta árið í háskólanum,
báðir innritaðir í læknisfræði, sem
hvorugur hafði þó ætlað að nema.
Rafn ætlaði í tannlæknanám til
Kaupmannahafnar, en fékk þar ekki
inngöngu fyrr en ári seinna (1933),
en ég hafði einnig ætlað mér til
útlanda, en veikindi urðu þess vald-
andi að stúdentsprófi lauk ég ekki
fyrr en í byijun október og missti
því af lestinni.
Mjög óx vinátta okkar eftir þessa
vetrarvist. Þá er og minnisstætt
ferðalag okkar að prófum loknum
landleiðina til heimilis míns á Bíldu-
dal í sumarbyijun 1933. Biðum við
byijar í Flatey þrjá sólarhringa.
Gengum svo Bijánslækjarheiði til
Trostansfjarðar í rigningarveðri
röska þijá klukkutíma og þaðan á
trillu til Bíldudals.
Rafn lauk ágætu prófí frá tann-
læknaskólanum í Kaupmannahöfn á
þrem áram (1936) og kom þá heim
og byijaði sem tannlæknir við bama-
skólana í Reykjavík. Þar fékk ég
mínar fyrstu tannviðgerðir og hefi
oft brosað að því, þegar ég var að
hringa mig niður í bamatannlækn-
ingastólinn. Eftir heimkomuna frá
námi umgengumst við tveir mest af
öllum okkar bekkjarbræðram.
Minning
Þorsteinn Jóns-
son rafvélavirki
Fæddur 29. júlí 1927
Dáinn 14. mars 1994
Að Þorsteini Jónssyni gengnum
höfum við félagamir misst sterkan
stuðul þriðjungs aldar kynna. Þó
fundir stijáluðust hélst vináttan söm
og hús hans stóð okkur ætíð opið
og þurfti aldrei að spyrja að móttök-
um þeirra systkina og móður þeirra,
meðan hún lifði.
Þau fluttu sveitina með sér í borg-
ina á sinn hljóða og vinalega hátt.
Það fundu bæði menn og málleys-
ingjar, svo ósjaldan kom það fyrir
að ferfætlingar úr nágrenninu sett-
ust upp hjá fjölskyldunni á Foss-
vogsbletti 31 og ekki brugðu kettir
vana þó þau flyttu um set.
Þorsteinn bar í persónu sinni það
fas sem gerði þessi samskipti eðlileg
og sjálfsögð. A sama hátt varð vin-
átta okkar einlæg og að sama skapi
fölskvalaus, og þær vora ófáar
gleðistundimar sem við áttum sam-
an.
Þorsteinn sem hversdags var
hægur og hljóður gat verið allra
manna kátastur, þá komu gáfur
hans best í ljós, jafnt í skoðunum á
hversdagslegum málefnum eða við
settumst við þekkingarbrann hans
sem varðandi tæknileg mál, t.a.m.
lágspennu og bílarafmagn var
ótæmandi. Hann var framúrskar-
andi fagmaður, hafði enda farið
utan til framhaldsnáms og hafði
þann metnað að gera eins vel og
kostur var.
í ferðum okkar með Þorsteini
gerðist það að bílar biluðu, og kom
þa?f'fTÍ'áns hlíít 'áÍrgerá'viðr^Gilti
einu hvort brotnaði gírkassi eða
rafkerfíð bilaði, allt gerði hann við,
oft með óskiljanlegum hætti hvort
sem var á tjaldstæði Siglufjarðar
eða á fjöllum uppi. Seinni árin voru
þeir tíðast á ferðinni saman hann
og Haraldur Sigurbergsson, úr
gamla vinahópnum. Innanlands fóru
þeir á Rússajeppa Þorsteins, sem
hann batt við vonir um fjallaferðir
komandi ára. Þær verða ekki farn-
ar, en svo mikið er víst að ekki
munum við félagar fara á gamlar
slóðir án þess að minnast þessa
hæfileikaríka öðlings.
Systkinum Þorsteins sendum við
Haraldur og Jóna kona mín, hug-
heilar samúðarkveðjur.
Högni.
Með nokkrum orðum vil ég minn-
ast móðurbróður míns, Þorsteins
Jónssonar rafvélavirkja, sem svo
óvænt var burt kallaður úr þessum
heimi mánudaginn 14. þessa mán-
aðar. Þorsteinn heitinn var fæddur
á Víðvöllum í Staðardal í Stein-
grímsfirði 29. júlí 1927. Foreldrar
hans vora Jón Jóhannsson bóndi þar
og kona hans Guðrún Halldórsdótt-
ir. Eldri systkini Þorsteins era Hall-
dór, Katrín og Svanborg en yngri
systir er Laufey. Ég hygg að heimil-
ið á Víðivöllum hafí á margan hátt
verið dæmigert vestfirskt sveita-
heimili. Lífsbaráttan var hörð en
samt þurftu þau systkini aldrei að
líða neinn skort.
Heimilið á Víðivöllum var oft
mannmargt, þar var vinnufólk eins.
ttðk'áðíst rþá dagá’ög 'stundúm'
dvöldust ættingjar og vinir þar um
tíma. Þrátt fyrir þröngan húsakost
og lítil sem engin þægindi sem við
þekkjum í dag leið íjölskyldunni vel
á Víðvöllum, maður var manns gam-
an. Þess má geta að árið 1940 telj-
ast íbúar í Hrófbergshreppi 473.
Byggðir Vestfjarða hafa jafnan ver-
ið einangraðar en systkinin á Víði-
völlum fundu ekkert fyrir þeirri ein-
angran og eins og áður sagði var
heimilið mannmargt, gestagangur
mikill og nóg að starfa. Meðal vinnu-
fólks á Víðvöllum var gömul kona,
Guðbjörg Sigurðardóttir, sem systk-
inunum var einstaklega kær, en hún
var síðasta vinnukonan á Ströndum.
Á Víðvöllum var menningarheimili,
þar vora þjóðlegar hefðir í hávegum
hafðar og rneðal ættingja sem oft
kom í heimsókn var fræðimaðurinn
Jóhann Hjaltason. í þessu umhverfi
ólst Þorsteinn Jónsson upp, í faðmi
góðrar fjölskyldu, í fögru landslagi
og við íslenska sveitamenningu sem
var svo auðug og þroskandi fyrir
ungt fólk. Þar var ekkert kynslóða-
bil, heimilið var í senn skóli og
menningarsetur. Árið 1940 deyr Jón
Jóhannsson faðir Þorsteins og 1948
flytur fjölskyldan á prestsetrið að
Stað í Steingrímsfirði. Á sumrum
dvaldist ég sem barn á Stað og þar
man ég fyrst eftir Þorsteini sem
ungum manni. Þorsteinn var hár og
grannur. Hann var einstaklega dag-
farsprúður og lítillátur. Hann var
góðum gáfum gæddur og mjög fróð-
leiksfús, stundaði nám ! bréfaskól-
um og las allan þann fróðleik sem
hann komst yfir.
Eftir að hafa búið á Stað í átta
ár var ljóst að yngri systkinin, Þor-
steinn og Laufey, höfðu huga á að
leita sér menntunar og starfa í
Reykjavík. Á þessum áram voru
hafnir hinir miklu búferlaflutningar
til höfuðborgarinnar úr sveitum
landsins. Þessar miklu breýtingar á
búsetu og atvinnuháttum áttu eftir
að gjörbreyta íslensku samfélagi.
1956 flyst svo ('ill fjölskyldan til
hafði flust suður nokkrum árum
áður. Þegar til Reykjavíkur kom hóf
Þorsteinn nám í rafvélavirkjun.
Sóttist honum námið vel enda var
hann afburða námsmaður og raunar
sárt til þess að hugsa að hann skuli
ekki hafa haft tækifæri til að stunda
langskólanám. Þorsteinn starfaði
svo að iðn sinni hér í Reykjavík til
dauðadags. Hann var einstaklega
góður fagmaður og því eftirsóttur
til starfa. Þorsteinn dvaldist í
nokkra mánuði í Englandi við ensk-
unám og framhaldsmenntun í iðn
sinni. Þrátt fyrir skamma dvöl var
hann óvenju góður enskumaður.
Hann hafði yndi af því að ferðast
og ekki þá síst um sitt eigið land -
ísland. Þorsteinn reisti sér sumar-
hús í landi Víðivalla ásamt systur
sinni, Laufeyju og manni hennar,
Valbirni. Ég hitti Þorstein á Víðivöll-
um haustið 1992. Hann hafði dval-
ist nokkra daga í sumarhúsinu
ásamt Laufeyju og Valbirni. Þau
.... .j......v..... voru farin til Reykjavíkur en hann.
margt eins og gerist og gengur,
hann sagði mér frá örnefnum í landi
Víðivalla, hvar ijúpan héldi sig helst
í vissum veðrum og frá fólki sem
bjó í Staðardal þegar þau systkinin
vora að alast upp. Þorsteinn hafði
verið við veiðar í Staðará og veitt
nokkra laxa. Hann ætlaði svo síðar
um daginn að fara upp í hlíðina og
tína ber. Þegar ég kvaddi hann og
horfði á eftir honum datt mér í hug
erindi úr kvæðinu „Á fornum slóð-
um“ eftir Böðvar Guðlaugsson.
Ærið lokkandi löngum var
lyngmóans hýri jaðar.
Og ennþá bragðast mér berin þar
betur en annars staðar.
Þorsteinn Jónsson var vel metinn
af öllum sem hann þekktu, hann
átti sér enga óvildarmenn. Svanborg
móðir mín tjáði mér að þegar Þor-
steinn fæddist hafi veðrið verið ein-
staklega gott, sólríkt og fagurt, svo
var einnig daginn sem hann lést.
Þannig er minning okkar um Þor-
stein, bæði björt og ljúf.
Við systkinin Guðrún, Jón Víðir
og makar okkar, Helga, Rúnar,
Helga Sigríður og börn okkar systk-
ina kveðjum þig elsku frændi með
söknuði. Guð blessi minningu Þor-
steins Jónssonar.
Sigmar B. Hauksson.
Mér er það ljúft að minnast vinar
míns Þorsteins Jónssonar sem lést
skyndilega við heimili sitt þann 14.
mars síðastliðinn. Þrátt fyrir að
hann hafði átt við veikindi að stríða
fyrir ári kom lát hans á óvart. Hann
kom á skrifstofu mína nokkrum
dögum fyrr og var þá hress að
vanda.
Þorsteinn Jónsson fæddist þann
29. júlí 1927 að Víðivöllum í Stað-
ardal í Steingrímsfirði, sonur Jóns
Jóhannssonar bónda og Guðrúnar
Halldórsdóttur. Hann átti fjögur
alsystkini sem öll eru á lífi, Halldór
elstur, þá Katrín, Svanborg og Lauf-
ey. Þorsteinn var næst yngstur. J