Morgunblaðið - 06.04.1994, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. APRIL 1994
23
i
i
Örmagnaða gróðurlendi
eftir Herdísi
Þorvaldsdóttur
Allt of víða er hér þrautpínt
gróðurlendi að finna þó er Reykja-
nesskaginn eitt ömurlegasta dæmi
um það. Hann hefur þó ekki alltaf
verið ber og blásinn sem sjá má
á því að til eru heimildir um stór-
an skóg sem kallaður var almenn-
ingur og margar jarðir áttu ítök
í, hann var bæði höggvinn og beitt-
ur þar til lítið var eftir og var þá
farið að tala um að friða þyrfti
skóginn. „En þá fyrirfannst hann
ekki lengur,“ stendur í annálum
frá aldamótum 17-1800. Margir
bæir voru t.d. á Krýsuvíkursvæð-
inu sem smá flosnuðu upp þegar
skógurinn hvarf og síðan gróður-
þekjan og landið varð örfoka eins
og það er í dag. Þetta eru aðeins
örfá dæmi um gróðurinn sem var,
þó flestum fínnist það með ólíkind-
um eins og ástandið er þarna í
dag. Undanfarin ár hefur land-
græðslan o.fl. verið að smá friða
og girða af svæði og eytt í það
ótöldum milljónum sem sparast
hefðu ef nesið hefði verið friðað í
einu lagi. Allir þessir peningar
hafa farið í að vernda viðkvæm
svæði fyrir fénaði tómstundaiðju-
manna og eins bónda á ísólfs-
skála, jörð sem er túnskiki á ann-
ars næstu örfoka landi. Af þessum
ástæðum ráfar þetta flökkufé um
friðað landið og veldur skaða á
nýgræðingum þar sem land-
græðslan hefur verið að sá í grjót-
urð og sandfláka t.d. við Kleifar-
vatn.
Á undanförnum árum hafa ót-
aldir fundir verið haldnir með
heimamönnum með ærnum kostn-
aði og dýrmætum tíma. Loks náð-
ist sá ávinningur að öll sveitarfé-
lögin nema eitt samþykktu að
hafa sitt fé í vörslu í girðingum.
Það er þeim til sóma og öðrum til
fyrirmyndar, þó erfitt sé að skilja
hversvegna almenningur þarf að
taka þátt í þeim girðingakostnaði.
Landbúnaðarráðherra sagði á
fundum í vetur og lét hafa eftir
sér í blöðum að búið væri að friða
Reykjanesið, það er ekki sannleik-
ur, eftir er að semja við Grindavík-
ur „hobbykarla" og bóndann í
ísólfsskála. Það náðist þó sam-
komulag um tíma sem varð til
þess að lagt var í 13.000.000 kr.
girðingu fyrir ofan Kleifarvatn og
átti síðan að halda áfram til Her-
dísarvíkur, en þá gengu Grindavík-
urkarlar til baka með alla samn-
inga svo þessi milljónagirðing
kemur ekki að gagni vegna þrá-
kelkni þessara manna og gæti
jafnvel skaðað þann árangur sem
náðst hefur við hin sveitarfélögin,
og þá væri illa farið. Ferðamenn
sem eru þarna fjölmennir á sumr-
in kunna þessum mönnum litlar
þakkir fyrir tillitsleysið við þá sem
eru að vinna að því að bæta kom-
andi kynslóðum þann mikla skaða
sem rányrkjan hefur valdið. Menn
hljóta að geta skilið að það skiptir
meira málin, en skammsýni og
sérhagsmunir nokkurra manna.
„Dýr ætlar sauðkindin að vera
okkur og landinu." Nú er engin
VJterkurog
k-J hagkvæmur
auglýsingamiöill!
þörf fyrir þetta fé eins og offram-
leiðslan er á kindakjöti og bændur
sem hafa sína framfærslu af bú-
skap geta ekki selt alla sína fram-
leiðslu svo ef menn í bæjum og
þorpum hafa einhveija lífsfyllingu
af að halda þessum skepnum er
þá ekki nóg að hafa nokkrar kind-
ur, en ekki hóp sem reka þarf á
afréttir og fara síðan með í slátur-
hús að haustinu? Varla getur það
verið sársaukalaust ef væntum-
þykja ræður ferðinni. Ég ætla að
enda þessa grein með þeim óskum
að menn sjái sóma sinn í því að
semja og ganga frá þessum málum
„Landbúnaðarráðherra
sagði á fundum í vetur
og lét hafa eftir sér í
blöðum að búið væri að
friða Reykjanesið, það
er ekki sannleikur“
fyrir vorið svo hægt sé að klára
girðinguna og fara að græða upp.
Þetta fé Isólfsskálabónda og
tómstundakarla er 750 fjár á fóð-
rum (upplýsingar Búnaðarfélag
1992) sem verður þá með lömbum
a.m.k. 2.000 á beit í sumar á þessu
skemmda landi.
Andrés Arnalds segir í grein
sem hann skrifaði í bók land-
græðslunnar 1980, „Græðum Ís-
land“, og kemur þessu máli mikið
við: „Kröfur almennings um aðlað-
andi gróður til útivistar fara vax-
andi og virðist augljóst að taka
verður tillit til þeirra."
Með óskum um sátt og sam-
lyndi um gróðurvernd.
Höfundur erleikkona og
formaður gróðurvemdarnefndar
Lífs oglands.
Herdís Þorvaldsdóttir