Morgunblaðið - 23.10.1994, Blaðsíða 21

MORpUNBhAÐIÐ
SUNNUDAGUR 23. OKTÓBER1994 B 21
Á MÖRKUM VELSÆMIS?
EITT af verkunum á sýningunni, sem fór fyrir brjóstið á Wiiliam Walsh, bæjarstjórnarmanni í Cambridge.
HAFÞÓR Ingvason grunaði ekki
þegar hann fór heim úr vinnunni
hér á dögunum að sýningin, sem
hann var að vinna við að setja
upp í sýningarsalnum, sem hann rekur á
vegum Cambridge-borgar, yrði tveimur
I dögum síðar orðin kveikjan að fjölmiðlafári
j í Boston og myndi ná athygli alþjóðlegrar
fréttastofu.
’ William Walsh, bæjarstjórnarmaður í
Cambridge, hefði hins vegar ekki getað
hugsað sér betri leið til að komast í fjöl-
miðla í hlutverki riddara siðavendni en að
vekja athygli á þessari sýningu með því að
fjarlaígja þrjú verkanna, sem þar eru.
Á leið í tukthús
Walsh er nefnilega í dálítilli klípu. Hann
bíður þess að vera sendur í fangelsi vegna
I bankasvindls og þurfti ástæðu til að ganga
j í augun á kjósendum.
Ástæðan birtist honum í mynd Hans
Evers, hollensks listamanns, og sýningu
hans, sem opnaði á fimmtudag í síðustu
viku. Daginn áður hafði Walsh g;engið um
sýninguna ásamt Hafþóri, sem leitaðist við
að skýra fyrir honum sjónarmið listamanns-
ins.
Evers fjallar í verkum sínum um hlutverk
kynjanna og valdastöðu karlmannsins útfrá
sjónarhóli femínista og veltir meðal annars
fyrir sér mikilvægi völsatáknsins.
1 Til þess notar hann ýmis hjálpar-
tæki ástalífsins svokölluð, bæði
titrara og gervilimi. Það voru
gervilimirnir, sem fóru fyrir
brjóstið á Walsh.
„Kjósandi hringdi í mig og kom
með athugasemdir við ákveðin
verk á sýningunni,“ sagði Walsh
í samtali við Morgunblaðið. „Ég
var alinn upp við ákveðin siðalög-
mál og þessi verk eru dónaleg,
óhæf og ættu ekki að vera til sýn-
is almenningi í opinberri bygg-
ingu.“
Klukkustundu eftir að Walsh
hafði kvatt Hafþór með handa-
bandi kom hann askvaðandi inn í
sýningarsalinn fullur reiði, sem
ekkert hafði bólað á þegar hann
fyrst sá sýninguna. Hann reif tvö
gervitippi úr kössum, sem þau
höfðu verið skrúfuð í, og lét sam-
verkamann hafa með sér eitt lista-
verk í heild sinni. Framkvæmda-
stjóri Cambridge þurfti að skerast
í leikinn til þess að Walsh skilaði
verkunum áður en sýningin opn-
aði.
Einhver sá til þess að láta fjöl-
miðla vita og Walsh var kominn
í sviðsljósið. Málið tekið fyrir bæði í dagblöð-
unum Boston Globe og Boston Herald, sjón-
varpsfréttamenn dreif að og fréttastofan
AP sendi blaðamenn. Útvarpskjaftaskur
einn og dálkahöfundur hjá Boston Herald,
Howie Carr að nafni, hellti úr skálum reiði
sinnar í umfjöllun, sem lét staðreyndir lönd
og leið. Að sögn Hafþórs var ein fullyrðing
hans beinlínis lygi: Að Evers hefði fengið
tæpar tvö hundruð þúsund krónur greiddar
fyrir sýninguna. Hann fékk ekki krónu.
Þrátt fyrir írafárið var sýningin opnuð
samkvæmt áætlun. Við innganga voru sett-
ar upp tilkynningar þar sem bæjarstjórn
vék sér undan allri ábyrgð af sýningunni
og að auki var varað við innihaldi hennar.
Sýningin er í sal, sem gengið er um þegar
farið er í ýmsar bæjarskrifstofur. Til þess
LISTSYNINGICAM-
BRIDGE KVEIKJA
AÐ FJÖLMIÐLAFÁRI
Við áttum von á viðbrögðum, en ekki þessu, sagði
Hafþór Ingvason, sem rekur sýningarsal og starfar
hjá Listráði Cambridge, í samtali við Karl Blöndal,
en sýning sem hann setti þar upp hefur valdið
miklu flaðrafoki í Boston.
HAFÞÓR Ingvason, listamaAurinn Hans Evers og Ijósmyndarinn S.A. Bachman.
að loka hana af frá almenningi og sjá til
þess að þeir, sem eru að endurnýja hunda-
leyfin sín, sjái ekki verkin ótilneyddir voru
sett upp sérstök þil.
„Við áttum von á viðbrögðum, en ekki
þessu,“ sagði Hafþór, sem auk þess að reka
sýningarsalinn starfar hjá Listráði Cam-
bridge. „Ég bjóst við að einhverjar samn-
ingaviðræður myndu þurfa að eiga sér stað
um hvað yrði sýnt. Ef til vill var eðlisávísun
mín þar að lútandi víðs fjarri raunveruleik-
anum.“
Ailt nema sjálfsritskoAun
Hann sagði að ekki hefði verið endanlega
ákveðið að sýna umdeildu verkin þegar fjöl-
miðlafárið fór af stað, en þegar þar var
komið'sögu hefði jafnast á við sjálfsritskoð-
un að fjarlægja þau og kom það því ekki
til greina.
Hafþór hefur séð um rekstur safnsins
undanfarin fimm ár, en nefnd skipuð lista-
mönnum velur listamenn til að sýna þar.
Hann kvaðst aldrei mundu láta nefndina
hafa viðmiðunarreglur um það hvað væri
sýningarhæft og hvað ekki. Slíkt samræmd-
ist ekki hans vinnubrögðum og ekki væri
tækt að setja listamenn út í kuldann vegna
þess, sem þeir hefðu að segja. Önnur sjónar-
mið yrðu að ráða þegar listamenn væru
valdir.
„Það yljar manni um hjartarætur að enn
skuli vera staðir, sem eru reiðubúnir að
taka áhættu og sýna verk af þessu tagi,“
sagði ljósmyndarinn S.A. Bachman, sem
kennir bæði við Harvard og listaskóla Muse-
um of Fine Arts í Boston, og mun taka þátt
í pallborðsumræðum um sýningu Evers síð-
ar í þessum mánuði.
Mikil umræða hefur verið um það undan-
farin ár í Bandaríkjunum hvort draga beri
mörk þegar opinberu fé er varið til að
styrkja listamenn. Hægri menn á þingi,
með Jesse Helms í broddi fylkingar, hafa
mótmælt opinberum fjárveitingum til
ákveðinna listamanna.
Sýning á verkum ljósmyndarans Roberts
Mapplethorpes vakti mikil mótmæli hvar
sem hún var sett upp og þær ljósmyndir
sem þóttu grófar voru girtar af frá öðrum
myndum á sýningunni og máttu sýningar-
gestir stilla sér upp í biðröð ef þeir vildu
virða þær fyrir sér.
En Mapplethorpe heitinn er ekki eini
listamaðurinn, sem hefur fengið hægri öflin
upp á móti sér og nú þykir svo komið að
helsti opinberi sjóðurinn, sem styrkir lista-
menn, National Endowment for the Arts
(NEA), er farinn að sniðganga listamenn"*- •
til þess að fjárveitingar til hans verði ekki
skornar niður.
í ágúst ákvað sérstakt ráð á vegum NEA
að hafna þremur ljósmyndurum, Andres
Serrano, Barböru DeGenevieve og Merry
Alpern, sem nefnd starfssystkina þeirra
hafði samþykkt að veita styrki.
.David Mendoza, formaður samtaka sem
nefnast Þjóðarherferð í þágu tján-
ingarfrelsis, sagði í málgagni sínu
að þessi ákvörðun bryti „í bága
við dómsúrskurð sem bannaði að
staðall „velsæmis" væri notaður
til að veita styrki á vegum NEA“.
Hans Evers sagði á umræðu-
fundi, sem haldinn var um sýning-
una á föstudag, að hann hefði.....
ekki áhuga á spurningunni um
það hvað væri list og hvað ekki.
„Ég tek hluti úr daglega lífinu
og stilli þeim upp líkt og Marcel
Duchamp og fleiri listamenn,“
sagði Evers.
Þegar unnið er út frá þeirri
forsendu geta mörkin milli listar
og þess sem ekki er list, orðið
óljós í huga almennings.
„Það er margt, sem ekki passar
með góðu móti inn í hugmynd
fólks um list,“ sagði Evers og
benti á að ef til vill væru verk sín
ekki jafn umdeild ef kona hefði
gert þau í stað karlmanns. Hann
velti einnig fyrir sér notkun kyn-
ferðis í auglýsingum þar sem eng-
inn virtist kippa sér upp við það
hvernig mannslíkaminn væri not-
aður og kynfæri væru oft aðalat-
riðið þótt þau væru hulin.
„Ég var ánægður með að Listráð Cam-
bridge skyldi standa með mér þegar lætin
hófust," sagði Evers. „Ég veit ekki hvað
ég hefði gert án þess.“
Walsh kvaðst ekki myndu láta staðar
numið fyrr en hann hefði látið loka sýning- .
unni og hann hyggst leita til dómstóla og
stefna „fyrir kynferðislegt áreiti" dygði
annað ekki til. —
„Fjölmiðlar hafa verið að reyna að fá mig
til að hella olíu á eldinn með yfírlýsingum,"
sagði Evers. „En það hefur ekki tekist."
Stundum er nóg að setja hlutina í sam-
hengi. Sjónvarpsfréttamaður einn kom á
sýninguna ásamt tökumanni og þegar þeir
fóru heyrði Evers þann fyrrnefnda segja:
„Við skulum koma. Þetta er list, ekki klám.
Hér er engin frétt. r