Morgunblaðið - 19.02.1995, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 19.02.1995, Blaðsíða 10
10 SUNNUDAGUR 19. FEBRÚAR 1995 MORGUNBLAÐIÐ Þrátt fyrir stöðuga fræðslu og fleiri reyklaus heimili aukast reykingar unglinga, einkum hjá piltum 15-16 ára. Hildur FrióriksdóttSr kannaói hvort umhverfi unglinganna ýti undir reykingar eða dragi úr þeim og ræddi með- al annars vió nokkur ungmenni í Hlíðaskóla og Menntaskólanum við Hamrahlíð. GERA MÁ ráð fyrir að í dag byrji tveir einstaklingar á íslandi að reykja, tveir á morgun og raunar alla daga ársins falli tveir unglingar í þá freistni að byija að reykja samkvæmt útreikn- ingum Sveins Magnússonar læknis, sem var meðal fyrirlesara á mál- þingi fyrir skólahjúkrunarfræðinga um vamir gegn tóbaksneyslu barna og unglinga fyrir rúmri viku. Talað er um unglinga, því sjald- gæft er að fólk eldra en tvítugt he§i reykingar. Þetta gerist þrátt fyrir áróður, reykingabann á opin- berum stöðum og fleiri reyklaus heimili, svo dæmi séu tekin. En hvar skyldi skýringanna vera að leita? Finnst unglingunum ennþá „töff“ að reykja meðan fullorðna fólkið skammast sín æ meira fyrir það? Hvers vegna nær áróðurinn ekki eyrum unglinganna? Ekkert eitt tvar Eins og við er að búast er ekk- ert eitt svar við þessum spuming- um. Nefndir hafa verið þrír þættir sem sagt er að hafi mikil áhrif á að böm og unglingar hefji reyking- ar. í fyrsta lagi sé ástæðan persónu- bundin og þá skipti persónuleiki og almenn þekking unglingsins máli. í öðru lagi félagsleg ástæða og þar mega vinir og fjölskylda sín mikils. Og í þriðja lagi umhverfið og þá skipta tóbaksauglýsingar máli, hvar leyft er að reykja og hVersu auð- velt er að nálgast tóbak. Ástæða er til að ætla að þessar forsendur eigi einnig við hér á landi auk þess sem fleiri þættir koma við sögu eins og tískusveiflur. „Oft em tengsl á milli hegðunar og umhverf- is þeirra unglinga sem byija snemma að reykja. Þeir eiga það oft sameiginlegt að hanga í sjopp- um, að vera lengi úti á kvöldin og búa við almennt agaleysi. Auðvitað em þetta ekki einu ástæðurnar, því sum böm em í meiri áhættuhóp en aðrir,“ sagði einn þeirra skóla- manna er blaðið ræddi við. Greinilegt er að aðhald umhverf- isins skiptir máli, því í tveimur sveitaskólum á gmnnskólastigi í Borgarfirði, Laugagerðisskóla og Varmalandsskóla, er algjört reyk- ingabann. Vita skólastjórarnir ekki til að neinn nemandi reyki og er þó heimavist á Varmalandi. „Þetta er vemdað umhverfi að vissu marki. Krakkamir koma til dæmis ekki saman í sjoppum hér á þessum slóðum,“ sagði Höskuldur Goði Karlsson, skólastjóri Lauga- gerðisskóla. „Það hafa komið hingað böm frá Reykjavík sem hafa reykt, en þeim hefur verið gert Ijóst að hér ríkir reykingabann og þau hafa fylgt því eftir,“ sögðu báðir skólastjórarnir. Reykt á nágrannalóóum í gmnnskólum á Reykjavíkur- svæðinu þar sem nemendur em frá 1.-10. bekk ríkir algjört reykinga- bann, bæði innan skólans og á lóð. Hins vegar virðist það vera sameig- inlegt vandamál nágranna þessa skóla, að' eldri nemendur safnist í skúmaskot á lóðum þeirra í frímín- útum til að reykja. Yfirleitt vita skólayfirvöld hveijir em hér að verki og því er ekki nema von að sú spuming vakni af hveiju reyk- vískum skólayfírvöldum gangi verr að hemja „sín“ börn heldur en stjórnendum úti á landi. Vegna kvartana nágranna Laugalækjaskóla var sú regla tekin upp fyrir að minnsta kosti 10-15 ámm að leyfa reykingar í einum stað á skólalóðinni. „Af tvennu illu viljum við frekar að krakkarnir séu á skólalóðinni í stað þess að angra nágrannana," sagði Björn Magnús Björgvinsson aðstoðarskólastjóri. Aðspurður hvort hann héldi að fleiri hafi farið að reykja vegna þessa sagði hann, að eflaust mætti leiða líkur að því að einhveijir sem ekki reyktu hafi fengið sér AHRIFAÞÆTTIR VARÐANDI REYKINGAR ► Persónubundin óstœóa, þar sent per- sónuleiki 09 almenn þekking unglings skipta máli. ► Félagsleg ástæóa, þar sem vinir og f jölskylda mega sin mikils. „smók“ í horninu. „Annars eru reykingar ekki miklar hér núna og má stgja að ástandið sé andstætt við könnuna frá því í haust.“ Awkning i 10. bekk í tveimur öðmm skólum sem blaðið hafði samband við kom í ljós að í öðmm skólanum voru báðir áttundu bekkir reyklausir, einn nemandi reykti í 9. bekk, en í 10. bekk reyktu 10 unglingar af 50. í hinum skólanum reyktu tveir nem- endur í 8. bekk, tveir í 9. bekk og 6-7 af 40 nemendum í 10. bekk. Ljóst er af þessu að áhættan varð- andi það að byija að reykja er einna mest sumarið fyrir 10. bekk og veturinn sem fylgir á eftir. I Hagaskóla samþykkti kennara- fundur síðastliðið vor algjört reyk- ingabann í húsi og á Ióð. Nemendur höfðu fram til þess haft leyfí til að reykja framan við aðalinngang skólans en kennarar í einu her- bergi. „Það er orðið nokkuð snúið fyrir nemendur að reykja, en þeir sem láta sig enn hafa það fara út í strætisvagnaskýli í frímínútum,“ sagði Flosi Kristjánsson, aðstoðar- skólastjóri. Hann sagði einnig að á böllum hafí nemendum verið leyft að fara út og reykja, en sá siður hafí yerið aflagður á síðustu jólagleði. „Þá var lokað og þeir sem fóm út fengu ekki að koma inn aftur,“ sagði hann. Hertar reglwr i félagsmióstöóvwm Hertar reglur gegn reykingum birtast einnig á þeim stöðum sem börn og unglingar koma saman eins og í félagsmiðstöðvum. „Það er stefna okkar að útrýma reykingum í félagsmiðstöðvum. Við teljum það ekki vera lagaskyldu okkar að banna reykingar en viljum fá krakk- ana í lið með okkur, þannig að þau kjósi að vera í reyklausu um- hverfí," sagði Gísli Árni Eg- gertsson, yfírmaður félags- miðstöðva í Reykjavík. Á undanförnum árum hafa reglur í félagsmið- stöðvum breyst þannig að reykingabann gildir innanhúss fyrir unglingana, en á sumum stöðum eins og til dæmis ► Omhverfió, t.d. tóbaksauglýsing- ar, hvar leyft er aó reykja og hversu auóvelt er aó nólgast tóbak.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.