Morgunblaðið - 03.12.1995, Qupperneq 4

4 B SUNNUDAGUR 3. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
BJÖRK spjallar við breska tónlistarmanninn Goldie baksviðs fyrir Chicago-tónleikana, en Goldie,
sem hún hefur miklar mætur á, hitaði upp fyrir hana í Bandarílgaferðinni.
John Henderson er á sömu skoð-
un, en hann segist þess fullviss að
Björk gæti bætt verulega við sig í
sölu ef hún vildi. „Það er þó erfitt
að gera sér grein fyrir af hveiju
hún myndi vilja gera það, nema
vegna þess að hún getur það. Það
má segja að hún sé í draumastöð-
unni, nýtur virðingar tónlistar- og
fjölmiðlamanna, selur plötur í millj-
ónatali um heim allan og gerir ná-
kvæmlega það sem henni sýnist.
Af hverju ætti hún að vilja meira?“
Mikil umfjöllun
David Fricke segist ekki hissa á
því hvað Björk hafí gengið vel vest-
an hafs á árinu, enda hafi hún ekki
sinnt landinu áður. „Það má segja
að tónleikar Bjarkar í Bandaríkjun-
um til að fylgja eftir Debut hafi
verið kurteisisheimsóknir, en ekki
eiginleg tónleikaferð. Það er ein-
faldlega ekki nóg að leika á fimm
eða sex tónleikum og láta þar við
sitja, fólk var rétt farið að átta sig
á því að hún væri á ferðinni þegar
hún var farin aftur. Eftir á að
hyggja var það þó rétt ákvörðun
hjá henni að leggja ekki meiri
áherslu á Debut en hún gerði; hún
var of stórt stökk frá Sykurmolun-
um til að menn áttuðu sig á því í
einu vetfangi."
Björk hefur fengið meiri umfjöll-
un og ýtarlegri en búast hefðu
mátt við í ljósi plötusölu hennar og
John Henderson segir að það stafi
ekki síst af því hve mikla virðingu
aðrir tónlistarmenn beri fyrir henni;
það skili sér til blaða- og útvarps-
manna. „Aðal orsökinnar er samt
að leita í því hve hún kemur vel
fyrir sig orði, er frumleg og fyndin
án þess að vera álappaleg, og hefur
ævinlega frá einhveiju að segja.
Ekki skemmir svo að hún virðist
alltaf myndast vel.“
Sjaldgæf hylli
John Henderson segir að sú hylli
sem Björk nýtur vestan hafs sé
sjaldgæf, henni sé til að mynda
getið lofsamlega í íhaldssömum
blöðum, ekki síður en í æsikenndum
unglingaritum. Hann nefnir dæmi
um það hvernig hveijum og einum
sem upþgötvar Björk fínnist hann
eiga hana eina: „Eg er inni á póst-
lista á alnetinu sem kallast Blue
Eyed Pop og fjallaði upphaflega um
Sykurmolana, en þegar þeir lögðu
upp laupana varð Björk eðlilega
aðalmálið. Inn á þann lista er al-
vanalegt að berist bréf eins og þetta
sem kom um daginn: Hæ, ég heiti
Andy og ég er sá eini í Minnesota
sem fíla Björk. Þetta er vitanlega
eins og hvað annað bull, Björk hef-
ur selt hundruð þúsunda af plötum
í Bandaríkjunum og í Minnesota eru
örugglega tugir þúsunda sem keypt
hafa plötu með henni. Þetta er vit-
anlega besti árangur sem hægt er
að ná í markaðssetningu á tónlistar-
manni eða í raun hveiju sem er;
að platan sé sérstök upplifun þess
sem kaupir en ekki hluti af sam-
neyslu. Þeir sem þannig hrífast
halda tryggðinni betur en þeir sem
berast með straumnum, þannig að
til lengri tíma litið er Björk líklega
betur sett með þær vinsældir sem
hún hefur í dag, en ef hún væri á
allra vörum.“
„Glaður afmæli“
Eftir að Björk missti röddina í
síðustu ferð sinni um Bandaríkin
hefur raddþjálfari fylgt henni við
annan mann. Meðal ráðlegginga
hans er að hún hefur neitað öllum
viðtölum til að hvíla röddina, en
fyrir tónleika sem ég sá með Björk
í Chicago fyrir skemmstu er ekki
að sjá að hún sé að gæta sín á einu
eða neinu; hún syngur og trallar
með hljómsveit sinni allskyns gaml-
ar lummur og létt popplög frá átt-
unda áratugnum. Fararstjóri í þess-
um hluta tónleikferðarinnar hristir
hausinn yfir þessu ábyrgðarleysi,
en létt er yfir hópnum, þrátt fyrir
snarpa og erfiða ferð. Raddþjálfinn
hitar upp með Björk fyrir tónleikana
og stendur til hliðar á sviðinu albú-
inn að veita aðstoð gerist þess þörf.
Um miðbik tónleikanna hleypur
Björk til hans og hann nuddar á
henni hálsinn, en ekki er að merka
annað en röddin sé í góðu lagi, svo
góðu lagi reyndar að hún hefur
sjaldan _ sungið eins vel og þetta
kvöld. Áhorfendur eru og heillaðir
af henni, en tónleikarnir eru haldn-
ir í gamalli tónleikahöll, sem var
einhveiju sinni íburðarmikið leik-
hús, ef marka má gyllt útflúrið og
skrautið á veggjum og í lofti. Ein-
hverjir þeirra vita að þrítugsaf-
mæli Bjarkar er á næsta leyti, því
sjá má skilti það sem henni er ósk-
að til hamingju með afmælið á
ensku og eitt stórt skilti sem stend-
ur á stórum stöfum: „Glaður af-
mæli“.
Umgjörð tónleikanna er töluvert
önnur en til að mynda á fyrstu
tveimur sólótónleikum Bjarkar,
enda fékk hún hönnuð til að hanna
sviðsmynd og ljósahönnuð fyrir ljós-
in. Samspil ljóss og sviðsbúnaðar
er og framúrskarandi, einfalt og
áhrifaríkt. Björk er á sviðinu allan
tímann og hljómsveitin sést varla,
en forðum var hún ýmist innan um
aðra tónlistarmenn, eða umkringd
þeim. Ekki ber á öðru en hún kunni
vel við sig í miðpunktinum, dansar
um og hleypur til og frá á sviðinu
eftir því sem andinn blæs henni í
bijóst, en ýmsar hreyfingar eru það
vel útfærðar að líklegt er að þær
séu skipulagður hluti af tónleikun-
um. Áhorfendur virðast þekkja til
allra laganna og syngja með og
dilla sér eftir því sem við á. Mesta
hrifningu vekur nýjasta smáskífan
af plötunni, gamla sveiflulagið It’s
Oh So Quiet, sem Björk syngur
framúrskarandi vel.
Enn á uppleið í Evrópu
Eins og sannaðist á vali áhorf-
enda MTV nýtur Björk nú meiri
hylli í Evrópu en áður og hún á
eflaust eftir að bæta stöðu sína
þar. Verðlaunin hafa þegar styrk
hana í sessi í Bretlandi, þar sem
smáskífa tók stökk uppávið í stað
þess að falla eins og spáð hafði
verið. Hér á landi hafa verðlaunin
einnig orðið til þess að auka áhuga
á Björk, því Post, sem selst hefur
í rúmum 7.000 eintökum, er víða
uppseld sem stendur. Hvað Banda-
ríkjamarkað varðar eiga verðlaunin
líklega eftir að hafa lítil áhrif, því
Evrópudeild MTV er einskonar „litli
bróðir“ sem ekki er mikið mark
tekið á. í ljósi þess árangurs sem
Björk hefur þegar náð má svo
spyija af hveiju ætti hún að vilja
meira.
Þq6 gerðist fyrir
50 arum...
...d stórborgina Hírósíma var varpað kjarnorkusprengju. A einu
augnabliki var hún lögð í rúst. Nær hundrað þúsund manns
fórust. Önnur hundrað þúsund dttu eftir að líða ólýsanlegar
kvalir.
Bók Herseys um hlutskipti borgarbúa, dauða og hörmungar er
þekkt um allan heim. Hún er byggð upp á samtölum við
fómarlömb sem lýsa blossanum mikla og þeirri martröð sem
fylgdi í kjölfarið.
Kristilegur kærleikur! Freisting - synd.
Pastoralsinfónían eftir Nóbelsverðlaunaskóldið André Gide er
ein fegursta perla nútímabókmennta. Hér kemur hún í
þýðingu Sigurlaugar Bjarnadóttur.
Sveitaprestur tekur upp á sína arma umkomulausa blinda
stúlku. Gegn vilja sínum verður hann dstfanginn af henni.
Sagan snýst um sdlræn dtök, afbrýði og örvæntingu; fegurðina
og ljótleikann í mannssdlinni.
FJÖLVI
Atakanleg lýsing á einu mesta voðaverki Mannkynssögunnar.