Morgunblaðið - 26.03.1996, Qupperneq 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 26. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Hagnaður hjá KASK á Hornafirði
Fjármngns-
kostnaður
snarlækkar
UR VERIIMU
Morgunblaðið/Hallgrímur Magnússon
HRINGUR kemur til heimahafnar á Grundarfirði, en
hann hét áður Hrímbakur og þar áður Bjarni Herjólfs-
son. Á innfelldu myndinni er Runólfur Guðmundsson.
Hann verður skipsljóri á Hring, en til þessa hefur hann
verið með togarann Runólf frá því hann kom nýr til
Grundarfjarðar.
Nýr togari Hringur SH
353 til Grundarfjarðar
Keyptur eingöngu til að veiða úthafskarfa
Grundarfirði.
HAGNAÐUR varð af rekstri
Kaupfélags Austur-Skaftfellinga
(KASK) á Homafirði á síðasta ári
en það er í fyrsta skipti í fimm
ár sem hagnaður er af reglulegri
starfsemi félagsins. Það breytir
mestu í afkomu félagsins að fjár-
magnsgjöld hafa lækkað mikið,
meðal annars vegna arðs af hluta-
bréfaeign félagsins í Borgey hf.
Rekstrartekjur KASK á síðasta
ári voru 1153 milljónir kr. og
rekstrargjöld voru 1134 milljónir.
Liðlega 5 milljóna kr. hagnaður
varð af reglulegri starfsemi á
móti 6,5 milljóna kr. tapi árið
1994. Hagnaður ársins, að teknu
tilliti til óreglulegra tekju- og
gjaldaliða, nam 12,8 milljónum kr.
en var tvöfalt meiri í leiðréttu
uppgjöri fyrir árið áður en þar er
m.a. færður söluhagnaður hluta-
bréfa og hlutdeild í hagnaði af
rekstri hlutdeildarfélags.
Arður af hlutabréfum
Pálmi Guðmundsson kaupfé-
lagsstjóri segir að góð afkoma
Borgeyjar sem KASK á verulegan
hlut í hafi haft mikil áhrif á rekstr-
arafkomu félagsins. Arður af
hlutabréfunum hafi lækkað fjár-
magnsliði verulega, á síðasta ári
hafi nettó fjármagnskostnaður
verið 10 milijónir kr. á móti 25
milljónum árið áður og 35 milljón-
um árið 1993.
Stjórnendur KASK hafa unnið
að aðlögun félagsins eftir að sjáv-
KAUPFÉLAG Suðumesja skilaði
alls um 11 milljóna hagnaði á síð-
asta ári samanborið við 10 milljóna
hagnað árið áður. Heildarvörusala
verslana og kjötvinnslu var 2.080
milljónir eða um 1,3% meiri en árið
áður.
Félagið rekur alls sjö matvöru-
verslanir á Suðurnesjum og í Hafn-
arfirði ásamt byggingavöruverslun
í Keflavík. Fram kemur í árs-
skýrslu að helstu fjárfestingar á
árinu vom kaup á húseigninni Iða-
völlum 14 í Keflavík, veruleg end-
umýjun innréttinga og búnaðar í
versluninni Samkaup í Njarðvík og
endurnýjun og lagfæring innrétt-
inga í byggingavöruversluninni
Jám & skip. Húsnæði félagsins í
Grindavík var að hluta til innréttað
að nýju og skipt í smærri einingar
þannig að í húsinu eru nú starf-
ræktar fjórar verslanir í eigu kaup-
TÆPLEGA 7 milljóna króna hagn-
aður varð af rekstri Kaupfélags
Þingeyinga á síðastliðnu ári. Hagn-
aður ársins þar á undan var hins
vegar litlu meiri, eða 9,1 milljón.
Velta kaupfélagsins jókst hins veg-
ar um 66 milljónir milli ára og nam
1.779 milljónum árið 1995, að því
er fram kemur í fréttatilkynningu
KÞ.
Fjármagnskostnaður dróst sam-
an á milli ára en óreglulegar tekjur
arútvegshluti þess var skilinn frá
og sameinaður Borgey hf. fyrir
nokkrum árum. Pálmi segir að
kaupfélagið hafí setið uppi með
töluverðar eignir og mikinn fastan
kostnað enda stjórnkerfí félagsins
byggt upp til þess að reka bæði
félögin. „Við höfum náð að breyta
starfseminni og aðlaga okkur
breyttum aðstæðum," segir Pálmi.
Skuldir hafa verið lækkaðar með
sölu eigna, meðal annars á hluta-
bréfum i SÍF hf. og íslenskum
sjávarafurðum hf. Pálmi segir að
lækka þurfí skuldir enn frekar.
í inngangsorðum að ársskýrslu
félagsins segir kaupfélagsstjórinn
að áfram verði að vinna að hag-
ræðingu og einbeitingu í þeim
rekstrargreinum sem kaupfélagið
ætlar sér að vera í og skapa félag-
inu samkeppnisstöðu og rekstrar-
grundvöll til að byggja á til fram-
tíðar.
Efnahagur styrkist
Efnahagur KASK hefur verið
að styrkjast á undanförnum árum.
Eigið fé var 496 milljónir kr. í lok
síðasta árs og er eiginfjárhlutfallið
nú rúm 44%. Pálmi Guðmundsson
segir að þær greinar sem félagið
starfar einkum í, verslun og þjón-
usta við landbúnaðinn, gefí lítið
af sér og til þess að geta staðist
þurfi KASK að vera með mjög
sterka eiginfjárstöðu.
Aðalfundur KASK verður hald-
inn 30. mars.
manna. Versluninni Kaskó var
nokkuð breytt og verslunarrými
stækkað. Þá var verslunin í Garði
yfírtekin á ný en hún hafði verið í
leigu.
Unnið hefur verið að samræm-
ingu á útliti verslana félagsins og
einnig á nöfnum þeirra. Verslanirn-
ar í Njarðvík og Hafnarfirði verða
framvegis reknar undir nafninu
Samkaup og verslanimar í Sand-
gerði, Garði og Hringbraut í Kefla-
vík munu bera heitið Sparkaup.
Á þessu ári er fyrirhugað að
endurnýja innréttingar og búnað
verslunarinnar á Miðvangi í Hafn-
arfírði. Þá er einnig fyrirhugað að
endurbæta aðstöðu kjötvinnslunnar
Kjötsels á árinu 1996.
Eigið fé Kaupfélags Suðurnesja
nam alls um 176 milljónum í lok
ársins 1995 og eiginfjárhlutfall
jukust. Síðastliðið haust var geng-
ið frá samkomulagi við viðskipta-
banka félagsins um fjárhagslega
endurskipulagningu þess og bætti
það rekstrarstöðu þess til muna.
Þá var framlag til vöruþróunar og
markaðssetningar aukið jafnframt
því sem kaupfélagið stóð að stofn-
un Aldins hf., fyrirtækis um tijá-
iðnað. KÞ er stærsti hluthafi þar,
með um 6,9 milljón króna hlut, eða
29%.
KOMA togarans er mikið gleðiefni
í Grundarfirði, en er þó vissulega
blandin nokkmm kvíða. Þegar
stjómendur Guðmundar Runólfs-
sonar hf. keyptu skipið var ekki
sennilegt að saman gengi milli þjóða
um veiðar á úthafskarfa.
Nú er hins vegar ljóst að kvóti
verður settur á þessar veiðar, en
ef veiðireynsla verður lögð til
grundvallar kvótaskiptingunni get-
ur það orðið til þess að togarinn
nýkeypti fær engin verkefni, og þá
verða þessi skipakaup til lítils. Slíkt
hefur alvarlegar afleiðingar fyrir
fyrirtækið og reyndar fyrir byggð-
arlagið allt.
Hveijir fá
úthafskarfakvótann?
Enfremur hafa vinnslufyrirtæki
í landi fjárfest í fullkomnum karfa-
vinnsluvélum fyrir hátt á annað
hundrað miljónir, og er hætt við
að sú fjárfesting skili litlu nema
skuldum ef enginn fæst kvótinn.
Þrátt fyrir þessar kvíðvænlegu að-
stæður fjölmenntu Grundfírðingar
niður á bryggju til að fagna nýja
ÍTALIR eiga á hættu að missa af
útflutningi til Bandaríkjanna fyrir
meira en 79 milljarða ísl. kr. vegna
úrskurðar alríkisdómstóls þar í landi
um, að ítalskir sjómenn hunsi enn
alþjóðlegt bann við veiðum með risa-
stórum reknetum.
Dómari við alþjóðaviðskiptadóm-
stólinn í New York kvað upp þann
úrskurð í síðasta mánuði, að við-
skipta- og utanríkisráðuneytið í
Bandaríkjunum yrðu að lýsa því yfir
opinberlega, að ítalir virtu rekneta-
bannið að vettugi. Sakaði hann ráðu-
neytin jafnframt um að hafa leynt
vitneskju um þetta.
Það voru umhverfisverndarsam-
tök, sem höfðuðu mál gegn banda-
ríska ríkinu fyrir að hafa ekki fylgt
togaranum. Togarinn er pólskur og
smíðaður árið 1977. Hann er 54
metrar að lengd. Skipstjóri verður
Runólfur Guðmundsson.
í Grundarfirði hafa menn nú
miklar áhyggjur eftir að ljóst er að
kvóti verður settur á úthafskarfa.
Hingað til hefur veiðireynsla verið
lögð til grundvallar kvótasetningu,
en þrátt fyrir mikla fíárfestingu í
vinnsluvélum fyrir karfa hafa
Grundfirðingar litla veiðireynslu á
þessu sviði, þar sem erlendir togar-
ar hafa verið fengnir til að veiða
karfann.
Fjárfesting til einskis?
í viðtali við Guðmund Smára
Guðmundsson framkvæmdastjóra
Guðmundar Runólfssonar hf. kem-
ur fram að á undanförnum tveimur
til þremur árum hafi tvö fyrirtæki
í Grundarfirði fjárfest fyrir tæpar
200 milljónir í tækjum til karfa-
vinnslu í landi. Að auki hefur Guð-
mundur Runólfsson hf. nýlega
keypt kvótalausan togara, Hring
SH 535, gagngert til að veiða út-
hafskarfa.
lögunum eftir gagnvart ítölum, en
þegar dómarinn hefur gefíð út form-
lega skipun um að lögunum skuli
framfylgt hafa ítalir þijá mánuði til
að hætta reknetaveiðunum. Búist er
við, að skipunin verði gefin út ein-
hvern næstu daga.
í höndum
mafíunnar
Láti Italir sér ekki segjast gengur
sjálfkrafa í gildi bann við innflutn-
ingi á ítölskum físki og sjávarafurð-
um en verðmæti hans er sagt vera
1,2 milljarðar dollara eða rúmlega
79 milljarðar ísl. kr. ef með eru tald-
ir skartgripir unnir úr kóröllum. Ef
innfiutningsbann af þessu tagi hefur
engin áhrif verður gripið til enn víð-
Ef karfakvótinn verður eingöngu
miðaður við veiðireynslu verður
þessi fjárfesting til einskis, því
heimatogararnir hafi sáralitið veitt
af úthafskarfa hingað til. Smærri
skip, sem fyrst og fremst landa
afla sínum í heimahöfn, hafi ekki
haft tækifæri til að útvega sér veiði-
reynslu í úthafinu, m.a. vegna þess
að þeirra hlutverk er að halda uppi
atvinnu í sínu byggðarlagi. Öðru
máli gegni um frystitogarana; þeir
geti leigt bolfiskskvóta sinn út og
notað tímann til að afla sér veiði-
reynslu á tegundum sem líklegt er
að verði settar undir kvóta í fram-
tíðinni með alþjóðasamningum.
Guðmundur Smári bendir líka á
að með því að ákveða kvótann ein-
göngu út frá veiðireynslu, fái frysti-
togararnir bróðurpart aflans. Þá
verður fiskurinn heilfrystur úti á
sjó, í stað þess að fullvinna hann í
neytendapakkningar í landi. Vafa-
lítið verður talsverð barátta um
karfakvótann á næstunni og liklegt
er að krafist verði að fleiri þættir
en veiðireynsla komi til álita við
úthlutun kvótans.
tækari ráðstafana samkvæmt
bandarískum lögum
Talið er, að viðskipta- og utanrík-
isráðuneytið bandaríska muni ekki
áfrýja dómnum en þar á bæ er von-
ast til, að samningar geti tekist.
Itölsk stjórnvöld hafa lengi borið
því við, að reknetaflotinn, um 600
skip, sé að mestu í höndum mafíunn-
ar og fái þau lítið við það ráðið.
Að sögn umhverfísvemdarsam-
taka eru reknetin oft margra km
löng en sverðfiskurinn og túnfiskur-
inn, sem verið er að sækjast eftir,
eru yfirleitt ekki nema 18% aflans.
Hitt eru höfrungar, smáhvalir,
skjaldbökur og fleiri tegundir, sem
drepast í netunum.
Kaupfélag Suðurnesja
með 11 milljóna hagnað
23%.
Hagnaður af rekstri KÞ
Italir fundnir sekir um
ólöglegar reknetaveiðar