Morgunblaðið - 16.06.1996, Qupperneq 8

MORGUNBLAÐIÐ
8 SUNNUDAGUR 16. JÚNÍ 1996
FRÉTTIR
ÞETTA var snöggt bað fyrir Bessastaðaferð.
Umhverfisáhrif af upp-
græðslu Hólasands metin
Þeista-
reykir
Ræktunar-
áætlun á
Hólasandi
I - i Hólasandur
I j Sáning lúpínu
Sáning grastegunda
•# Gró&ureyja
# Gróðursetning lúpínu
) Mývatn
SKIPULAG ríkisins er að hefja at-
hugun á mati á umhverfisáhrifum
af uppgræðslu Hólasands í Suður-
Þingeyjarsýslu. Fyrirhugað er að
stöðva þar jarðvegsrof og græða upp
sandinn, aðallega með lúpínu.
Hólasandur er um 130 ferkíló-
metra svæði norðvestur af Mývatni
og liggur í 3-400 metra hæð yfir
sjó. Hólasandur er að mestu leyti
sendinn melur. Tiltölulega heilleg
mólendi liggja að svæðinu en tölu-
verð jarðvegs- og gróðureyðing er í
jöðrum þess. Sandur fýkur úr Hólas-
andi sem sverfur að rofabörðum í
jöðrunum og sest í nærliggjandi
gróðurlendi.
Landgræðsla ríkisins mun sjá um
uppgræðslu Hólasands. Svæðið verð-
ur girt með rafmagnsgirðingu og
friðað fyrir beit í allt að 30 ár. Þá
er fyrirhugað að sá lúpínu í stóran
hluta Hólasands en uppgræðsla með
lúpínu er talin mun ódýrari og varan-
legri en sáning grasfræs. A skjólsæl-
um stöðum verður gróðursett birki,
víðir, elri, lerki og fleiri tegundir sem
eiga að mynda gróðureyjar. Grasi
verður sáð meðfram jöðrum Hóla-
sands til að skapa fræset fyrir birki
og víði.
Lúpínan gagnrýnd
Samkvæmt upplýsingum frá
Skipulagi ríksins hefur komið fram
gagnrýni á þá áætlun að nota lúpínu
í stórum stíl við uppgræðsluna. Eink-
um hafi verið bent á að iúpína geti
gerbreytt ásýnd landsins á skömmum
tíma og orðið einráð í gróðurfari.
Þá geti lúpínan dreifst inn í gróður-
lendi og felli hún fræ, við opið vatn,
sem sé hluti af vatnakerfi Mývatns
og Laxár, geti hún dreifst eftir þeirri
leið inn á ný ónumin svæði.
Fram kemur að í frummats-
skýrslu, sem Skógrækt ríkisins vann
um umhverfisáhrif uppgræðsluáætl-
uninnar, sé bent á þetta en einnig
að erfið skilyrði á Hólasandi geti þó
orðið til þess að lúpínan eigi sums
staðar erfítt uppdráttar og út-
breiðsluhraði hennar verði hægari
en til dæmis á láglendi sunnanlands.
Þá sé sauðfjárbeit talin koma í veg
fyrir útbreiðslu lúpínunnar í mólendi
utan girðingar. En lagt er til að fylgst
verði með dreifíngu lúpínunnar ár-
lega og ráðstafanir gerðar til að
hefta útbreiðslu verði þess talin þörf.
Almenningur hefur frest til 18.
júlí að kynna sér framkvæmdirnar
og ieggja fram athugasemdir. Frum-
matsskýrsla Skógræktar ríkisins
liggur frammi til kynningar hjá
Skipulagi ríkisins, á Þjóðarbókhlöð-
unni í Reykjavík, skrifstofum Skútu-
staðahrepps í Reykjahlíð og skrif-
stofum Reykdælahrepps og Aðal-
dælahrepps eftir samkomulagi við
viðkomandi oddvita. Þá hefur Skipu-
lag ríkisins einnig óskað eftir um-
sögnum frá ýmsum aðilum.
Úthlutun úr Lýðveldissjóði
Á HATIÐARFUNDI Lýðveldissjóðs
þann 17. júní verður gerð grein fyrir
styrkjum sem sjóðurinn veitir til
rannsókna á lífríki sjávar og verkefna
sem eru til þess fallin að efla íslenska
tungu. Einnig verður tilkynnt hveijir
hljóta heiðursviðurkenningu Lýðveld-
issjóðs 1996 fyrir rannsóknir á lífríki
sjávar og fyrir að hafa sýnt íslenskri
tungu sérstaka ræktarsemi.
Lýðveldissjóður var stofnaður í
tilefni af 50 ára afmæli lýðveldisins
og starfar árin 1995-1999. Sjóður-
inn hefur 100 milljónir króna til ráð-
stöfunar á ári, 50 milljónum skal
verja til rannsókna á lífríki sjávar
og 50 milljónum til eflingar ís-
lenskri tungu. í stjórn sjóðsins sitja
Rannveig Rist verkfræðingur, for-
maður, dr. Unnsteinn Stefánsson
haffræðingur og Jón G. Friðjónsson
málfræðingur.
Hátíðarfundur Lýðveldissjóðs
verður haldinn í Alþingishúsinu 17.
júní og hefst hann kl. 12 á hádegi.
Viðstödd athöfnina verða forseti Is-
lands, Vigdís Finnbogadóttir, forseti
Alþingis, forsætisráðherra og
menntamálaráðherra, auk annarra
gesta.
Kvennahlaup ÍSÍ þreytt í sjöunda sinn
Vonumst eftir
18.000 konum
Helga Guðmundsdóttir
DAG, sunnudag, fer
fram á 90 stöðum á
landinu og víða er-
lendis sjþunda Kvenna-
hlaup ÍSÍ. Hlaupið hefst
klukkan 14.00 og er talið
að þátttakendur í ár verði
mun fleiri en nokkru sinni
fyrr. Framkvæmdastjóri
Kvennahlaupsins er
Helga Guðmundsdóttir.
- Hvernig stóð á því
að konur tóku sig saman
árið 1990 og ákváðu að
halda sérstakt kvenna-
hlaup?
„Það vildi þannig til að
haldin var stór og mikij
íþróttahátíð á vegum ISI
og í tengslum við hana
söfnuðust um 2.000 konur
saman á Vífilstaðatúni í
Garðabæ og úr varð
fyrsta kvennahlaupið á
íslandi, en einnig hlupu
líklega um 500 konur á öðrum
stöðum á landinu. Lovísa Einars-
dóttir, sem nú a sæti í fram-
kvæmdastjórn ÍSÍ, og fleiri góðar
konur höfðu kynnst hlaupi sem
þessu í Finnlandi og má segja að
það hafi orðið fyrirmyndin að
hlaupinu hér heima.“
- Hverjir eru það sem standa
á bakvið kvennahlaupið?
„íþróttasamband íslands, ÍSÍ, á
hlaupið ef svo má að orði komast
en Iþróttir fyrir alla eru fram-
kvæmdaaðili þess á öllum stöðum
á landinu. íþróttir fyrir alla sjá
um allan rekstur hlaupsins og
halda utan um fjármálin, en ann-
ars er Sjóvá-Almennar helsti
styrktaraðili okkar.“
- Nú er þátttakendum alltaf
að fjölga ár frá ári, í fyrra tóku
rúmlega 15.000 konur þátt og
verða þær líklega enn fleiri í ár.
Hvernig skýrir þú þessa miklu
aukningu?
„Eg tel að konur séu miklu
meðvitaðri í dag um mikilvægi
þess að hreyfa sig en þær voru
fyrir nokkrum árum. Einnig tel
ég að aukningin endurspegli á
vissan hátt þær miklu hræringar
sem verið hafa í sjálfstæðisbaráttu
kvenna á undanförnum árum. Það
þótti einfaldlega ekki við hæfi
hérna fyrir nokkrum árum að kon-
ur væru á æfingum og stunduðu
íþróttir til jafns við karlana, en
þetta er sem betur fer að breytast
og konur eru sífellt að taka meiri
þátt í alls kyns íþróttum og hreyf-
ingu. Við bindum vonir við að fá
18.000 konur til að taka þátt í
hlaupinu í ár, en stöðunum er allt-
af að ijölga sem hlaupið er á. í
fyrstu voru þeir einungis sex með
Garðabæ en eru í dag 89 eða 90
og nú síðast bættust
Þórsmörk, Hornstrand-
ir og Þjórsárdalur í hóp-
inn svo eitthvað sé
nefnt. Annars tel ég
mikilvægt að konur viti
að í Kvennahlaupinu er alls ekki
nauðsynlegt að hlaupa. Hreyfing-
in er allt sem máli skiptir og því
má alveg eins taka fram göngu-
skóna og ganga þær vegalengdir
sem í boði eru, þ.e.a.s. tvo, fimm
eða sjö kíiómetra."
- I ár verður hlaupið víða er-
lendis, hvernig kom það til?
„Það kom nú eiginlega þannig
til að margar konur sem hafa tek-
ið þátt í hlaupinu öll árin verða
staddar erlendis í ár og þær ætla
sér heldur betur ekki að missa úr.
T.d. eru u.þ.b. 90 konur í Namib-
íu sem ætla að hlaupa og er uppi-
staðan íslendingar en einnig eru
nokkrar innfæddar konur sem
slást munu í hópinn. Einnig verður
hlaupið m.a. í Danmörku, Noregi,
► Helga Guðmundsdóttir er
fædd þann 3. febrúar 1957.
Hún lauk stúdentsprófi frá
aðfaranámi Kennaraháskóla
íslands og hélt að því loknu í
Iþróttarakennaraskóla Islands
á Laugarvatni. Frá Laugar-
vatni lá leið hennar til Noregs
þar sem hún lagði stund á
íþróttir fyrir fatlaða í norskum
háskóla. Helga kenndi íþróttir
við Brautaskóla og starfaði
með leikhópnum Perlunni áður
en hún tók við starfi fræðslu-
fulltrúa íþrótta fyrir alla árið
1993. Helga hefur verið fram-
kvæmdastjóri Kvennahlaups
ÍSÍ síðustu þijú ár og síðan í
mars á þessu ári hefur hún
gegnt stöðu framkvæmda-
stjóra íþrótta fyrir alla. Einnig
hefur Helga starfað sem kenn-
ari við Þroskaþjálfaskóla Is-
lands síðastliðin sjö ár. Helga
er gift Gunnari Hanssyni,
húsasmiði, og eiga þau þijú
börn, Nökkva, Stein Baug og
Helgu Sunnu.
Bandaríkjunum, á Grikklandi og
Spáni, þannig að sjá má að
Kvennahlaupið okkar íslenska er
farið að teygja anga sína víða.“
- Eru það mikið til sömu kon-
urnar, sem koma aftur og aftur?
„Já, ég mundi segja það. Þær
sem komu fyrst koma aftur og
taka einhveijar nýjar með sér og
þannig hleður þetta utan á sig
koll af kolli. Það er alltaf alveg
ótrúlega gaman að taka þátt í
Kvennahlaupinu og andrúmsloftið
er létt og skemmtilegt. Við höfum
fengið allt frá nokkurra vikna
gömlum telpum í kerru og upp í
eldri konur, sem koma
fyrst og fremst til að
ná sér í örlitla hreyfingu
í góðra vina hópi. Eg
held að elsti þátttak-
andinn í hlaupinu hafi
tekið þátt í fyrra en hún var 87
ára. Einnig höfum við fengið heilu
ættliðina, sem tekið hafa þátt en
mest höfum við fengið fjóra ættl-
iði. Það mætti því hugsanlega
segja að markmiðið hjá okkur
væri að fá fimm ættliði til taka
þátt í nánustu framtíð. Hlaupið
er alltaf haldið um helgi og sem
næst 19. júní, sem er kvenrétt-
indadagurinn, og ég held ég megi
segja að miðað við höfðatölu séu
hvergi fleiri konur, sem taka þátt
í Kvennahlaupi í heiminum en ein-
mitt hér. Það sýnir að við erum á
réttri braut og við vonum svo
sannarlega að konur alls staðar á
landinu haldi áfram að láta sjá
sig og taka þátt í þessari hollu
og skemmtilegu hreyfingu.“
Höfum mest
fengið fjóra
ættiiði