Morgunblaðið - 19.07.1996, Qupperneq 16

16 FÖSTUDAGUR 19, JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Akall um baráttu gegn
gróðurhúsaáhrifum
Bandaríkjaþing
Umskipti í
fátækrahjálp
Washington. Reuter.
FULLTRÚADEILD bandaríska
þingsins samþykkti í gær mestu
breytingar á fátækrahjálp í landinu
síðan á fjórða áratugnum.
Atkvæði féllu 256-170 en repú-
blikanar hafa meirihluta í deildinni.
Öldungadeildin hóf í gær að ræða
lagasetningu um breytingar á vel-
ferðarlöggjöfinni.
„Fólk í [fátækrahverfum] stór-
borga um allt landið fær greiddar
miklar fjárhæðir fyrir að gera ekki
neitt við líf sitt, fyrir að vinna ekki,
fyrir að eignast böm í lausaleik,"
sagði þingmaðurinn Clay Shaw frá
Flórida.
Genf. Reuter.
ÁKALL margra helztu iðnríkja
heims um baráttu gegn upphitun
lofthjúps jarðar með því að draga
úr brennslu olíu og gass hlaut í gær
víðtækan stuðning á ráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna um veðurfars-
breytingar. Ráðstefnunni lauk í
Genf í gær.
Ákallið var hluti yfirlýsingar,
sem studd var meðal annars af
Bandaríkunum og Evrópusamband-
inu (ESB), um að vinna beri að
samkomulagi fyrir lok næsta árs,
sem fæli í sér lagalega bindandi
markmið til að minnka magn koltví-
ildis sem dælt er út í andrúmsloft-
ið. Hið mikla magn koltvíildis og
fleiri efna sem losna út í andrúms-
loftið við brennslu kola og olíu ber
meginþunga ábyrgðarinnar á gróð-
urhúsaáhrifunum svokölluðu.
Umhverfisverndarsinnar fögn-
uðu ákallinu, sem þeir álíta vera
skref í rétta átt í nauðsynlegri bar-
áttu gegn rísandi hitastigi í heimin-
um, en olíuframleiðslulönd, með
Sádí-Arabíu í broddi fylkingar, voru
ekki hrifin.
Fulltrúar frá fleiri en 150 löndum
samþykktu að áskorunin yrði bókuð
í fundargerð ráðstefnunnar. Ekki
reyndist mögulegt að fá hana bind-
andi samþykkta, þar sem slíkt
krefst einróma samþykkis. Það var
þó aðeins fulltrúi einnar þjóðar sem
lét strax bóka fyrirvara við ákall-
inu. Umhverfismálaráðherra Ástra-
líu, sem er mesta kolaútflutnings-
land heims, sagðist ekki geta sætt
sig við þau mengunarmörk sem
ákallið gerði ráð fyrir að sett yrðu
á kolabrennslu.
Ræða hveijir megi njósna
CIA vill geta not-
að blaðamenn
Washington. Reuter.
JOHN Deutch, yfirmaður banda-
rísku leyniþjónustunnar, CIA, sagði
fyrir Bandaríkjaþingi á miðvikudag
að hann gæti ekki útilokað að not-
ast yrði við blaðamenn eða starfs-
menn kirkjunnar við njósnir væru
líf Bandaríkjamanna í húfi.
Þetta er nýjasta innleggið í
óvenju opna umræðu um hvetja
CIA megi nota til njósna. Deutch
sagði að tæki leyniþjónustan
ákvörðun um að fá menn úr áður-
nefndum hópum til að stunda
njósnir yrði Bandaríkjaforseti,
varaforsetinn og öryggismálaráð-
gjafinn látinn vita.
CIA útilokaði notkun blaða-
manna til njósna eða að njósnarar
stofnunarinnar þættust vera blaða-
menn árið 1977 með þeirri undan-
tekningu þó að yfirmaður CIA
megi_víkja frá reglunni liggi mikið
við. Á þetta einnig við um kirkju-
starfsmenn og sjálfboðaliða í hinum
svokölluðu Friðarsveitum (Peace
Corps), sem veita ungum Banda-
ríkjamönnum tækifæri til að stunda
hjálparstarf erlendis.
Deutch kvaðst ekki hafa séð
ástæðu til að gera undantekningu
frá þessari reglu frá því hann varð
yfírmaður CIÁ árið 1995 og bætti
við að hann hefði ekki í hyggju að
gera það.
Nokkrar undantekningar
á 20 árum
Robert Gates, sem var yfirmaður
CIA frá 1991 til 1993 sagði að
aðeins hefðu verið gerðar nokkrar
undantekningar á undanförnum 20
árum og hefði mikið legið við.
Blaðamenn geta oft komist í
tæri við menn, sem beita öllum
brögðum til að hylja slóð sína fyrir
njósnurum og útsendurum leyni-
þjónusta. Einnig geta prestar unnið
trúnað umfram aðra.
Kirkjur og blaðamannasamtök
hafa skorað á Deutch að leyfa eng-
ar undantekningar á þeirri for-
sendu að það eitt að grípa megi til
þeirra geri að verkum að sums stað-
ar falli grunur á alla blaðamenn
og kirkjunnar menn um að vera
útsendarar CIA. Þessi staða geti
stefnt fulltrúum hvors tveggja í
lífshættu.
Allir nema einn
lifðu af brotlendingu
Reuter
MEXIKOSKUR hermaður og
björgunarmenn bera ferðamann
sem slasaðist er Twin Otter sjó-
flugvél brotlenti 40 metra frá
flugbrautarenda í Playa del
Carmen í Mexíkó í gær. Einn
farþeganna, Þjóðverji, fórst en
18 aðrir, sem um borð voru, kom-
ust lífs af. Slösuðust 13 þeirra,
þ. á m. flugmennirnir tveir. Slys-
staðurinn er 75 km suður af
ferðamannabænum Cancun.
Barði
mann
sinn fyr-
ir rétti
ALBANI, sem krafist hafði
skilnaðar frá konu sinni, varð
fyrir því að umrædd kona
barði hann svo hann missti
rænuna frammi fyrir dómara,
að því er albanska blaðið
Republika greindi frá í fyrra-
dag.
Maðurinn hafði sótt um
skilnað á þeim forsendum að
konan hans hefði barið hann
ítrekað þau tvö ár sem hjóna-
bandið hafði staðið. Hjónin
komu fyrir dómara í gær
vegna málsins, og skipti eng-
um togum að konan réðist á
hann. Maðurinn var fluttur á
sjúkrahús til aðhlynningar.
Þegar maðurinn komst til
meðvitundar á sjúkrahúsinu
voru honum borin þau tíð-
indi, að dómarinn hefði
ákveðið án frekari umsvifa
að hjónabandið skyldi ógilt.
Þýzkaland og Austurríki
Vilja stækkun
ESB til austurs
hið fyrsta
Vín, Bonn. Reuter.
HELMUT Kohl, kanzlari Þýzka-
lands, og Hans Vranitzky, kanzlari
Austurríkis, leggja áherzlu á að
það sé forgangsverkefni ríkis-
stjórna þeirra og Evrópusam-
þandsins að veita ríkjum Áustur-
Evrópu aðild að ESB sem fyrst.
Kohl er nú í opinberri heimsókn í
Austurríki.
Kohl sagði á blaðamannafundi
í Vín að það væri siðferðileg skylda
Þýzkalands að vinna að auknum
samruna í Evrópu og stækkun
Evrópusambandsins til austurs.
„Það væru söguleg landráð ef við
sættum okkur við sameiningu
Þýzkalands, en leituðumst ekki við
að sameina Evrópu,“ sagði kanzl-
arinn.
Vranítzky sagði að þau ríki, sem
helzt kæmu til greina í fyrstu
stækkun ESB til austurs, væru
Pólland, Tékkland, Slóvakía, Ung-
veijaland og Slóvenía. Kohl sagði
að aðild Póllands væri Þjóðveijum
einkar mikilvæg af sögulegum
ástæðum, en síðari heimsstyijöldin
hófst með innrás þýzkra hetja í
Pólland og innlimaði Hitler stóran
hluta landsins í Þýzkaland. Kohl
gagnrýndi hins vegar stjómvöld í
Slóvakíu og sagði að stjórnmála-
þróunin þar í landi væri „ekki við-
unandi."
Ríkjaráðstefnu verði hraðað
vegna Austur-Evrópurílga
Þýzka ríkisstjórnin hefur skorað
á önnur aðildarríki Evrópusam-
bandsins að bretta upp ermar á
ríkjaráðstefnunni, sem nú er haldin
um breytingar á stofnunum sam-
bandsins. Stjórnin vill að aðildar-
ríkin haldi sig við það markmið
Reuter
HELMUT Kohl og Franz Vranitzky kanna heiðursvörð á flug-
vellinum í Vín við upphaf lieimsóknar Kohls til Austurríkis.
að ráðstefnunni Ijúki á miðju næsta
ári.
Klaus Kinkel utanríkisráðherra
sagði eftir ríkisstjómarfund á mið-
vikudag að hraða ætti störfum ríkj-
aráðstefnunnar, ekki aðeins aðild-
arríkjanna vegna heldur einnig
sökum hagsmuna þeirra ríkja, sem
stæðu utan sambandsins en vildu
komast inn. „Við getum ekki leyft
okkur þann munað að velta hlutun-
um fyrir okkur, einblína á Evrópu
15 ríkja og horfa framhjá hinum
miklu væntingum aukaaðildarríkj-
anna í Austur- og Mið-Evrópu,“
sagði Kinkel.
Tiu Austur-Evrópuríki hafa gert
aukaaðildarsamninga við ESBj
svokallaða Evrópusamninga. I
þeim felst fyrirheit um aðild í fram-
tíðinni, að vissum skilyrðum upp-
fylltum.
Rætt við
Slóvena á
næsta ári?
Ljubljana. Reuter.
STJÓRN Slóveníu tilkynnti í gær
að hún gerði ráð fyrir að viðræður
um aðild Slóveníu að Evrópusam-
bandinu (ESB) hæfust fyrir lok
næsta árs.
„Við stöndum í þeirri trú, að Sló-
venía sé efst á listanum yfir um-
sækjendur um fulla aðild,“ sagði
Zoran Thaler utanríkisráðherra
fréttamönnum í Ljublana í gær.
Hann sagði að Slóvenar myndu
skila svörum á 3.000 síðum við
spumingalista framkvæmdastjórn-
ar ESB þann 25. júlí nk. Fram-
kvæmdastjórnin hefur lagt slíka
spurningalista fyrir stjórnir allra
þeirra landa, sem hafa sótt um
aðild að sambandinu. Fyrir skömmu
skiluðu Pólveijar sínum svörum.
Á grundvelli svaranna við spurn-
ingalistanum, sem fjallar um efna-
hag og stjórnmál umsóknarlands-
ins, er gert ráð fyrir að fram-
kvæmdastjórnin taki ákvörðun um
það fýrir byijun ársins 1997, hvaða
lönd verða flokkuð sem tilvonandi
aðildarríki og aðildarviðræður geta
hafizt við.