Morgunblaðið - 19.07.1996, Page 32
32 FÖSTUDAGUR 19. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Grettir
Ljóska
Ferdinand
Smáfólk
WE CRAIOLED / WE
THR0U6H THE \WATED
MUDANDUNDER) THE
THE FENCE.. ÍCAWP
Hæ, Kalli! Við erum Við skriðum í aurnum Okkur var illa við Hundatjöldum... Skiptir engu
komnar úr sumarbúðun- og undir girðinguna. að sofa í þessum máli, sjáumst, Kalli.
um. Við flúðum. Okkur leiddist í búð- hundatjöldum.
unum.
BREF
HL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reylgavík • Sími 569 1100 • Simbréf 569 1329
• Netfang: lauga@mbl.is
Tróin, vísindin
og maðurinn
Frá Gunnari K. Þórðarsyni:
„HEIÐINGJAR eru heiðnir, af
því að þeir dýrka skurðgoð, sem
gerð eru af manna höndum. En
í kristnum löndum fann ég þó
verri heiðni. Þar dýrka menn
sjálfa sig.“ Sadhu Sundar shing.
Trúarbrögð og vísindi
Allir geta verið sammála um
það, að ekki er til samfélag án ein-
hverra trúarbragða. í gegnum ald-
imar hafa trúarbrögðin mótað siði
og venjur allra þjóða, og hafa veitt
þeim eins konar siðferðilegt aðhald.
Því hafa lög, reglur og siðaboð
mótast af þeim og eru samfélögin
eins og dauft og óskýrt bergmál
hinna ströngu og „fullkomnu" boða
trúarbragðanna.
Hinn frægi heimspekingur Fried-
rich Nietzsche sagði: „Guð er dauð-
ur. Við höfum drepið hann.“ Getur
verið að með bijálæðislegri fram-
þróun í vísindum og stóraukinni
velmegun hér á Vesturlöndum, hafi
mannfólkið misst þörfina fyrir trú-
arbrögð? Við getum hægt á öldr-
unarferlinu, við getum haldið lífinu
í annars löngu dánu fólki um
óákveðinn tíma. Við getum meira
að segja ráðið hvers konar fóstur
við viljum láta dafna í kviði móður.
í staðinn fyrir að segja, í upphafi
skapaði Guð himin og jörð, segja
vísindamenn, I upphafi var RNA
og RNA var hjá Guði. Sálfræðingar
og félagsfræðingar grafa undan
trúarbrögðunum og útskýra lífið og
tilveruna út frá uppeldis- og erfða-
fræðilegum þáttum og eru þessi
fræði að verða útbreiddustu trúar-
brögð Vesturlanda. Ef t.d. einhver
gefur einhveijum á kjaftinn, ef ein-
hver gengur asnalega eða ef ein-
hver fer að sleikja ljósastaur í miðj-
um samræðum, þá er sagt, já, hann
er alveg eins og pabbi sinn, eða þá,
hann var alinn upp svona, drengur-
inn.
Hver er grunnur vísindanna?
Ég hef heyrt félagsfræðing
ganga svo langt og það í kennslu-
tíma í fjölbrautarskóla, að kenna
og halda því fram, að mennimir
hafí skapað Guð. Reyndar tók hann
það fram, að hann væri ekki þar
með að segja að Guð væri ekki til,
en auðvitað getur það ekki verið á
báða vegu. Annað hvort skapaði
Guð manninn, maðurinn Guð, eða
hvorugur báða... Hér er ég ekki
að segja að vestræn vísindi séu
einskis nýt. Alls ekki. En mennirnir
eru svo uppteknir af því að sigra
heiminn og koma sér í guðatölu,
að þeir hafa gleymt hvað kemur
fyrst og hvað kemur seinast. Þeir
hafa gleymt á hvaða homsteini
þeir byggja sín fræði, en án gmnns-
ins er byggingin reist aðeins til
þess að hún hrynji aftur niður.
Þessi grunnur, þessi hornsteinn
er grundvallarlífsviðhorf og heim-
speki einstaklinga og þjóða. Þessi
innsýn í lífið hefur þróast með
manninum frá frumbernsku mann-
kynsins. Þessi innsýn er trúin. Hún
þroskast og lagar sig að aðstæðum
og hefur þann tilgang að útskýra
lífið og tilveruna og gefa manninum
hugmynd um það sem ekki er hægt
að sanna með neinum rökum eða
fræðum. Trúin gefur manninum
sannleikann svo umbúðalaust, að
hann skilur hann oft ekki, eins og
maðurinn sem sér ekki skóginn fyr-
ir tijánum. Maðurinn hefur því grip-
ið til þeirra ráða að útskýra lífið
o g lögmál þess eftir sínu eigin höfði.
En hversu lengi sem hann leitar
að sannleikanum með því að mæla
stokka og steina, þá er hann þó svo
langt frá honum, að það tekur engu
tali. Sannleikurinn hefur miklu
meira með tilfinningu að gera en
hugsun. Þegar þú sannfærist þá
verður til tilfinning löngu á undan
hugsuninni og sannfæringin er þinn
sannleikur og ekkert annað, fyrr
en þú ert búinn að skilja nýjar dýpt-
ir í trúnni. Spurðu vísindamann um
leyndardóma lífsins og spurninga
sem skipta í raun máli og athugaðu
hvers konar svar þú færð. Spurðu
spurninga sem allir eru hættir að
spyija nema yngstu börnin og ein-
hveijir eilífðar-hippar. Hvað er Guð?
Hvað er dauði? Hvað er ást og hat-
ur? Heimurinn kemur fyrir börnin
umbúðalaus og sannur og þess
vegna sjá þau nægilega glöggt til
að spytja bestu spurninganna og
það eina sem við segjum þeim, ef
við svörum þeim á annað borð, er
„þú veist það þegar þú verður eldri“
svo deyja hinir eldri, skilja hin yngri
eftir engu vísari og næsta kynslóð
tekur við.
Hugurinn, trúin og vísindin
Hinn takmarkaði hugur mannsins
skynjar aðeins það sem er honum
næst og ef hjartað hans er ekki á
réttum stað hefur hann ekkert til
að miða við nema það sem hann sér
og heyrir. Ég er t.d. viss um að
meirihluti íslendinga telur sig vera
heiðarlegan og sannan, en það eru
þeir fæstir. Því það eina sem þeir
miða við er þeirra eigin siðferðis-
og réttlætiskennd. Þeir trúa því ekki
á neitt betra en sig sjálfan og afs-
aka þeir illgjörðir sínar fyrir Guði
og mönnum með því að einhvem
tíma áður hafi verið brotið á þeim.
Eins og ég hef sagt áður er ég
ekki að fordæma vísindin, heldur
miklu frekar hugarfarið á bak við
þau. Vísindin, fróðleikurinn og vel-
ferðin væri ekki til staðar nema
fyrir gjafmildi Guðs, en framfarirn-
ar geta verið okkur hættulegar ef
við byggjum þær ekki á góðum og
traustum grunni. Þær eru okkur
hættulegar ef við hættum ekki að
trúa á og dýrka okkur sjálf og sköp-
unarverk okkar. Þær eru hættuleg-
ar ef við höfum ekki hjarta okkar
og trú á betri stað, í betri heimi
en við búum í.
GUNNAR K. ÞÓRÐARSON,
Múlavegi 15, Seyðisfirði.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók verður framvegis varðveitt í
upplýsingasafni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu það-
an, hvort sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu
efni til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.