Morgunblaðið - 12.09.1996, Qupperneq 39

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 12. SEPTEMBER 1996 39
bæjar þykir vænt um hve Ólafur
studdi vel við bakið á félagi okkar
fyrstu árin, og hve mikla alúð og
ræktarsemi hann sýndi því til hinsta
dags. Hvar sem skógræktarfólk
kom saman, var Óli Villa hrókur
alls fagnaðar. Hann var góður söng-
maður og ómissandi að leiða fjölda-
söng, þegar glatt var á hjalla.
Við minnumst þeirra hjóna,
Helgu Guðmundsdóttur og Ólafs
Vilhjálmssonar, sem frumkvöðla að
skógrækt í Garðabæ og þökkum
af alhug liðna tíð.
Stjórnin.
Skjótt hefur sól brugðið sumri,
því séð hef ég fljúga
fannhvíta svaninn úr sveitum
til sóllanda fegri.
(J.H.)
Ætla má, að vinum Ólafs Vil-
hjálmssonar hafi farið líkt og Jón-
asi Hallgrímssyni fyrir liðlega 150
árum, er hann þannig mælti eftir
Bjarna Thorarensen látinn. Sumar-
ið virtist skyndilega á brott með lit
sinn og ljóma, og svartir bólstrar
hylja sólu, er andlátsfregn hans
barst 3. september síðastliðinn. Svo
lifandi var þessi starfsglaði maður
í hugum þeirra, að aldurtili hans
varð sem ógnargjá á beinum vegi,
þar sem enginn átti von torfæru.
En nú er sól hans hnigin til við-
ar, frumheijans í þéttbýli Garða-
bæjar. Á árunum eftir stríð reisti
hann sér og fjölskyldu sinni mynd-
arlegt og virðulegt hús á melnum
vestan Hafnarij'arðarvegar, og þar
ræktaði hann garðinn sinn í orðsins
fyllstu merkingu, því að nú ber
hann græðara sínum fagurt vitni
lundurinn við Bólstað, sem blasir
við hveijum þeim, er ekur Hafnar-
fjarðarveg um Garðabæ. Síðan hef-
ur byggðin risið allt um kring, og
þar hefur Ólafur fylgzt grannt með
hveiju verki.
Kynni mín af Ólafi Vilhjálmssyni
voru ekki löng, en þau eru engu
að síður minnisstæð og einkar
ánægjuleg. Þau hófust fyrir réttum
níu árum, þegar hann lagði leið sína
á vinnustað minn handan vegar við
Bólstað. Honum hefur eflaust þótt
tilhlýðilegt og tryggara að kynnast
af eigin raun nýjum starfsmanni
bæjarfélagsins, enda var honum
mjög annt um velferð þess og við-
gang. Á fyrsta fundi okkar Ólafs
fann ég fljótt, að þar fór traustur
og velviljaður maður - maður mik-
illar reynslu og ráðhollustu, sem
gagn var af að heyra, hvað fram
vildi færa. Enda fór það svo, að við
áttum oft eftir að ræða málefni
Garðabæjar, og voru það alltaf stór-
ar stundir að sitja á tali við hann
um alþýðumenningu og búskapar-
hætti í Garðahreppi og Álftanes-
hreppi hinum forna, sem sannarlega
má segja, að allt of lítið hefur ver-
ið ritað um.
Almælt er, að hver eigi sína sögu.
Hitt mun þó sanni nær, að flestir
eigi fleiri sögur en eina. Einstaka
maður hefur jafnvel skyggnzt svo
víða, látið svo margt gott af sér
leiða, að æviþráður hans er sagna-
sjóður. Með Ólafi Vilhjálmssyni er
horfið það andrúm vizku og þekk-
ingar, sem umlukti hann alla stund
og var nátengt því að alast upp á
áratugum í þessu landi, þegar skylt
þótti að horfa til baka til að finna
leiðir fram á við. Virðingin fyrir lið-
inni sögu var óblandin og tengd
íslenzkri endurreisn. Hið margvís-
lega krumsprang í þjóðlífinu átti
ekki við Ólaf, og þökk sé honum
fyrir það; það átti ekki við hann,
þótt hann væri manna forvitnastur
um nýjungar og vildi veita nýjum
tímum fullt brautargengi.
Ólafur Vilhjálmsson hafði mörg
járn í eldi um ævina og hamraði
þau af einurð og list í mörgum
smiðjum. Hann varði miklum tíma
til starfa í annarra þágu, var m.a.
brautryðjandi í skógræktarmálum
bæði í Hafnarfirði og Garðabæ.
Störf hans á þeim vettvangi áttu
sér djúpar rætur í mannlegri hlýju,
sem var svo rík í fari hans og setti
raunar einnig sterkt svipmót á öll
störf hans í þágu heimabyggðar.
Návist hans og þátttaka var í senn
MINIMINGAR
til gagns og ánægju. Þess fengu
margir að njóta, og þess er og verð-
ur mörgum ljúft að þakka og minn-
ast.
Á skilnaðarstund sendum við
Hallveig börnum og tengdabörnum
Ólafs Vilhjálmssonar sem og öðrum
ástvinum innilegar samúðarkveðjur
með ósk um, að þeim veitist huggun
og styrkur í þungum harmi.
Ingimundur Sigurpálsson.
Mig langar til að minnast vinar
míns, Ólafs Vilhjálmssonar, með
nokkrum orðum. Kynni okkar hóf-
ust fyrir alvöru fyrir nærri tveimur
áratugum, þegar ég gerðist félagi
í Skógræktarfélagi Hafnarfjarðar.
Við höfðum þó verið málkunnugir
lengi og fyrstu kynni okkar má
rekja til þess, að faðir minn og
Ólafur voru kunningjar og höfðu
reyndar verið vinnufélagar um tíma
um 1940.
Ólafur var einn af stofnendum
Skógi-æktarfélags Hafnarfjarðar, en
það var stofnað 1946. Hann var
strax kosinn í varastjórn félagsins,
en hann tók sæti í stjóm þess 1949
og sat þar óslitið til 1991. For-
mennsku í félaginu gegndi hann frá
1965 til 1989, og hann var útnefnd-
ur heiðursfélagi þess 1991. Hann
var kosinn í stjórn Skógræktarfélags
íslands 1973 og sat þar til 1988.
Þegar Ólafur tók við formennsku
í Skógræktarfélagi Hafnarfjarðar
voru erfiðir tímar fyrir skógræktar-
menn. Aðeins tvö ár voru liðin frá
páskahretinu illræmda 1963, sem
kom skyndilega eftir langvarandi
hlýindi, en þá drapst mikill fjöldi
tijáa af erlendum uppruna, sem
miklar vonir höfðu verið bundnar
við. Þá dró mjög úr áhuga fjölda
fólks á skógrækt, því að það taldi
erlendu tegundirnar vonlausar.
Bjartsýnismenn eins og Ólafur létu
þó ekki deigan síga, heldur héldu
ræktuninni áfram enda mátti sitt-
hvað læra af áfallinu. Almennt
áhugaleysi um skógrækt var þó
lengi viðvarandi og gerði skógrækt-
armönnum erfitt fyrir.
Allt frá unga aldri hafði Ólafur
fengist við að sá tijáfræi og ala
upp tijáplöntur og 1976 hóf hann
slíka starfsemi á vegum skógrækt-
arfélagsins og tíu áruin síðar gat
félagið tekið úr eigin gróðrarstöð
allar þær plöntur, sem það gróður-
setti. Voru það mikil umskipti til
hins betra.
Árið 1980 rættist langþráður
draumur Ólafs, að einstaklingar,
félög og skólar fengju útmældar
spildur í bæjarlandinu til upp-
græðslu og skógræktar samkvæmt
samningi milli Hafnaríjarðarbæjar
og skógræktarfélagsins. Þetta fyr-
irkomulag olli þáttaskilum í starf-
semi félagsins. Áratugum saman
fór mikið af tíma Ólafs í störf fyrir
skógræktarfélagið og leyfi ég mér
að fullyrða, að enginn einn maður
hafi lagt félaginu jafn mikið lið með
fórnfúsu starfi og Ólafur.
Nú að leiðarlokum rifjast upp
fjölmargar ánægjustundir er ég átti
með Ólafi, þegar við sinntum sam-
eiginlegum áhugamálum, bæði
skógrækt og öðru. Eg var svo hepp-
inn að fara í allmargar ferðir með
honum og var þá jafnan aðaltil-
gangurinn að komast í gönguferðir
bæði til náttúruskoðunar og þó ekki
síður að skoða eyðibyggðir, en hið
síðarnefnda var mikið áhugamál
hans. Sérstaklega er mér minnis-
stæð skemmtileg gönguferð, sem
við fórum í Austurdal í Skagafirði
sumarið 1987, en þá skoðuðum við
m.a. birkið í Fögruhlíð. Allar voru
þessar ferðir mjög ánægjulegar og
eftirminnilegar, enda var Ólafur
mjög skemmtilegur og notalegur
félagi. í þessum ferðum okkar úti
á landi vakti það athygli mína hvað
Ólafur átti gott með að komast í
samband við heimafólk, sem við
þekktum ekki og urðu ferðirnar
þess vegna enn ánægjulegri.
Að lokum vil ég þakka Olafi fyr-
ir samverustundirnar. Blessuð sé
minning hans. Eg bið Guð að
styrkja eftirlifandi ættingja hans í
sorg þeirra um ieið og ég votta
þeim mína innilegustu samúð.
Svanur Pálsson.
ÞÓRIR
GUÐNASON
+ Þórir Guðnason
fæddist í Vík í
Mýrdal 10. desem-
ber 1926. Hann lést
í Stuttgart 4. júlí
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Guðni Hjörleifsson,
læknir, f. 24.7.
1894, d. 23.6. 1936,
og Þórhildur Mar-
grét Þórðardóttir,
f. 6.5. 1899, d.
11.11. 1989. Eftir-
lifandi systkini
hans eru Sigur-
björg, búsett í
Bandaríkjunum, Hjörleifur,
Daníel, Sigurður og Guðni 01-
afur, öll búsett í Reykjavík.
Hinn 7. apríl 1961 kvæntist
Þórir Ingeborg, f. Storz, f.
21.3. 1935, en for-
eldrar hennar voru
Alfred Storz, kaup-
maður í Stuttgart
og kona hans Rosa,
f. Buttgreit. Börn
Þóris og Ingeborg
eru: 1) Edda Kirst-
en, f. 28.12. 1961,
læknir, gift Mark-
usi Leossyni, jarð-
fræðingi, og eiga
þau soninn David.
2) Apja Ellen, f. 1.4.
1963, lögfræðingur
í Stuttgart, ógift.
Sonur Þóris er
Ragnar, f. 24.7. 1958, rafvirki,
búsettur í Reykjavík.
Jarðneskar leifar Þóris voru
greftraðar í kirkjugarðinum í
Vík 5. september.
Það var vordag einn 1937, að
ungur piltur á ellefta ári kom til
Fáskrúðsfjarðar til sumardvalar hjá
móðurforeldrum sínum, Þórði Árna-
syni og Sigurbjörgu Sigurðardóttur.
Var þar ekki í kot vísað hvorki um
atlæti né gott viðmót.
Ungi maðurinn hét Þórir, sonur
Guðna læknis Hjörleifssonar í Vík
í Mýrdal, sem þá var látinn fyrir
skömmu og Margrétar Þórðardótt-
ur, eiginkonu hans.
Þórir féll skjótt inn í vinahóp
frænda sinna og tók virkan þátt í
störfum þeirra, tómstundagamni,
leikjum og öllu þeirra brasi. Hann
varð skjótt vinsæll félagi, enda glað-
sinna og lundgóður. Störfín fólust
aðallega í vinnu við saltfískþurrkun
á reitum og voru tiltölulega Iétt og
auðveld, venjulega í þijá til fimm
tíma á dag. Þess á milli, og auðvit-
að þegar ekki var þurrkur, voru það
bryggjan og báturinn, fjallið og
fjaran, sem heilluðu, að ógleymdum
ýmsum íþróttum.
Síðla sumars var skroppið í sil-
ungsveiði, er sjóbirtingur og sjó-
reyður gengu í árnar. Menningin
hafði þá ekki haldið innreið sína þar
eystra. Sala veiðileyfa var óþekkt
fyrirbrigði.
Guðni læknir Hjörleifsson frá
Skarðshlíð undir Eyjafjöllum tók
1921 við stöðu aðstoðarlæknis hjá
Georg Georgssyni, lækni á Búðum,
Fáskrúðsfirði, en hann var jafn-
framt franskur konsúll eystra. Á
Fáskrúðsfirði kynntist hann lífs-
förunaut sínum, ungri og glæsilegri
konu, Þórhildi Margréti Þórðardótt-
ur. Þau gengu í hjónaband 1922 og
á Búðum fæddist elzta barn þeirra,
dóttirin Sigurbjörg (Stella), ári síð-
ar.
Á þessum árum dvaldi Guðni og
um nokkurt skeið við frekara nám
og þjálfun við Rigshospitalet í Kaup-
mannahöfn.
Á næstu árum gegndi hann hér-
aðslæknisembætti í Vopnafjarðar-
umdæmi með aðsetri þar og síðar
í Hróarstunguumdæmi með aðsetri
í Bakkagerði, Borgarfirði eystra.
Þar fæddist þeim hjónum árið 1924
sonurinn Hjörleifur.
Á árinu 1926 verða enn þáttaskil,
er Guðni hverfur til æskustöðvanna
með fjölskyldu sína, er hann fær
veitingu fyrir lænisumdæmi Víkur í
Mýrdal. Það umdæmi náði þá yfír
Vestur-Skaftafellssýslu og austari
hluta Rangárvaliasýslu, að Markar-
fljóti. Fjölskyldan flutti í nýsmíðaðan
læknisbústað, hið reisulegasta hús,
sem einnig þjónaði sem spítali. Þar
fæddist Þórir, sem hér er minnzt, í
desember 1926, fyrsta bamið sem
þar sá dagsins ljós. Og í Vík fædd-
ust einnig Daníel 1929, Sigurður
1931 og Guðni Ólafur 1936.
í Vík bjó fjölskyldan næstu tíu
árin, vinsælt fólk og vel látið og
öðlaðist tryggð og vináttu íbúa
læknishéraðsins og raunar víðar.
Margrét stýrði stóru fjölmennu
heimili, sem í senn var sjúkrahús,
af skörungsskap.
Guðni læknir önnum kafínn, enda
læknishéraðið víðlent og samgöngur
erfiðar. Læknisbústaðurinn gegndi
margþættu hlutverki. Auk heimilis
læknishjónanna, voru framkvæmd-
ar þar ýmsar læknisaðgerðir við
heldur framstæð skilyrði, sem jafn-
an tókust vel. Gestkvæmt var þar,
enda gestrisni þeirra hjóna og ör-
læti viðbragðið. Þórir ólst upp í stór-
um og glaðværum systkinahópi við
umhyggju og ástríki foreldra og
frændfólks, í hinu fagra og stór-
fenglega umhverfi Víkur. Þangað
leitaði hugur hans jafnan og lét
hann engin tækifæri ónotuð að
heimsækja ættingja sína og vina þar
eystra, ekki sízt eftir að hann flutti
til náms og síðar starfa erlendis.
En skjótt skipast veður í lofti.
Guðni féll frá á árinu 1936, liðlega
fertugur, öllum harmdauði sem
hann þekktu.
Yngsta bamið, sonurinn Guðni
Ólafur, var skírður við kistu föður
síns.
Margrét stóð uppi með sinn stóra
barnahóp, það elzta ekki enn fermt.
En hún stóð ekki ein. Á þessari
stundu kom glöggiega fram vinátta
og tryggð hinna fjölmörgu frænda
og vina þar eystra, svo og á Aust-
förðum. Hún fluttist til Reykjavíkur
og bjó lengst af í húsi Ragnars,
bankagjaldkera, mágs síns, bróður
Guðna, að Mánagötu 11. Mest
mæddi að sjálfsögðu á Margréti.
Börnin höfðu ávallt verið sam-
stillt og samhent, tóku snemma að
taka til hendinni og voru móður
sinni mikil stoð. Þórir dvaldi um
skeið á Búðum, Fáskrúðsfírði, og
var í mörg sumur í sveit í Skafta-
fellssýslu. Eftir að hann hóf nám í
Verzlunarskólanum, tóku lengstaf
við ýmis almenn störf í Reykjavík,
þ.á m. byggingarvinna. Hann stund-
aði íþróttir af kappi og var góður
knattspyrnumaður, varð m.a. meist-
ari í 2. fl. með Val.
Hann tók mikinn þátt í félagslífi
í Verzló. Stúdentsprófí lauk hann
vorið 1948. Þijú systkini hans
stunduðu nám í Verzló, þau Stella,
Hjörleifur og Daníel, Sigurður valdi
Iðnskólann og Guðni menntaskóla.
Kynni mín og okkar bræðra við
þetta ágæta frændfólk tókust að
nýju eða í fyrsta skipti við sum
barnanna, er ég kom til Reykjavíkur
HÁALEíTtS APÓTIK
Háaleitisbraut 68
VESTURBÆJSAR
APÓTEK
Melhaga 20-22
eru opin til kl. 22
—
Næturafgreiðslu
eftir kl. 22 annast
Háaleitfs Apótek
til náms svo og bræðra minna, þeg-
ar foreldrar okkar fluttu til Reykja-
víkur á stríðsárunum og settumst
að í næsta nágrenni við þetta frænd-
fólk okkar. Og í Verzlunarskólanum
vorum við samtímis.
Ávallt vorum við aufúsugestir á
heimili Margrétar, sama hlýjan og
gestrisnin, góður félagsskapur
kátra ættingja.
Að loknu stúdentsprófí innritaðist
Þórir í læknadeild Háskóla íslands.
Að loknu fyrrihlutaprófí, venti hann
sínu kvæði í kross, hélt til Þýzka-
lands og lauk kandidatsprófí í lækn-
isfræði frá hinum þekkta háskóla í
Tubingen. Vann hann síðan á
sjúkrahúsum í ýmsum borgum
Þýzkalands, svo sem í Heilbrom,
Bad Wimpen, Waiblingen og Stuttg-
art. Sérfræðingsgráðu í hjartasjúk-
dómum hlaut hann í Stuttgart 1968.
Frá því ári starfaði hann sem sér-
fræðingur í sérgrein sinni þar í borg,
unz hann lét af störfum fyrir þrem-
ur aram, vegna veikinda.
Á árinu 1961 gekk hann að eiga
Ingeborg Storz, f. 1935, hagfræðing
að mennt, dóttur Alfreds Storz,
kaupmanns í Stuttgart og konu
hans Rosu Buttgreit Storz. Þau
eignuðust tvær dætur, Eddu Kirst-
en, lækni, gift Markúsi Leossyni,
jarðfræðingi, og Anja Ellen, lög-
fræðing, f. 1963. SonurÞóris, Ragn-
ar, f. 1958, er rafvirki hér í borg.
Barnabörnin eru fjögur.
Fyrrgreind veikindi drógu Þóri til
dauða. Andaðist hann í Stuttgart
hinn 4. júlí sl. Hann er jarðsettur í
fjölskyldugrafreit í Vík í Mýrdal.
Við bræður og fjölskyldur okkar
kveðjum góðan frænda og vin um
leið og við vottum fjölskyldu hans,
systkinum og öðrum ættingjum og
vinum samúð okkar og hluttekn-
ingu.
Már Elísson.
Þórir Guðnason mágur minn er
látinn eftir erfíða baráttu við ill-^
kynja sjúkdóm.
Þórir dvaldi alla sína starfsævi í
Þýskalandi, þannig að samvera-
stundirnar urðu ekki margar, nema
þegar hann kom til íslands 'í fríum
sínum, en hingað leitaði hugurinn
oft. Síðasta heimsókn hans hingað
til íslands var sumarið 1995 og var
hann þá orðinn sárþjáður af sjúk-
dómi þeim er síðan leiddi hann til
dauða. Við þessa síðustu heimsókn
sína til íslands bar hann fram þá
ósk sína að fá að hvíla við hlið for-
eldra sinna í kirkjugarðinum í Vík.
Þórir var afar myndarlegur og
fallegur maður. Hann var ljúfur í
skapi og dagfarsprúður. Hann var
farsæll í sínu starfí sem læknir og
naut hylli jafnt sjúklinga sem starfs-'
félaga.
Í heimsóknum sínum til íslands
leitaði hugurinn jafnan til æsku-
stöðvanna í Mýrdalnum og þangað
fór hann oft. Hann naut þess að
vera úti í íslenskri náttúru og kom
jafnan með okkur hjónum í Gríms-
nesið til veiða í Hvítá og náttúru-
skoðunar.
Þórir varð að láta af störfum sök-
um heilsubrests fyrir tæpum þremur
árum.
Að leiðarlokum vottum við hjónin
eiginkonu hans, börnum og barna-
börnum innilega samúð.
Gerður Guðmundsdóttir.
Erfidrykkjur
Glæsileg kaffi-
hlaðborð, fallegir
salir og mjög
góð þjónusta
Upplýsingar
í súna 5050 925
og 562 7575
FLUGLEIÐIR
IIÓTEL LDFTLEIIIII!