Morgunblaðið - 21.02.1997, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUR 21. FEBRÚAR 1997
KRISTNIBOÐSSTARF
MORGUNBLAÐIÐ
Leikmenn sjá um
safnaðarstarfið
Dr. Eshetu Abate frá Eþíópíu hefur dvalið
hér á landi undanfarna daga í boði Sam-
bands íslenskra kristniboðsfélaga og sagt frá
starfí lúthersku kirkjunnar þar í landi, sem
hefur vaxið hundraðfalt á 38 árum, þ.e. úr
20.000 í 2.000.000 safnaðarmenn nú, 1997.
Kjartan Jónsson kristniboði ræddi við Abate
um þennan einstæða árangur.
Morgunblaðið/Kjartan Jónsson.
MEKANE Yesus kirkjan í Eþíópíu leggur áherslu á að lina
þjáningar þeirra sem líða.
KIRKJAN vex fyrst og
fremst fyrir vitnisburð
hins almenna safnaðar-
fólks. Fólk horfir á líf
kristinna manna sem lifa sinn krist-
indóm en eru ekki bara nafnkristn-
ir. Það sér verk Guðs
í lífi þeirra, að líf þeirra
breytist þegar þeir
verða kristnir. Kristin-
dómurinn er ekki að-
eins samþykki við ein-
hvetja kenningu. Þetta
laðar fólk að trúnni.
Þetta er lifandi kristin-
dómur. Rót þessa er
trúin á Jesú Krist og
það verk sem hann
vinnur í lífi manna.
Jesús Kristur lifir og
starfar í dag í lífi fólks
fyrir heilagan anda og
gefur kraft og styrk.
Hann er ekki bara ein-
hver saga eða goðsögn.
Þetta endurspeglast í
tilbeiðslunni og í söng. í guðsþjón-
ustunum gefst almennu safnaðar-
fólki kostur á að segja hvers virði
það er að trúa á Jesú Krist. Það
segir frá því hvernig hann hefur
starfað í lífí þess undanfarna daga.
Það segir frá lækningum, frá lausn
undan áþján og fíkn.
Trúin veitir lífsfyllingu. Það vitn-
ar um hve hin nýja trú er miklu
betri en gamla Iífíð og allt annað
sem það hefur kynnst. Fólk, sem
kemst til kristinnar trúar, vitnar
um trú sína á vinnustað og fólk í
umhverfí þess sér að líf þess hefur
tekið breytingum. Þetta vekur eftir-
tekt og oft fara vinnufélagar með
viðkomandi í kirkju."
Það er dr. Eshetu Abate frá
Eþíópíu sem segir þetta þegar hann
er spurður að því hvernig standi á
því að lútherska kirkjan þar í landi
hafi vaxið hundraðfalt á 38 árum,
þ.e. úr 20.000 í 2.000.000 safnaðar-
menn nú, 1997. Hún er ávöxtur af
áratuga starfi kristniboða frá N-
Ameríku og Evrópu, þar með talið
Islandi. Dr. Eshetu hefur dvalið hér
á landi undanfarna daga í boði
Sambands íslenskra kristniboðsfé-
laga og m.a. heimsótt söfnuði í
Kjalarnessprófastsdæmi, prédikað í
guðsþjónustum og sagt frá starfi
lúthersku kirkjunnar sem kölluð er
Mekane Yesus, en það þýðir staður
Jesú. Hvarvetna hefur verið gerður
mjög góður rómur að máli hans.
Sérfræðingur í
nýjatestamentisfræðum
Dr. Eshetu er frekar lágur vexti
og hægur í öllu fasi. Hann lætur
ekki mikið yfir sér við fyrstu sýn,
en við nánari kynni breytist myndin
mjög. Þetta er feikilega vel gefinn
maður með mikla útgeislun. Hann
lauk doktorsprófí frá Concordia
háskólanum í St. Louis í Bandaríkj-
unum árið 1988 sem sérfræðingur
í nýjatestamentisfræðum. Hann
hefur starfað sem guðfræðikennari
í heimalandinu, lengi sem rektor
prestaskóla lúthersku kirkjunnar í
höfuðborg Eþíópíu, Addis Abeba,
auk þess að vera aðstoðarprestur í
stórum söfnuði. Síðustu sex mánuði
hefur hann verið kennari við kristni-
boðaskóla Norska lútherska kristni-
boðssambandsins í Ósló. Hann er
giftur og á tvö börn, sex ára gamla
dóttur og fjögurra ára
son. Dr. Eshetu hefur
búið nógu lengi á Vest-
urlöndum til að skilja
aðstæður vel þar. Það
er því mjög gagnlegt
fyrir íslensku kirkjuna
að fá slíkan mann í
heimsókn.
Guðleysingi
Dr. Eshetu Abate
fæddist í S-Eþíópíu
árið 1955. Faðir hans
komst til kristinnar
trúar og varð mjög
virkur í kirkju sinni
sem ólaunaður prédik-
ari en vann fyrir sér
með grunnskóla-
kennslu. Eshetu fékk því kristið
uppeldi. En var það sjálfgefið að
sonur prédikara yrði prestur í kirkju
föður síns?
„Nei. Ég hafði mikinn áhuga á
raunvísindum, þegar ég var í
menntaskóla, og stóð mig mjög vel
í raungreinum. Ég komst að þeirri
niðurstöðu á þeim tíma að hin
kristna trú föður míns væri gamal-
dags og gagnslaus í nútímasamfé-
lagi. Þetta var fyrir tíma kommún-
ismans. Það var andinn í skólanum,
bæði á meðal nemenda og kennara,
sem hafði þessi áhrif á mig. Ég las
kenningar um þróun lífsins í líf-
fræði og fleiri kenningar í raunvís-
indum og komst að þeirri niðurstöðu
að maðurinn gæti vel komist af án
Guðs og kristinnar trúar. Lífsspeki
mín var sú að lífið væri fólgið í því
að borða, drekka, lifa, vinna og
deyja. M.ö.o., ég var guðleysingi.
Gömlu trúarbrögð þjóðflokksins
áttu ekkert rúm í hjarta mínu.
Á þessum tíma gerðist spuming-
in um tilgang lífsins mjög áleitin.
Hvers vegna lífði ég í þessum heimi
og hver yrðu örlög mín? Sem guð-
leysingi trúði ég að lífið væri
skammvinnur unaður og síðan
myndi líkami minn leysast upp í
frumeindir sínar.
Um svipað leyti varð ég alvarlega
veikur og ég spurði sjálfan mig:
Ef ég verð að engu eða verð bara
að ryki þegar ég dey eins og guð-
leysingjar segja, hvers vegna lifi
ég þá í dag? Ef ég hverf á morgun
eða eftir tvö eða þijú ár, hver er
þá tilgangurinn með því að lifa
núna? Hvers vegna dey ég þá ekki
alveg eins?
Þessar spurningar voru afar
áleitnar og ég spurði sjálfan mig
hvort maðurinn ætti sér einhveija
von. Þegar ég velti þessum spurn-
ingum fyrir mér sá ég engan til-
gang með því að lifa á þessari jörð.
Þetta leitaði svo sterkt á mig að
ég fylltist þunglyndi og vanlíðan.
Ég var í slíkri sálarkreppu og sál
mín hrópaði svo á markmið og svör
að mér var alveg sama hvaðan svör-
in kæmu, bara að ég sæi einhveija
ástæðu til að lifa og fengi sálarfrið.
Mér var jafnvel sama þótt svörin
kæmu frá steini eða stól.
Svörin, sem lífsskoðun mín gaf
mér, voru sem sagt algjörlega ófull-
nægjandi og ég hóf að leita svara
annars staðar. Ég leitaði til barna-
trúarinnar, sem ég hafði átt, og
komst að þeirri niðurstöðu að Jesús
Kristur hafði svörin við spurningum
mínum. Hann var sonur Guðs sem
skapaði allt. Þess vegna vissi ég
hvaðan ég kom. Hann var hönnuður
mannsins og allrar sköpunarinnar.
Þá vissi ég að gildin sem hann gaf,
siðfræðin og tilgangur hans með líf
okkar, er það sem er rétt fyrir líf
okkar hér á jörð. Hann er vegur-
inn. Þegar lífinu á þessari jörð lýk-
ur veit ég að hann hefur sigrað
dauðann. Hann er lifandi Drottinn.
Ég fékk svör við öllum spurningum
mínum í honum. Af þessum sökum
hikaði ég ekki við að verða kristinn
og sneri baki við mínum gömlu gild-
um.
Um svipað leyti var mér boðinn
námsstyrkur til að læra læknis-
fræði í Sovétríkjunum en vegna
þess að augu mín höfðu opnast fyr-
ir þessum nýja sannleika ákvað ég
að læra að kynnast Guði og kristin-
dómnum vel og hóf því nám í guð-
fræði í staðinn.
Ég fór að sækja kirkju og var
fljótlega boðið að læra guðfræði við
guðfræðiskóla Mekane Yesus kirkj-
unnar í Addis Abeba. Ég útskrifað-
ist þaðan. Eftir það var ég gerður
að umsjónarmanni með guðfræði-
fjarnámi í suður-biskupsdæminu og
kennari við annan guðfræðiskóla í
hlutastarfí. Þremur árum síðar fékk
ég námsstyrk frá Norska lútherska
kristniboðssambandinu til fram-
haldsnáms í guðfræði við Concordia
guðfræðiskólann í St. Louis í
Bandaríkjunum.“
Virkir leikmenn
Aftur að starfí Mekane Yesus
kirkjunnar í Eþíópíu. Hvernig er
safnaðarstarf kirkjunnar rekið?
„í bæjum og borgum stendur
safnaðarfólkið sjálft straum af öll-
um kostnaði við safnaðarlifið. Það
gefur tíund. Hver söfnuður verður
að gera fjárhagsáætlun og safna fé
í samræmi við það. Starfsmenn eru
kallaðir af söfnuðum sínum til
starfa. Þeir fá ekki sjálfkrafa emb-
ætti út á menntun sína og verða
að lúta aga kirkjunnar ef svo ber
undir. Á nýjum svæðum, þar sem
verið er að koma á fót söfnuðum,
er fjárhagsaðstoð veitt frá mið-
stjórn kirkjunnar til að greiða laun
presta og prédikara. Árið 1995 voru
prestar Mekane Yesus kirkjunnar
tæplega 500, prédikarar um 1000.
Þeir þjóna meira en 3.400 söfnuðum
og starfi á um 1.500 nýjum stöðum
þar sem söfnuðir verða myndaðir
eftir eitt til þijú ár. Þetta þýðir að
hver prestur hefur að meðaltali
umsjón með sjö söfnuðum og starfi
á þremur nýjum stöðum.“ Hvernig
er þetta hægt?
„Presturinn getur það með hjálp
annarra. Hann hefur prédikara sem
hjálpa honum. Þeir prédika og
kenna. Presturinn kemur í heim-
sókn e.t.v. á tveggja mánaða fresti
og gefur þá altarissakramentið og
vinnur önnur prestsverk sem inna
þarf af hendi. Állir söfnuðirnir safn-
ast saman einu sinni í mánuði eða
á tveggja mánaða fresti og þá fá
allir altarissakramentið og prestur-
inn vinnur önnur prestsverk sem á
þarf að halda. En daglegt starf
safnaðanna er borið uppi af meira
en 65.000 sjálfboðaliðum. Víða vel-
ur söfnuðurinn einn úr safnaðar-
stjórninni (öldung), valinkunnan
mann, til að útdeila altarissakra-
mentinu, skíra, jarða, veita sálu-
sorgun o.s.frv. þegar presturinn er
ekki til staðar. í rauninni starfar
hann sem prestur. Hann fær leyfis-
bréf upp á þetta frá biskupsdæminu
ásamt handayfirlagningu og fyrir-
bæn. Leyfið gildir í tvö ár. Síðan
er hægt að endurnýja það aftur og
aftur á tveggja ára fresti ef þurfa
þykir. Margir fleiri leggja hönd á
plóginn í söfnuðunum. Ungt fólk
hjálpar til og kennir í sunnudaga-
skólum, æskulýðsfélögum, kórum
o.s.frv. Unga fólkið semur lög sín
og texta sjálft og kemur því sífellt
með nýjan boðskap. Safnaðarfólkið
kann mjög vel að meta þetta og
mörg laganna verða almennings-
eign. Á þennan hátt fær kristindóm-
urinn form innlendrar menningar.
Ýmiss konar uppfræðsla fer fram
fyrir sjálfboðaliða sem taka þátt í
safnaðarstarfinu. Námskeið eru t.d.
haldin fyrir sunnudagaskólakenn-
ara tvisvar eða þrisvar á ári í þijá
til fimm daga í senn. Einnig útbýr
kirkjan efni sem sunnudagaskóla-
kennarar geta stuðst við í starfi
sínu. Stundum eru haldin námskeið
fyrir prédikara og presta heima í
héraði en þó ekki reglulega."
Markmið starfs kirkjunnar
„Mekane Yesus kirkjan lítur á
manninn sem eina heild. Hún lítur
ekki á hann sem líkama eingöngu
eða veru þar sem sálin ein skiptir
máli heldur vill hún lifa samkvæmt
kristinni sköpunartrú sem metur
allt mannlífið sem mikilvægt. Það
þýðir ekkert að prédika yfir hungr-
uðum manni. Fyrst verður að gefa
honum að borða. Vegna þess hve
mörgu er áfátt í velferðarmálum
Eþíópíu leggur kirkjan mikla
áherslu á að veita ýmiss konar fé-
lagslega aðstoð og þróunarhjálp.
Allt slíkt starf er vitnisburður um
kærleika Jesú Krists og hefur oft
laðað fólk að kristindómnum og
verið upphaf þess að nýir söfnuðir
hafa myndast. Safnaðarstarf og
þróunar- og mannúðarstarf helst
því í hendur."
Vaxtarverkir
„Hinn mikli vöxtur kirkjunnar
okkar er ekki sársaukalaus. Ýmis
vandamál eru honum samfara. Sér-
trúarhópar gera usla í söfnuðunum
og læða að efa um trúargrundvöll
safnaðarfólks, skírnarskilning þess,
skilning þess á heilögum anda
o.s.frv. Þetta hefur gert það að
verkum að sumir hafa látið endur-
skíra sig. Prédikararnir gera sitt
besta til að kenna fólkinu en stund-
um fá tilfinningarnar að ráða ferð-
inni og sumir yfirgefa kirkjuna.
Uppfræðsla er því mjög mikilvæg.
Það er lika vandamál, sérstak-
lega í sveitunum, hve prestarnir
þurfa að eyða miklum tíma í stjóm-
unarstörf vegna þess hve þeir hafa
umsjón með mörgum starfsstöð-
um.“
Fleiri kristniboðar?
Er enn þörf á kristniboðum í
Eþíópíu?
„Það er ekki mikil þörf fyrir
kristniboða til boðunarstarfa. Við
höfum fólk sem getur séð um það.
En okkur vantar ennþá fólk með
sérhæfða menntun, sem skortur er
á í Eþíópíu, t.d. lækna og hjúkran-
arfólk, fjármálafræðinga, sérfræð-
inga á sviði þróunarstarfa, guð-
fræðinga til að kenna á bibh'u- og
prestaskólum o.s.frv. Svo þurfum
við á fjárhagsaðstoð að halda, sér-
staklega við þróunarverkefnin.
Kristniboðarnir, sem nú starfa inn-
an Mekane Yesus kirkjunnar, eru
flestir í sérhæfðum störfum."
Menningarspj öll?
Eyðileggja kristniboðar menn-
ingu Eþíópíumanna?
„Kristindómurinn er boðskapur
til allra þjóða, til fólks í hvaða
menningu sem er. Hér er enginn
munur á Eþíópíu og íslandi.
Kristniboði eða sá sem flytur boð-
skap Jesú Krists þarf að hafa
næmi og skilning á því að hann
er að koma til skila ákveðnum
boðskap. Hann á ekki að flytja
menningu sína með boðskapnum.
Markmiðið er að hinn kristni boð-
skapur íklæðist menningu viðtak-
endanna og verði á þann hátt ekki
framandi. Kristindómurinn vinnur
gegn því sem eyðileggur líf manna
í sérhverri menningu sem hann
kemur til, t.d. ómannúðlegum sið-
um, illsku í hvers konar mynd
o.s.frv.
Gömlu kristniboðarnir gerðu
ýmis mistök vegna þess að þeir
þekktu ekki menningu innfæddra.
Þeir höfðu heldur ekki alltaf marga
valkosti. í upphafi þýddu þeir sálm-
ana sína af því að engir aðrir voru
til. Þeir fluttu orgel með sér frá
Evrópu og notuðu evrópsk messu-
form. Þeir vora börn síns tíma og
DR. Eshetu
Abate.