Morgunblaðið - 21.02.1997, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 21. FEBRÚAR 1997 39
STEFAN
SIGURSVEINN
ÞORS TEINSSON
+ Stefán Sigur-
sveinn Þor-
steinsson fæddist á
Horni í Hornafirði
29. desember 1910.
Hann lést á Höfn
7. febrúar síðastlið-
inn og fór útför
hans fram frá
Hafnarkirkju 15.
febrúar.
Stefán Þorsteinsson
frá Horni er kvaddur
hinstu kveðju frá
Hafnarkirkju í Horna-
firði, þegar þetta er ritað. Hann var
upprunninn á Horni og átti þar sitt
heimili rúman helming æviskeiðs-
ins, sem varð 86 ár, en bjó síðustu
fjóra áratugi á Höfn og innti af
hendi lungann úr ævistarfi sínu þar
við frystihúsið. Með honum er geng-
inn afar góður og gegn maður,
traustur og tryggur sínu starfí og
hlutverki og sannur máttarstólpi
sinna heimahaga, þótt hann bærist
manna minnst á. Mig langar því
að minnast þessa ágæta móður-
bróður konu minnar nokkrum orð-
um.
Foreldrar Stefáns, Þorsteinn Þor-
steinsson frá Uppsölum og Felli í
Suðursveit og Halldóra Jónsdóttir
frá Hvalnesi í Lóni, staðfestust hjá
ættfólki hennar, sem áður var kom-
ið að Horni, og voru þau þar í hús-
mennsku, sem kallað var. Var Þor-
steinn einnig smiður kallaður, en
slíkir fengu sjaldan góðan frið til
eigin búskapar, og þeim guldust illa
laun. Á Horni voru fyrir annálaðir
hagleiksmenn, svo sem sagan um
franska smíðatólaskápinn að björg-
unarlaunum ber vitni um. Stefán
kom þarna í heiminn fjórtán árum
á eftir yngstu systurinni Sigurrós,
tengdamóður minni, og sagði hún
okkur, hve tregt hún hefði aðlagast
því að vera ekki lengur yngsta bam-
ið. Við þessar aðstæður var að sjálf-
sögðu ekki mulið undir Stefán, en
hann þroskaði af eigin rammleik
þann góða efnivið, sem í honum bjó.
Þótt ekki væri mikið umleikis hjá
foreldmm Stefáns, komu saman í
þeim miklir og merkir ættbogar.
Þorsteinn var af þeim ættum Suður-
sveitunga, sem meðal annars em
raktar til Sigurðar Arasonar bónda
á Reynivöllum og Guðnýjar Þor-
steinsdóttur, sem uppi vom kring-
um aldamótin 1800, og lengra aftur
til prestaætta, sem of langt yrði
að rekja. Af þessari ætt er svo
margt margt vitsmuna- og gáfna-
fólks, rithöfunda, presta og stjórn-
málamanna, að ég er löngu farinn
að vísa til þeirra sem sniílinganna
úr Suðursveit. Best hefur Þórbergur
lýst þeim frændum sínum í bók sinni
I Suðursveit, einkum kaflanum Um
lönd og lýði. Annar strengur í erfð-
um þessa fólks lýtur að sérstakri
hæfni til handverks og tækjabúnað-
ar, svo sem allt leiki í höndum þeirra
frá byijun og án þvingaðs lær-
dóms, og virðist það ekki síst hafa
fylgt Þorsteinsgreininni og Stefán
hafa þegið ríkulega af þeim brunni,
og veit ég þess ýmis önnur dæmi.
Halldóra var einnig af gáfuðu og
aðsópsmiklu fólki, dóttir Jóns yngra
Stefánssonar á Hvalnesi í Lóni, og
átti ættir að rekja víða um Austur-
og Suðurland og þar með til ýmissa
kunnra ætta. Frændi hennar Stefán
Jónsson, frétta- og alþingismaður,
hefur lýst dramatísku lífshlaupi
þessa fólks í bók sinni Að breyta
fjalli, svo að ekki verður um bætt.
Starfsferill Stefáns má teljast
glöggt dæmi um hömlur á færi fyrri
kynslóða á að brjótast úr einangrun
til umsvifa og fremdar. Á ungum
aldri stundaði Stefán sjósókn í upp-
gangsbænum Neskaupstað. Þótti
hann afbragðs sjómaður og átti til
dæmis hvað drýgstan þátt í að
bjarga bátnum, sem
hann var á og hét Björg
eftir systur hans á
Horni, eftir áföll af
brotsjó. Þessa framtíð
gaf hann upp á bátinn
til þess að snúa heim
og annast móður sína
aldraða. Ekkert skorti
heldur á einlæga
heimatryggð. Vegleys-
ur og einangrun lögð-
ust á sömu sveifina, að
við hjónin hlutum að
hitta þau fyrsta sinni
austur á Horni, og varð
það árið 1950. Hafði
Stefán þá komið upp húsnæði yfir
þau Nönnu og Halldóru dóttur
þeirra, með Halldóru ömmu í horn-
inu, og tryggt sér atvinnu við rekst-
ur radíóvita fyrir flugþjónustuna
og um leið vamarliðið á Stokks-
eyri. Vakti furðu mína, að óskóla-
genginn sveitamaður tækist á hend-
ur slíka þjónustu, og ekki síður hve
allt var þar óaðfínnanlega hreint
og fágað og vel um gengið.
Ekki leið á löngu, þar til Stefán
fengi færi á að reyna sig við stærri
umsvif véla og tækjabúnaðar, þegar
flökunar- og aðrar fískvinnsluvélar
héldu innreið sína í frystihúsin frá
árinu 1956, sama árinu og hann
hóf störf hjá frystihúsinu á Höfn.
Kom þá enn í ljós sama hæfni hans
til að setja sig inn í hvern þann
tæknibúnað, er hann lagði sig eftir.
Fór brátt orð af honum sem töfra-
manni í að halda slíkum vélum
gangandi, hvað sem í skærist. í því
sambandi kemur ýmislegt upp í
hugann. Meðan gamla frystihúsið
var enn við lýði, rak að því árin
1967-68, að fella varð gengi krón-
unnar tvisvar. Við athugun rekstr-
arreikninga bar svo við, að frysti-
húsið á Höfn skar sig úr, svo að
vegna þess hefði ekki þurft neina
gengislækkun. Minnugir lýsingar
Þórbergs á yfírburðum Hornafjarð-
armánans fórum við hagfræðingar
hjá Efnahagsstofnun að kalla
frystihúsið því sama nafni. Ekki
veit ég, hve margir töframenn voru
á þeim bæ, en Stefán var áreiðan-
lega einn í þeim hópi. Var hann í
alla staði svo velvirkur, að haft er
eftir Óskari heitnum frystihús-
stjóra, að hann væri sem handlama,
ef Stefáns nyti ekki við.
Þegar gömlu vinnsluvélarnar
fylgdu með í nýja frystihúsið, var
haft á orði, að þær væru orðnar
viðkvæmar, svo að þær yrðu látnar
ganga til að spara fjármagnskostn-
að af nýjum, meðan Stefáns nyti
við, en lengur mundi það ekki geta
gengið. í heimsókn í frystihúsið síð-
ar urðum við hjónin vitni að því,
hvað þetta gæti þýtt. Flökunarvélin
tepptist, allt fór í strand og uppi
varð fótur og fít: Stebbi! Orða- og
fumlaust snaraðist Stefán að vél-
inni, greiddi úr bendu og losaði
stíflu, fór yfir stillingar og setti í
gang. Afstýrt var lengri stöðvun
framleiðslulínunnar og bónustjóni,
öllum til mikils léttis. Summan af
mörgum slíkum töfum gæti orðið
æði mikið tjón, og því ekki að efa
að Stefán var mjög verðmætur
starfsmaður, né heldur að tuttugu
og tveggja ára starfi hans í frysti-
húsinu hafi fylgt mikið álag.
Síðustu átján árin, frá því að
Stefán lét af reglubundnu starfí,
hafa sjálfsagt verið eitt fijóasta og
mest gefandi tímabil ævi hans. Þá
hafði hann betri tíma til að vera
bömum sínum og barnabömum allt,
sem hann vildi og þurfti að vera
þeim, létta undir með þeim, hlaupa
undir bagga, ef svo bar undir, og
vera þeim félagi. Eðliskostir hans
hafa fengið hvað best notið sín í
þessu hlutverki, hlýja hans og
hljóðlát hjálpsemi. Hinu sama áttu
allir að mæta af honum.
Fundum okkar Stefáns bar síðast
saman á liðnu sumri. Afkomendur
Sigurrósar systur hans og fjölskyld-
ur þeirra komu saman tii niðjamóts
í Nesjum á aldarafmæli hennar og
boðuðu til þess ættingja í heimahög-
unum. Stefán hafði þá ekki lengur
þrek til að taka þátt í slíkri hátíð,
en kom þó til minningafundar að
Horni, sem nú er eyðibýli. Okkur
var öllum mikil gleði að hafa hann,
síðastan þeirrar kynslóðar, með
okkur á þeirri minninga- og ætt-
ræknistund undir dæmigerðum úr-
igum hornfírskum himni. Þar mun-
um við hann síðast og best, stand-
andi á hlaðinu og grasi grónum
tóftum útihúsanna á fæðingarstað
sínum. Við blessum minningu hans
og vottum Nönnu og fjölskyldunni
innilega hluttekningu.
Bjarni Bragi Jónsson.
t
Hjartkær eiginkona, móðir okkar,
tengdamóðir, amma og langamma,
ÁSLAUG SIGURÐARDÓTTIR,
Langholtsvegi 60,
lést á Sjúkrahúsi Reykjavíkur miðviku-
daginn 19. febrúar síðastliðinn.
Guðmundur Magnússon,
börn, tengdabörn, barnabörn
og barnabarnabörn.
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
ANIMA JÓHANNESDÓTTIR,
Syðra-Langholti,
Hrunamannahreppi,
andaðist á hjúkrunarheimilinu Kumb-
aravogi þriðjudaginn 18. febrúar.
Útförin fer fram frá Hrepphólakirkju
laugardaginn 22. febrúar kl. 14.00.
Bílferð verður frá Umferðarmiðstöðinni
kl. 12.00.
Jóhannes Sigmundsson,
Kristjana Sigmundsdóttir,
Hrafnhildur S. Jónsdóttir,
Brynjólfur G. Pálsson,
Sólveig Ólafsdóttir,
Sigurður Sigmundsson,
Sverrir Sigmundsson, Anna Bjarnadóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Systir okkar og ástkær frænka,
SIGRÍÐUR J. JÓHANNESDÓTTIR
frá Skálholtsvik,
til heimiiis á Austurbrún 2, Reykjavík,
andaðist i Landspítalanum að kvöldi 19. febrúar.
Jarðarförin verður auglýst síðar.
Rannveig Jóhannesdóttir,
Jón Jóhannesson,
Þórdís Jóhannesdóttir
og frændfólk hinnar látnu.
t /l^"l
Elskuleg móðir okkar og tengdamóðir, w %
ÞORBJÖRG SIGRÍÐUR JÓNSDÓTTIR
frá Kleifarstekk
í Breiðdal, i *j|
Laugateigi 5, . JB
Reykjavík,
lést á Landspítalanum 19. febrúar. M ki
Nanna Emilsdóttir,
Danfel Emilsson, Erna H. Þórarinsdóttir.
t
Eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
KRISTÍN ÓLAFSDÓTTIR,
Drápuhlíð 23,
Reykjavík,
andaðist á hjúkrunarheimilinu Skjóli miðvikudaginn 19. febrúar
síðastliðinn.
Guðmundur Gíslason,
Sigríður Guðmundsdóttir, Arnar Guðmundsson,
Elín Fanney Guðmundsdóttir, Ásgeir Halldórsson,
Ólöf Svava Guðmundsdóttir, Hlöðver S. Guðnason,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Elskuleg móðir okkar,
ÞÓRUNN SIGURÐARDÓTTIR,
fyrrverandi símstjóri,
lést þann 13. febrúar.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey.
Þyri Jensdóttir,
Auður Jensdóttir.
t
Maðurinn minn, faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
TRYGGVI STEINGRÍMSSON,
Hæðargarði 33,
Reykjavík,
lést í Landspítalanum 19. febrúar.
Ása Karlsdóttir,
Guðrún Tryggvadóttir,
Karl Tryggvason, María Terttu Tryggvason,
Björn Tryggvason, Ingibjörg Gunnarsdóttir,
Ingveldur Marfa Tryggvadóttir, Hallgrímur L. Hauksson,
barnabörn og barnabarnabarn.
t
Eiginkona mtn, móðir okkar, tengda-
móðir, amma og langamma,
MAGNEUA GUÐMUNDSDÓTTIR,
Markholti 7,
Mosfellsbæ,
andaðist á elliheimilinu Grund, þann 17.
febrúar. Verður jarðsungin frá Lága-
fellskirkju, laugardaginn 1. mars, kl. 14.
Þeir sem vildu minnast hinnar látnu vin-
samlega látið elliheimilið Grund njóta
þess.
Þórður A. Jónsson,
Sæberg Þórðarson, Magný Kristinsdóttir,
Guðbjörg Þórðardóttir, Stefán M. Jónsson,
Guðmundur V. Þórðarson, Maria Kristjánsdóttir,
Bergþóra Þórðardóttir, Viggó Jensson,
Brynjar Viggósson, Svanlaug Aðalsteinsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.

<