Morgunblaðið - 18.09.1997, Blaðsíða 36

36 FIMMTUDAGUR 18. SEPTEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
Fróðleikskorn
um þroskaþjálfa
í SEPTEMBER
1996 stofnuðu þroska-
þjálfar stéttarfélag
sem heitir Þroska-
þjálfafélag íslands,
skammstafað ÞÍ.
Meginmarkmiðið með
stofnun stéttarfélags
var að að fá réttinn
til að semja um kaup
og kjör í hendur
þroskaþjálfa sjálfra og
ennfremur að sameina
þroskaþjálfa í einu fé-
lagi sem bæði sinnir
faglegum og kjaraleg-
um þáttum starfsins.
Menntun þroska-
þjálfa fer fram í Þroskaþjálfaskóla
Islands og tekur þrjú ár að loknu
stúdentsprófi og munu þeir nem-
endur sem hófu nám sitt haustið
1996 útskrifast með B.ed. gráðu,
þ.e. námið orðið viðurkennt sem
nám á háskólastigi.
Þroskaþjálfun er lögverndað
starfsheiti og eru starfsleyfi gefin
'út af heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneyti. Þroskaþjálfar
starfa samkvæmt lögum um
þroskaþjálfa nr. 18/1978 og reglu-
gerð um störf, starfshætti og
starfsvettvang þroskaþjálfa nr.
215/1987.
Þroskaþjálfar eru ekki ný stétt,
þeir hafa starfað með fólki með
fatlanir í áratugi og hafa þeir sér-
menntað sig til að vinna með fólki
með fatlanir og þá einkum þroska-
heftu fólki. Meginþættir þroska-
þjálfunar eru þjálfun, uppeldi og
umönnun. Þroskaþjálfar vinna með
fötluðu fólki á öllum aldri og eru
því vinnustaðir þroskaþjálfa marg-
ir og um margt ólíkir. Þeir starfa
á Greiningar- og ráðgjafastöð rík-
isins, þar sem fram fer greining á
fötlun barnsins og þjálfun hefst,
þeir starfa á leikskólum, í skólum,
á þjónustustofnunum, vinnustöð-
um, á heimilum fatlaðra og taka
þátt í að meta þörf og skipuleggja
þjónustu fyrir fatlað
fólk. Það hefur sýnt
sig að þar sem fatlaðir
dvelja við leik, störf
eða nám er þörf á
þekkingu þroska-
þjálfa. Þroskaþjálfar
vinna í náinni sam-
vinnu við annað fag-
fólk og eru einn hlekk-
ur í þeirri keðju fag-
fólks sem nauðsynleg
er til að fatlað fólk og
aðstandendur þeirra
fái þá ráðgjöf og þann
stuðning sem þörf er
á. Starfsvettvangur
þroskaþjálfa hefur
tekið breytingum í gegnum tíðina
í ljósi aukinnar og betri þekkingar
á fötlun og afleiðingum hennar svo
og möguleikum fatlaðra til að nýta
hæfileika sína til hagsbótar fyrir
Fatlað fólk hefur þörf
fyrir og á rétt á góðri
fagþjónustu. Sólveig
Steinsson telur hættu á
að þroskaþjálfar flýi yfir
í betur launuð störf.
sig sjálfa og þjóðfélagið í heild.
Og leyfi ég mér að efast um að
nokkur stétt hafi í jafn ríkum
mæli tekið þátt í að leggja niður
eigin vinnustaði og tekist á við
nýjan starfsvettvang svo sem
þroskaþjálfar hafa gert til að
mæta þörfum sinna skjólstæðinga.
Þroskaþjálfar eru enn að stærstum
hluta ríkisstarfsmenn en þeim
fjölgar stöðugt sem starfa hjá
sveitarfélögum.
Þroskaþjálfar eru nú í fyrsta
sinn að gera kjarasamning sem
sjálfstæður samningsaðili og eins
og hjá mörgum öðrum stéttum
voru samningar lausir um síðustu
Sólveig
Steinsson
áramót og samningaviðræður við
samninganefnd ríkisins og Reykja-
víkurborg fóru í gang. í júlí slitn-
aði upp úr viðræðum og var deil-
unni vísað til ríkissáttasemjara og
eru viðræður í gangi núna.
Byijunarlaun þroskaþjálfa eru
74.770 kr. og eftir 18 ára starf
88.111 kr. Þetta eru þau laun sem
þroskaþjálfinn fær og ekkert ann-
að, ekki er um neinar aukasporslur
að ræða. Ein megin krafa þroska-
þjálfa í samningum núna er hækk-
un grunnlauna; að þau verði 110
þús kr. á mánuði sem felur í sér
í fyrsta lagi leiðréttingu, þar sem
á undanförnum árum hefur stöð-
ugt hallað á laun þroskaþjálfa mið-
að við þær fagstéttir sem þeir
starfa í náinni samvinnu við og
hafa sambærilegt nám að baki og
í öðru lagi þær hækkanir sem sam-
ið hefur verið um að undanfömu.
Það segir sig væntanlega sjálft
að þau laun sem þroskaþjálfi fær
í dag eru ekki í neinu samræmi
við það vinnuframlag og þá ábyrgð
sem störf þroskaþjálfa fela í sér.
Rétt eins og aðrir í framhaldsnámi
þurfa þroskaþjálfar að taka náms-
lán og standa skil á þeim sem og
öðru sem þarf til að lifa. Ekki er
óalgengt að þroskaþjálfar stundi
aðra vinnu með aðalstarfinu til að
komast af. Á þessu og þeirri van-
virðingu sem í því felst að vera sá
fagaðili sem hefur lang lélegustu
launakjörin eru þroskaþjálfar orðn-
ir langþreyttir og vilja sjá breyt-
ingu þar á.
Um hveija helgi má sjá í auglýs-
ingadálkum dagblaðanna auglýst
eftir þroskaþjálfum til starfa og
því ljóst að þroskaþjálfar eru eftir-
sóttir fagmenn og þörfinni fyrir
þroskaþjálfa engan veginn full-
nægt. En hætt er við að alltof stór
hluti þroskaþjálfa gefist upp og
leiti sér annarra starfa ef ekki
verður breyting á launakjörum
þeirra. Ef það er raunverulegur
vilji yfirvalda að fatlað fólk fái
góða þjónustu, þjónustu sem það
á rétt á, þá þarf jafnframt að sjá
til þess að fagmennska sé höfð í
fyrirrúmi og þar gegna þroska-
þjálfar mikilvægu hlutverki.
Höfundur er formaður
Þroskaþjálfafélags íslands.
Við segjum upp
ÞEGAR þetta er
ritað hefur slitnað
upp úr viðræðum á
milli kennarafélag-
anna og Launa-
nefndar sveitar-
félaga. Boðaður hef-
ur verið undirbún-
ingur verkfalls sem
muni skella á 27.
október næstkom-
andi.
Satt að segja hefð-
um við ekki getað
trúað því að annað
eins ætti eftir að ger-
ast eftir aðeins
tveggja og hálfs árs
hlé frá síðasta verk-
falli. Það skilaði sáralitlum kjara-
bótum sem voru dýru verði keyptar
ef litið er til fjölgunar vinnudaga
sem samningarnir höfðu í för með
sér.
Við höfum ákveðið,
segja þau Kristín Jó-
hannsdóttir og Ulfar
Snær Arnarson, að
taka þann kostinn að
segja upp.
Hvað er til ráða? Oft hefur verið
hamrað á því að með verkfalli taki
kennarar skjólstæðinga sína í gísl-
ingu, verkfallsvopnið bíti nemendur
hvað harðast. Siðferðilega sé verk-
fallsleiðin ófær vilji kennarar halda
stöðu sinni sem ábyrgir uppalendur
og sem fagleg stétt. En hveijir eru
það sem bera raunverulega ábyrgð
aðrir en stjórnvöld sjálf?
Að launanefnd sveitarfélaganna
skuli fara fram á það í kjaraviðræð-
um að kennarar samþykki aukna
vinnu og afnám ýmissa réttinda
áður en farið er að ræða launakröf-
ur er ekkert annað en fíflaskapur.
Nefnt er að auka kennslu hjá þeim
sem hafa mesta kennsluskyldu um
2,5 tíma á viku, fella niður kennslu-
afslátt sem „gamlir“ kennarar eru
búnir að vinna sér inn eftir áratuga
vinnu og skerða þann tíma sem
kennarar hafa haft til endurmennt-
unar. Hvílík kostaboð í byijun við-
ræðna!
Við undirrituð stöndum nú
frammi fyrir tveim kostum og báð-
um slæmum. Annar kosturinn er
að fara í verkfallsaðgerðir með til-
heyrandi fórnum en hinn er sá að
segja starfi okkar lausu og hverfa
til annarra starfa. Eftir þriggja til
fjögurra ára háskólanám sem und-
irbjó okkur fyrir kennarastarfið og
eftir að hafa átt farsælt starf sem
kennarar þá blasir nú veruleikinn
við. Kennarar lifa ekki á faglegheit-
unum einum saman. Því höfum við
ákveðið að taka þann kostinn að
segja upp.
Nemendur okkar eru þessa dag-
ana m.a að lesa um verkalýðsbar-
áttu og styijaldir. Líkt og Versala-
samningurinn eftir fyrri heimsstyij-
öld átti að binda enda á öll stríð,
þá bjuggust kennarar í síðasta verk-
falli við því að eftir sex vikna langa
baráttu yrði loks bundinn endi á
bág kjör kennara. Ekki hélst friður
í Evrópu lengi og nú er enn á ný
blásið til verkfallsbaráttu í herbúð-
um kennara á íslandi.
Samkennurum okkar og stéttar-
félagi óskum við alls hins besta í
komandi baráttu.
Höfundar eru kennarar í
Laugalækjarskóla, Reykjavík.
KENNINGAR kirkjunnar í dag
eru reyndar ekki eins og þær voru
í frumkristninni. Þær kenningar
sem menn styðjast við í dag eru
ekki nægilega nákvæmar og góðar.
Þess vegna er það hrein vitleysa
að styðjast við sumar af þessum
kenningum í bókinni Credo. Það er
heldur ekki rétt að dæma aðra eft-
ir einhveiju sem misbýður jafnvel
kirkjunni sjálfri. Dr. Einar Sigur-
björnsson útskýrir það þannig að:
„Upprisa mannsins byggist á upp-
3N-isu Krists“ (Bjarmi, mars 97). Það
væri betra að segja að upprisa
mannsins byggist á kærleikslög-
máli Guðs, á upprisu Krists og á
ábyrgðarhluta mannsins eða á sjálf-
um manninum.
Frá dauðanum til lífsins því
að menn elska bræður sína
Dæmi í 1. Jh. 3.1 4 segir: „Vér
vitum, að vér erum komnir yfir frá
dauðanum til lífsins, af því vér elsk-
um bræðuma. Sá sem ekki elskar,
er áfram í dauðanum.“ Að vera
andlega dauður þýðir að geta ekki
* elskað aðra. Að vera andlega lifandi
þýðir að hann elskar aðra. Ef maður-
inn trúir bara á Jesú Krist, en síðan
elskar ekki bræður sína eða sinnir
ekki þeim ábyrgðarhluta, getur hann
ekki ætlast tilþess að hann rísi upp
til eilífs lífs. I 1. Kor. 13.2 segir,
að „.. .þótt ég hefði svo takmarka-
^ lausa trú að færa mætti fjöll úr stað
en hefði ekki kærleika, væri ég ekki
neitt.“ Af þessu getum
við skilið að það hefur
meira gildi fyrír mann-
inn að hafa kærleika
heldur en að hafa tak-
markalausa trú.
Orðið dauður hefur
tvenns konar
merkingu
Ef við athugum það
sem Jesús sagði við
menn, að: „.. .Lát hina
dauðu jarða sína
dauðu...“ (Lúk. 9.60)
Getur maður sem er lík-
amlega dauður jarðað
einhvem mann sem er
eins ástatt um eða lík-
amlega dauður? Eða vilja menn túlka
það sem Jesús sagði sem algjört
mgl? Jesús notaði orðið „dauður“ í
tveim merkingum. Maður sem er
lífeðlisfræðilega lifandi en andlega
dauður getur hins vegar jarðað
mann sem er bæði andlega og líkam-
lega dauður, eftir því sem Jesús
sagði. Sjá einnig Op. 3,1 „.. .ég
þekki verkin þín, að þú lifir að nafn-
inu til, en ert dauður“ (andlega dauð-
ur). Ritningin segir okkur einnig,
að: „.. .Ef jarðneskur líkami er til,
þá er til andlegur líkami." Kirkjunn-
ar menn rétt eins og Einar er hafa
verið að fordæma önnur trúarbrögð
og aðra kristna meðbræður sína
hvað eftir annað í fleiri áratugi,
verða að fara að skilja það í eitt
skipti fyrir öll, að til eru
tvenn hugtök lífs og
dauða, áður en þeir fara
síðan að fordæma aðra.
Segi ég sem er ekki
spíritisti, heldur aðeins
áhugamaður um þessi
mál.
Trúin er ónýt án
verka
Það er greinilegt að
menn hafa lítinn skiln-
ing á þessum túlkunar-
atriðum. Menn vilja
stöðugt benda á Ef.
2.8-9 eins og kemur
fram í blaðinu og túlka
versið þannig, að:
„menn geti ekki orðið hólpnir af
eigin verkum heldur aðeins fyrir trú
á Jesú Kristi“ (Bjarmi, mars 97).
En Biblían segir: „Fávísi maður!
Vilt þú láta þér skiljast, að trúin
er ónýt án verkanna?" (Jak. 2.20).
Maðurinn var skapaður til þess
að lifa kærleiksríku lífi með Guði.
Hann getur reyndar ekki náð nein-
um andlegum þroska eða upprisu
öðru vísi en, að hann lifi samkvæmt
þessu kærleikslögmáli og þannig
uppfyllt lögmál sköpunarinnar. I
því felst að menn setji kærleikann
í framkvæmd og lifi þannig lífinu
fyrir aðra. Því að það sem er byggt
á jörðu er byggt á himni og það
sem er leyst á jörðu er leyst á himni.
Upprisan eða endurreisnarstarf-
semi Guðs byijaði reyndar strax
eftir syndafall mannsins og stendur
til þess dags er Guðsríki verður að
veruleika hér á jörðu, en upprisan
kemur hins vegar ekki til með að
eiga sér öll sömul stað á sjálfum
dómsdeginum. Upprisan er því eitt-
hvað sem á sér stað daglega.
Dauðinn þarf ekki að vera
aðskilnaður frá Guði
Einar fullyrðir að: „Dauðinn sem
er aðskilnaður frá Guði er því refs-
ing.“ Dauður maður þarf ekki að
vera aðskilinn frá Guði. Maður sem
að nafninu til er lifandi, en andlega
Kirkjunnar menn hafa
allt frá frumkristni,
segir Þorsteinn Sch.
Thorsteinsson, haft
skiptar skoðanir á
kenningunum.
dauður er aðskilinn frá Guði. En
maður sem er líkamlega dauður en
andlega lifandi er ekki aðskilinn frá
Guði skv. 1. Jh. 3.14. Dauðinn er
auk þess ekki refsing Guðs, heldur
refsar maðurinn sér sjálfur. Skv.
Lúk. 17.33 segir: „Hver, sem reynir
að ávinna líf sitt, mun týna því, en
hver, sem týnir því, mun varðveita
það.“ Við vitum, að hversu trúaður,
sem kristinn maður kann að vera,
deyr efnislegi líkami hans. Af þessu
getum við skilið, að Jesús átti ekki
við að frelsun sú er hann gæfí,
gæfí eilíft efnislegt líf, heldur að hún
gæfí eilíft andlegt líf undir yfirráðum
ástar Guðs. Þess vegna hefur dauði
efnislega líkamans ekki áhrif á eilíft
líf mannsins. Ef maðurinn svíkur
vilja Guðs til þess að varðveita efnis-
legan líkama sinn, verður hann að
dauðum manni, jafnvel þó að efnis-
legur líkami hans lifi.
Upphugsaðar kenningar
Kirkjunnar menn hafa haft skipt-
ar skoðanir á hinum ýmsu kenning-
um allt frá tímum frumkristninnar.
Nýja testamentið (NT) var reyndar
tekið saman á 4. öld e.k. Fyrir þann
tíma höfðu menn viðurkennt og
notast við önnur Guðspjöll Maríu,
Filippusar og Péturs og Bók Enoch
og Didache (kenningar postulanna
tólf) sem hluta af ritningunni. Síðan
voru það aðrir sem vildu ekki viður-
kenna rit eins og t.d 2. Pétursbréf
og Opinberunarbókina. Mikil
áhersla var lögð á það að hafa ein-
göngu fjögur guðspjöll í samræmi
við hinar fjóru vindáttir. Það voru
því miklar deilur um þessi rit og
önnur þar til menn gátu komið sam-
an NT. Ekkert ósvipað þessu gerð-
ist í Níkeu er menn höfðu kosningu
um þrenningarkenninguna, sem var
reyndar komið á með eins atkvæðis
mun. Menn höfðu frekar átt að
hafa öll ritin í NT og þannig leyft
mönnum að ráða því sjálfir hveiju
þeir vildu trúa eða fara eftir. Ef
kirkjunnar menn ætla sér hins veg-
ar að nota einhveijar upphugsaðar
kenningar eða hugmyndir til þess
að fordæma aðra, þá er svarið við
því ennþá meiri óþægindi fyrir þá
sjálfa. Einnig ef kirkjunnar menn
ætla sér að nota þessar kenningar
sem þjóðkirkjan styðst við í dag til
að túlka eitt og annað, sökum þess
að þær stangast á við Biblíuna, eins
og t.d. um dauðann og upprisuna.
Höfundur er talsmaður
„Samstarfsnefndar trúfélaga
fyrir hcimsfriði".
Athugasemdir við
greinar í Bjarma
Þorsteinn Sch.
Thorsteinsson