Morgunblaðið - 15.02.1998, Qupperneq 20

Morgunblaðið - 15.02.1998, Qupperneq 20
20 StíNNUDAGUR 15. FEBRÚAR 1998 Guðríður Þorbjarn- ardóttir á ferð í Skemmtihúsinu THE SAGA of Guðríður, eða Ferðir Guðríðar, er yfirskrift ein- leiks um Guðríði Þorbjarnardóttur sem frumsýndur var í Skemmti- húsinu við Laufásveg í gær. Höf- undur og leikstjóri er Brynja Benediktsdóttir en hlutverk Guð- ríðar og önnur hlutverk í sýning- unni eru í höndum írsk-banda- rískrar leikkonu búsettrar á ís- landi, Tristan Gribbin, sem að auki tekur á sig aðrar myndir, svo sem dýra og náttúruafla. Leikið er á ensku. Er þetta fyrsta útgáfan af ein- leiknum en höfundur áætlar að þær verði þrjár, íslensk og sænsk útgáfa verða frumsýndar síðar á árinu. Vinna við íslensku útgáfuna er þegar hafin og mun Ragnhildur Rúriksdóttir leika Guðríði og öll önnur hlutverk í þeirri sýningu en æfa leikinn einnig á ensku. í sum- ar verður svo unnið að sænsku út- gáfunni með Báru Lyngdal Magn- úsdóttur, sem starfar hjá Dramat- en í Stokkhólmi. Mun hún jafn- framt leika á íslensku. Taka leikkonurnar allar þátt í samningu verksins með Brynju. Brynja gerir ráð íyrir að allar sýningamar verði sýndar fyrsta kastið í Skemmtihúsinu en annars eiga þær að vera farandsýningar. „Vinnustofa leikara í Skemmtihús- inu er hugsuð sem útungunarvél - leiksýningar eiga að geta komið sér í burtu. Sýningin sem nú er frumsýnd hentar þannig vel til flutnings og stefnum við meðal annars að því að sýna hana fyrir lengra komna enskunema hér heima. Þá er búið að bjóða sýning- unni til Dublin síðar á árinu,“ segir Brynja og bætir við að sænska út- gáfan verði bæði sýnd í Svíþjóð og á Islandi. Leitaði til Vínlands Brynja byggir á Grænlendinga- sögu og Eiríks sögu rauða en sam- kvæmt þeim var Guðríður Þor- bjamardóttir í hópi landkönnuða sem á öndverðri elleftu öld leituðu gagngert til Vínlands hins góða til að setjast þar að. Eftir nokkrar hrakfarir komst hún loks á leiðar- enda ásamt þriðja eiginmanni sín- um, Þorfinni karlsefni. Námu þau land sunnar en Leifur heppni eða á stað sem hópurínn kallaði Hóp, sem mun vera New York sam- kvæmt nýjustu athugunum Páls Bergþórssonar. I Vínlandi ól Guðríður soninn Snorra, iyrsta evrópubúann sem fæddist í Ameríku, en sneri heim til íslands að þremur ámm hðnum. Þegar Snorri er kominn til manns lagði Guðríður af stað í suður- göngu til Róms. Heim komin reisti hún kirkju í Glaumbæ í Skagafirði Elísabet Róbert Erlingur Listaklúbbur Leikhúskjallarans Leiklestur á nýjum verkum Elísabetar Jökulsdóttur SJÖ stutt leikrit eftir Elísabetu K. Jökulsdóttur verða leiklesin í leikstjórn höfundar í Listaklúbbi Leikhúskjallarans mánudags- kvöldið 16. febrúar kl. 20.30. Þetta er frumflutningur verk- anna sem öll urðu til eftir að Elísabet hóf störf hjá Þjóðleik- húsinu fyrir ári sem aðstoðar- maður Ieikstjóra og hvíslari. Áð- ur hefur hún skrifað leikritin Eldhestur á ís sem flutt var á Litla sviði Borgarleikhússins 1990, Skilaboð til Dimmu og Alsnægtaborðið. Auk þess hefur Elísabet gefíð út bækur með Ijóð- um og sögum, þar á meðal Galdrabók Ellu Stínu sem þýdd hefur verið á 5 tungumál. Verkin sem leiklesin verða á mánudagskvöldið eru: Leikrit um bronkó og stórrisa sem flutt er af Erlingi Gfslasyni og Róberti Arn- finnssyni, Hreingerningin og Tvær konur að tala saman um þriðju konuna sem þær Þóra Frið- riksdóttir og Kristbjörg Kjeld flytja, Spilaborðið flutt af Erlingi, Kristbjörgu og Róbert, Maður spyr konu um hvað sé í matinn og Maður spyr konu um hvort hún hafi fengið það, flutt af Steinunni Ólínu Þorsteinsdóttur og Stefáni Jónssyni og að síðustu eintalið Eg er snillingur... „Ég veit að þetta eru stór orð en mér finnst ég vera búin að fínna minn stað hér í leikhúsinu,“ segir Elísabet. „Sá fyrirvari verð- ur að vera á þessum orðum að ég gæti allt eins ákveðið að ganga í klaustur eftir 5 ár og fundist það þá miklu stærra. I leikhúsinu smella ímyndir og raunveruleiki saman. Þar verður maður nefni- lega að gera skörp skil á milli. Þess vegna smellur það. „ Elísabet segist líta á listaklúbbinn sem vettvang tilrauna. „Ég er að at- huga með leikurunum hvort við viljum gera einhvað meira með þessum verkum. Þarna er saman- komið fólk með mikla reynslu og þekkingu á leikhúsi og ég er bæði þakklát og undrandi yfir því að þau skuli treysta mér til að halda utan um vinnuna." Þó að verkin sjö séu ólík tengjast þau öll hug- leiðingunni um það hvers konar lífi við lifum. „Hvers konar tilveru byggjum við? Hvers konar tungu- mál tölum við og hver bjó þetta líf til? Var það ég eða einhver annar? Kannski guð.“ ' -_______- V V ; - V MORGUNBLAÐIÐ LISTIR Ljósmynd/Jóhanna Ólafsdóttir ÍRSK-BANDARÍSKA leikkonan Tristan Gribbin í hlutverki Guðríðar Þorbjarnardóttur í leikriti Brynju Benediktsdóttur, Ferðum Guðrfðar, sem frumsýnt hefur verið í Skemmtihúsinu við Laufásveg. og tók nunnuvígslu. Er þessi saga sögð í leikritinu Ferðir Guðríðar. En hvers vegna Guðríður Þor- bjarnardóttir? „Ég er af þeirri kynslóð sem ólst upp við Islend- ingasögurnar og þá sagðar af föð- ur mínum,“ segir Brynja. „Þegar ég fór að skoða Eiríks sögu rauða og Grænlendingasögu á sínum tíma fannst mér strax að margir kaflar hlytu að hafa verið sagðir af konu - Guðríði Þorbjarnardóttur. Það var síðan forsetinn sem kveikti í mér í fyrra, þegar hann viðraði þá hugmynd sína í Amer- íkuferðinni að gera ætti sögu Guð- ríðar ög Snorra sonar hennar skil. Hann talaði að vísu um teiknimynd en þar sem leikhúsið stendur mér næst ákvað ég að búa til leiksýn- ingu.“ Mismunandi útgáfur Segir höfundurinn hugmyndina um að skrifa þrjár útgáfur af verk- inu þegar hafa komið upp. „Ástæð- an íyrir því að enska útgáfan er fyrst tilbúin er sú að okkur bauðst, fýrir milligöngu Tristans Gribbin, að dveljast í listamiðstöðinni sir Tyron Guthrie Center á írlandi. Þar fengum við að vera í full- komnu næði í rúman mánuð og undir þeim kringumstæðum gat ég ekki hugsað á íslensku. Það var því sjálfgefið að byrja á enska textan- um.“ Brynja segir að útgáfumar þrjár verði mjög mismunandi, þótt allar byggi þær á sögu Guðríðar. Kveðst hún til að mynda taka sérstakt mið af leikkonunum sjálfum sem séu allar mjög ólíkar hvað snertfr per- sónuleika, uppeldi og lífsreynslu. „Lokatakmarkið er svo að semja leikrit fyrir fleiri en einn leikara um hina einstöku og víðförulu Guð- ríði Þorbjamardóttur. Sviðsetning þess verks yrði öllu umfangsmeiri en vonir em bundnar við að full- vinna hana árið 2000. Einleikimir em áfangar á þeirri braut.“ Leikmynd í Ferðum Guðríðar er eftir Rebekku Rán Samper. Bún- inga hannaði Filippía Elísdóttir, ljósahönnuður er Jóhann Pálmi Bjarnason og hljóðmynd er eftir Margréti Örnólfsdóttur. Ingibjörg Þórisdóttir leikkona mun koma sýningunni á framfæri og sviðs- maður er Erlingur Gíslason. ERLENDAR BÆKUR Spencer spæjari snýr aftur Robert B. Parker: „Small Vices“. Berkley 1998. 326 síður. BANDARÍSKI metsöluhöf- undurinn Robert B. Parker er íslenskum lesendum að nokkra kunnur því fáeinar bækur hans hafa verið þýddar á íslensku og gefnar út í kiljuformi. Aðrir hafa eflaust lesið hann á frummál- inu. Hann er einna fremstur þeirra í Bandaríkjunum sem skrifa í sakamálasagnahefð Chandlers og Hammetts og til marks um það má nefna að hann var á sínum tíma fenginn til þess að ljúka hálfkláraðri Chandlers- sögu, „Poodle Springs", þar sem einkaspæjarinn Philip Marlowe er í aðalhlutverki. Einnig leyfði Par- ker sér að skrifa framhaldssögu „The Big Sleep“ eftir Chandler og kallaði hana „Perchance to Dream“; er ekki víst að öllum líki sú bíræfni enda orkar tvímælis að búa til sögu í nafni manns sem hefur ekkert með hana að gera. Parker hefur skrifað hátt í þrjátíu skáldsögur og nýtur talsverðra vinsælda en sagan „Small Viees“ kom nýlega út í vasabroti og sýnir að bæði Parker og Spencer, sögu- hetjan í bókum hans, eru í topp- formi. Hin kaldhamraða sýn Spencer þessi er einskonar Philip Marlowe, einkaspæjari sem hefur kaldhamraða sýn á lífið og gott innsæi í mannlega veikleika auk þess sem hann er þannig gerður á andlega sviðinu fremur en hinu líkamlega að konur falla fyrir honum hver um aðra þvera. Éf þær berhátta sig ekki fyrir framan hann eða þrýsta barmin- um framan í hann tala þær við hann undir rós án þess þó hann fái neitt misskilið. En Spencer er eins trúr sinni konu, Súsönnu, og hann er trúr skjólstæðingum sínum, hverjir sem þeir annars eru. í því tilfelli sem hér um ræðir er það svertingi að nafni Ellis Alves, kynferðisafbrotamaður og smá- krimmi sem gæti verið saklaus af morði sem hann er sakaður um og hefur verið dæmdur fyrir. Ungur lögfræðingur, sem varði hann fyr- ir rétti, hefur samviskubit vegna þess að hún telur Alves ekki hafa fengið sanngjarna meðferð. Hún hefur því samband við Spencer þegar búið er að dæma svertingj- ann í fangelsi fyrir hrottalegt morð á ungri, hvítri stúlku og spyr hvort hann geti ekki kafað í málið fyrir sig. Sem Spencer og gerir og kemst að því að ekki er allt með felldu á meðal ungra uppa í hverf- um hinna ofurríku. Það sem verra er, einhver hefur keypt leigu- morðingja til þess að tryggja Spencer vist í Edens fina ranni. Spurning um bameignir Reyndar er ástæða til þess að vara fólk við að lesa aftan á kápu sögunnar því þai- er þráðurinn rakinn alla leið á blaðsíðu 225 þeg- ar verða nokkur straumhvörf í lífi Spencers. Að öðra leyti munu að- dáendur Parkers og Spencers njóta lestursins. Hinir sem þekkja ekki Spencer ættu að drífa í því að kynnast honum. Þessi fræga sögu- persóna harðjaxlabókmenntanna er að verða skemmtilega mjúkur með aldrinum án þess þó að það komi niður á getu hans til þess að ráða við óvininn. Hann er farinn að sætta sig óskaplega mikið við að vera miðaldra, ofurlítið of þungur og rólegur heimilismaður, sem nýtur ásta í mestum makind- um með sinni einu sönnu konu. BANDARÍSKI metsöluhöfund- urinn Robert B. Parker skrif- ar um Spencer, sem kallar ekk allt ömmu sína. Það er kannski tímanna tákn að á milli þess sem Spencer ræð- ur í morðgátuna og eltir uppi vís- bendingar og talar við smá- krimma og stórbokka og er sval- ur mjög í þeim viðskiptum öllum verður hann að beiðni Súsönnu að gera það upp við sig hvort þau eigi að eignast barn, ættleitt, til þess að lífga uppá heimilislífið. Spencer tekur mjög einarða af- stöðu gegn því, sá raunsæismað- ur sem hann er: fólk á að eignast börn þegar það er ungt og njóta einnig fullorðinsáranna með þeim. Þar fyrir utan er hann ekki beint í starfi sem hvetur til barn- eigna. Þeir eru fáir utan Elmore Leonard og Carl Hiaasen sem skrifa jafnskemmtileg samtöl og Robert B. Parker og hér er hann í essinu sínu. Sögufléttan er at- hyglisverð og tekur óvænta stefnu og persónulýsingarnar eru með ágætum að vanda. „Small Vices“ er fínasta afþreyingarsaga. Arnaldur Indriðason

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.