Morgunblaðið - 15.02.1998, Page 42

42 SUNNUDAGUR 15. FEBRÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
HUGVEKJA
FRÉTTIR
Þitt orð
er, Guð,
vort erfðafé
Kirkjan hefur ákveðið að minnast
Ritningarinnar með sérstökum hætti í
dag, segir sr. Heimir Steinsson,
off gefíð defflnum nafn af því tilefni:
„Biblíudagur“ heitir hann.
YFIRSKRIFT þessarar hug-
vekju er tekin úr Sálmabók ís-
lenzku kirkjunnar. Um er að
ræða erindi eftir danska skáld-
prestinn og lýðháskólafrömuðinn
Grundtvig, í þýðingu Helga
Hálfdánarsonar. Versið er á
þessa leið:
Ktt orð er, Guð, vort erfðafé,
þann arf vér beztan fengum.
Oss liðnum veit til lofs það sé,
að ljós við þess vér gengum.
Það hreystir hug í neyð,
það huggar sál í deyð.
Látbömvoreftiross
það erfa blessað hnoss.
0, gef það glatist engum.
I dag er annar sunnudagur í
níuviknaföstu. Guðspjall dagsins
eftir fyrstu textaröð er Lúkas
8:4-15. Það er dæmisaga Jesú
um sáðmanninn, er gekk út að sá
sæði sínu, en kornið féll í mis-
jafnlega frjóva jörð. Að lokinni
sögunni spyrja lærisveinar
Krists, hvað sagan merki. Jesús
svarar: „Sæðið er Guðs orð.“
Frelsarinn lýkur útleggingu
sinni um sáðkornið á þessa leið:
„En það er féll í góða jörð, merk-
ir þá sem heyra orðið og geyma
það í göfugu, góðu hjarta og bera
ávöxt með stöðuglyndi."
Biblíudagurinn
Eins og guðspjallið bendir til,
er dagur þessi helgaður Orði
Guðs, Heilagri ritningu,
Biblíunni. Vér stöldrum við í dag
og spyrjum gagngjört um erindi
Biblíunnar við oss mennska
menn, um kennivald hennar,
innihald og markmið, um gildi
heilagrar ritningar fyrir oss.
Nú kynni einhver að spyrja:
Eru ekki allir helgir dagar „Bibl-
íudagar"? Styðjumst vér ekki við
Heilaga ritningu hvenær sem
vér komum saman í Jesú nafni?
- Jú vissulega er það svo. Eigi að
síður hefur kirkjan ákveðið að
minnast Ritningarinnar með sér-
stökum hætti í dag og gefíð deg-
inum nafn af því tilefni: „Biblíu-
dagur“ heitir hann.
Menningararfleifð
Heilög ritning stendur á afar
gömlum merg. Elztu hlutar
hennar eru þrjú þúsund ára
gamlir eða meira. Yngstu ritin
eru frá því fáum áratugum eftir
krossfestingu Krists og upprisu.
Allar götur síðan hefur Biblían
verið ein af uppsprettum menn-
ingar í veröldinni. Myndlist
heimsins og tónlist, skáldskapur
og bókagjörð rekja að nokkru
leyti rætur til Heilagrar ritning-
ar. Siðferði og samfélagssnið
eiga sama uppruna, að ógleymd-
um trúarhugmyndum manna og
tilverugrundvelli hvarvetna þar
sem kristnin hefur skotið rótum í
aldanna rás.
Sá sem vill vera læs á samtíð
sína, umhverfi og rætur, ætti að
gjöra sér far um að lesa Biblíuna
og brjóta hana til mergjar eftir
föngum, en þar með einnig
hyggja að hinum fjölmörgu
ávöxtum Ritningarinnar í þeim
menningarefnum öllum, er að
framan greindi, og öðrum áþekk-
um. Biblíudagurinn er oss
áminning um þetta. Vér ættum
að grípa tækifærið í dag og Ijúka
upp bókinni helgu.
Kennivald Biblíunnar
Bibhan er þó miklu meira en
menningarbrunnur. Það er sjálf-
ur kjarni Ritningarinnar, sem
veldur áhrifum hennar á þróun
sögunnar og skiptir oss mestu.
Hver er hann þá sá kjami?
I 20. kapítula Jóhannesar guð-
spjalls, 31. versi, tekur guð-
spjallamaðurinn svo til orða: „En
þetta er ritað til þess að þér trú-
ið, að Jesús sé Kristur, sonur
Guðs, og að þér í trúnni eigið líf í
hans nafni.“
Hér er talað um tilgang Jó-
hannesar guðspjalls. Sömu orð
eiga við um Bibhuna alla. Þessi
er kjarni Ritningarinnar. Biblían
er skrifuð til að boða þeim sem
lesa hana og heyra trú á son
Guðs, Drottin Krists, og trú á
Guð fóður almáttugan, skapara
himins og jarðar, sem Jesús
kenndi oss að nefna „föður“, m.a.
í bæninni „Faðir vor“, og trú á
heilagan anda, sem fyrst er boð-
aður í upphafsorðum sköpunar-
sögunnar og hvarvetna getur í
Ritningunni æ síðan.
Þessi boðskapur gæðir Bibh-
una kennivaldi yfír oss öllum,
mennskum mönnum. Vort er að
lesa, heyra og taka til vor fagnað-
arerindið um tilgang og markmið
lífsins þessa heims og annars.
Gefðu, að móðurmálið mitt
íslendingar hafa verið hand-
gengnir Heilagri ritningu frá því
á miðöldum. Kapítular og erindi
úr því mikla ritsafni, sem Biblían
er, voru þýdd á íslenzku fyrir
einum átta hundruð árum eða
meira. Allar götur síðan hefur
Orð Guðs átt þátt í að móta
tungu landsmanna.
A sextándu öld voru Nýja
testamentið og síðan Ritningin
öll prentuð og gefín út á ís-
lenzku. Með þessu móti áttu sið-
bótarmenn meiri þátt í því en
nokkrir aðrir að þróa tungu
vora á síðari öldum. Sautjánda
öldin varð í þessu efni tími mik-
illar grósku. Frægasta skáld ís-
lendinga á þeirri öld og raunar
mesta trúarskáld þjóðarinnar að
fornu og nýju var séra Hall-
grímur Pétursson. Hann orti er-
indi það um „móðurmálið", sem
hér var vitnað til í millifyrir-
sögn: „Gefðu, að móðurmálið
mitt, minn Jesú, þess ég beiði,
frá allri villu klárt og kvitt
krossins orð þitt út breiði.“ Vér
tökum undir þessi orð á Biblíu-
degi, gjörum þau að vorum orð-
um og berum þau til barna
vorra og afkomenda allra, að
þau heyri fagnaðarerindið,
geymi það í göfugu og góðu
hjarta og beri ávöxt með stöð-
uglyndi.
VELVAKAMH
Svarað í síma 569 1100 frá 10-12 og 13-15
frá mánudegi til föstudags
VE LVAKAND A hefur
borist eftirfarandi bréf frá
Kirkjugörðum Reykjavík-
urprófastsdæma:
„TVÆR greinar frá les-
endum, þar sem vikið var
að málefnum Kirkjugarða
Reykjavíkurprófasts-
dæma, birtust nýlega í Vel-
vakanda (14.1. og 25.1. ‘98).
Af því tilefni vil ég biðja
um birtingu á eftirfarandi
svari.
Fyrri greinin, sem
,Ábyrgðarfull manneskja"
skrifaði, fjahaði um óþæg-
indi fyrir vegfarendur í
Fossvogskirkjugarði af
rafmagnssnúrum, sem
liggja á yfírborði jarðar og
lagðar eru vegna lýsinga-
framkvæmda á aðventu og
fram yfir jól og áramót. Eg
vil þakka greinarskrifín og
þær ábendingar sem þar
koma fram.
Þvi er til að svara að lýs-
ingaframkvæmdir í görð-
um (Fossvogskirkjugarði
og Gufuneskirkjugarði)
eru í höndum verktaka,
sem fengið hafa leyfi til að
bjóða lýsingu á leiðum,
samkvæmt sérstöku sam-
komulagi við kirkjugarð-
ana. Framkvæmd verks-
ins, s.s. lagning raflagna-
nets (undir yfirborði) og
síðan tenging (ofanjarðar)
úr þar til gerðum tenglum
eða tengiboxum að leiðum,
er unnin af viðkomandi
verktökum. Eftirht með
verkinu hafa starfsmenn
kirkjugarðanna.
I tilefni af þessari
ábendingu og ábendingum
frá fleiri aðilum verða í
framtíðinni gerðar strang-
ari kröfur til verktaka um
lagningu tengilagna frá
tengiboxum að leiðum,
t.þ.a. íyrirbyggja óþægindi
og jafnvel slys.
Seinni greinin, sem
„Kirkjugarðsgestur" skrif-
aði, fjallaði um rusl í
kirkjugörðum eftir áramót.
Jafnframt lýsir greinarhöf-
undur ánægju sinni yfir því
hversu kirkjugarðamir séu
almennt fallegir og vel
skreyttir um jól og áramót.
Eg vil þakka greinarskrifin
og þær ábendingar sem
þar koma fram.
Eg er hjartanlega sam-
mála greinarhöfundi um þá
sjónmengun sem gamlar
jólaskreytingar eru og það
er vissulega þörf á að
hvetja fólk til að sækja
skreytingamar eftir þrett-
ándann, enda em þær þar
á ábyrgð eigenda. Reyndar
er margs að gæta í þessu
efhi sem öðm. Margir, sem
skreyta leiði um jól og ára-
mót með grenigreinum
o.þ.h., vilja gjaman að shk-
ar skreytingar fái að vera
meðan greinamar em
greinar og veður og vindar
hafa ekki feykt þeim í
burtu. Öðmm finnst að
þessar skreytingar eigi að
fjarlægja fljótlega eftir
þettándann. Flestir em þó
sammála um að rúllandi
kertadollur o.þ.h. séu öllum
til ama og slíkt eigi að fjar-
lægja sem allra fyrst. Slíkt
msl er að sjálfsögðu fjar-
lægt af götum og stígum,
en í apríl eða maí hefjast
starfsmenn kirkjugarð-
anna almennt handa við
hreinsun allra garðanna og
hafa þá oftast fengið til hðs
við sig sumarstarfsmenn
sem byrja snemma. Þetta
er mikið starf sem tekur
allan mannskapinn nokkr-
ar vikur að vinna og það
væri vissulega mikil hjálp,
ef kirkjugarðsgestir, sem
skreyta leiði um jól og ára-
mót, léttu undir með því að
fjarlægja það skraut, sem
sett var á leiði ástvina
þeirra um jólin.“
Með bestu kveðju,
Þórsteinn Ragnars-
son, forstjóri.
Til hvers er Ríkissjón-
varpið með textavarp?
VIÐ HJÓNIN emm
heymarlaus og höfðum
ekki möguleika á að fylgj-
ast með þáttaröðinni um
Halldór Kiljan Laxness
sem sýnd var í Ríkissjón-
varpinu 9. 10. og 11. febrú-
ar síðastliðinn. Astæðan er
að þættimir vom ekki
textaðir.
Þar sem þáttaröðin var
til á myndbandadeild Rík-
issjónvarpsins teljum við
að forsvarsmenn Ríkis-
sjónvarpsins hefðu átt að
beita sér fyrir því að texta
efnið áður en það var sýnt.
Við viljum fara þess á
leit við forsvarsmenn Rík-
issjónvarpsins að þáttaröð-
in verði sýnd aftur og að
þessu sinni með texta, svo
að allir landsmenn hafi
möguleika á að sjá ágrip af
ævi og störfum þessa þjóð-
kunna Islendings. Áuk
þess sem við viljum koma
því á framfæri að íslenskir
þættir sýndir í Ríkissjón-
varpinu verði framvegis
textaðir, svo að allir Is-
lendingar geti setið við
sama borð.
Trausti Jóhannes-
son, tölvufræðinemi.
Svar við fyrirspurn um
minnisvarða
VEGNA fyrirspurnar í
Velvakanda föstudaginn
13. febrúar vil ég koma þvl
á framfæri að það er rétt
að það kosti 25 þúsund
krónur að setja nafn á
minnisvarðann. Það er
Steinsmiðja Sigurðar
Helgasonar sem sér um
framkvæmd verksins og er
best að snúa sér til þeirra
eða til Sjómannadagsráðs
og spyrjast þar fyrir um í
hverju þessi kostnaður
felst.
Kirkjugarðsgestur.
Tapað/fundið
Svört angóruhúfa týndist
SVÖRT angóruhúfa týnd-
ist á leiðinni frá Bergþóru-
götu að Landspítala
fimmtudaginn 12. febrúar.
Skilvís fmnandi vinsam-
lega skili húfunni í upplýs-
ingadeild Landspítalans.
SKAK
(Jmsjón Margeir
l’étursson
ÞAÐ er oft forvitnilegt að skoða
hvernig öflugur stórmeistari fer að
því að tapa í innan við 20 leikjum í
sinni uppáhaldsbyrjun. Þetta gerð-
ist á alþjóðamótinu á Bermúda um
daginn:
Hvítt: Julian Hodgson, Englandi
Svart: Dmitry Gurevich, Bandaríkj-
unum
Byrjun Benónýs
1. d4 - Rf6 2. Bg5 (Fordæmt á árum
áður, en hátískubyrjun
núna. E.t.v. hefur Gurevich
dottið niður á rétta svarið)
2. - Re4 3. Bf4 - c5 4. f3 -
Da5+ 5. c3 - Rf6 6. d5 - g6
7. Rh3 - d6 8. Rf2 - Db6 9.
Dd2? Og nú höfum við stöð-
una á stöðumyndinni.
9. - Rxd5 10. Dxd5? (Betra
var að sætta sig við peðstap-
ið) 10. - Dxb2 11. Db3 -
Dxal 12. e4 - Bg7 13. Bc4 -
0-0 14. Kd2 - b5 15. Bd5 -
Be6 16. Hcl - Bxd5 17.
exd5 - b4 18. Kdl - c4 og
hvítur gafst upp, enda
sleppur svarta drottningin
ósködduð úr prísundinni.
SVARTUR á Ieik.
Víkverji skrifar...
FLESTIR skattgreiðendur hafa
nú skilað framtalsskýi-slum
fyrir síðasta ár, nema þeir sem
fengið hafa frest, en hann er núna
fram til mánudagsins 2. marz. Vík-
verji hefur oft þurft að fá frest, en
hann minnist þess ekki, að frestur-
inn hafi verið framlengdur yfir
helgi. Lok hans fyrir einstaklinga
er síðasti dagur febrúar, nú laugar-
dagurinn 28. febrúar. Venjulega
hefur þurft að skila framtölum fyr-
ir miðnætti á skiladegi, hvort sem
hann er á föstudegi eða laugardegi,
og skattstofur augljóslega lokaðar.
Nú bregður svo við, að skattstof-
urnar eru liprari og taka tillit til
aðstæðna. Hver skyldi vera ástæð-
an fyrir þessari ánægjulegu breyt-
ingu og tilslökun? Getur það verið,
að hörð gagnrýni á meðferð skatta-
mála í vetur hafi haft einhver áhrif
til hins betra? Sjálfur forsætisráð-
herrann hefur skýrt frá því, að
hann hafi fengið fjölda kvartana
vegna meðferðar á skattborgurum
og hefur boðað frumvarp um stofn-
un embættis umboðsmanns skatt-
greiðenda. Þá hafa lögmenn og
endurskoðendur efnt til fundar,
þar sem tíundaður var misbrestur
á umfjöllum skattayfirvalda á
kærumálum. Ljóst er, að skatta-
kærur fá ekki þá meðferð sem lög
eiga að tryggja, þar sem skattstof-
ur, ríkisskattstjóri og yfirskatta-
nefnd virða ekki fresti, en hins veg-
ar er stranglega fylgt þeim frest-
um, sem einstaklingum og fyrir-
tækjum eru settir og dráttarvöxt-
um og viðurlögum óspart beitt.
Jafnræði er ekki milli aðila, hvað
sem jafnræðisreglu stjórnarskrár-
innar líður. Þetta er ein af mörgum
ástæðum fyrir því, að stofnun emb-
ættis umboðsmanns skattgreið-
enda er svo brýn.
XXX
AÐ ÆTTI að vera öllum
ljóst, að skattborgarinn er
sá, sem kostar ríkisreksturinn,
og hann tekur það að sér í sam-
ræmi við ákvörðun fulltrúa sinna
á Alþingi, en stjórnarskráin
mælir svo fyrir, að Alþingi eitt
fari með skattlagningarvaldið.
Alþingi, þ.e. almenningur, felur
síðan fjármálaráðuneyti og öðr-
um stofnunum framkvæmdina.
Fjármálaráðuneytið er því að-
eins þjónustustofnun á vegum al-
mennings og það sama á við yfir-
skattanefnd, ríkisskattstjóra-
embættið og skattstofur lands-
ins. Hvorki ráðuneyti né stofn-
anirnar eru settar almenningi til
höfuðs heldur aðeins til að þjóna
hagsmunum hans. Réttur þess-
ara aðila má aldrei vera meiri en
réttur borgarans og hann verður
ætíð að njóta jafnrar stöðu í
samskiptum sínum við þá. Því
miður er þessu ekki þannig farið
í reynd eins og berlega hefur
komið fram síðustu vikurnar og
það er að sjálfsögðu fulltrúa al-
mannavaldsins á Alþingi að sjá
til þess að nauðsynlegar breyt-
ingar verði hér á. Helgur réttur
borgaranna hlýtur að hafa for-
gang umfram önnur mál, sem
þingmenn verja óhemju tíma í að
fjalla um, t.d. vegamál. Getur
það verið, að eingöngu forsætis-
ráðherra hafi skynjað hvar skór-
inn kreppir í þessum efnum?