Morgunblaðið - 16.05.1999, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 16. MAÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
frjálsar hendur um hvers konar ný-
sköpunarverkefni þeir steypa sér út
í og það er algjörlega á þeirra
ábyrgð hvemig þeir útfæra hug-
myndina. „Við leggjum mikla
áherslu á að ábyrgðin sé þeirra og
þau læra sjálfstæð vinnubrögð. Þau
eru öll með fullkomlega gildar hug-
myndir og sum hafa pælt fram og til
baka í verkefninu með útreikning-
um, rannsóknum og slíku.“
Þjálfarar úr atvinnulífinu
Bankar og fjármálafyrirtæki í ís-
lensku atvinnulífi eru í auknum
mæli farin að fara fram á, að fyrir-
tæki leggi fram viðskiptaáætlanir
þegar þau þurfa á lánveitingum að
halda. Til að gera verkefnið raun-
hæfara leitaði skólinn til sex manna
sem vinna hjá banka- og fjármála-
stofnunum um að verða „þjálfarar“
nemendanna og eru tveir hópar á
hvem þjálfara. Þetta em þeir Björn
S. Guðbrandson, Gylfi Ambjöms-
son, Hreiðar Már Sigurðsson, Svan-
bjöm Thoroddsen, Sverrir Geirsson
og Tryggvi Pálsson.
Hlutverk þjálfaranna er að vera
sá aðili, sem þau myndu raunveru-
lega þurfa að leita til væm þau með
alvöra fyrirtæki. Að verkefninu
loknu gefur þjálfarinn hópnum ein-
kunn, sem gildir sem hluti af heild-
areinkunn.
Byijað smátt
Spurður um gildi nýsköpunar-
kennslu í háskólanámi, segir Agnar
Hansson, framkvæmdastjóri við-
skiptadeildar, hana vera mjög mik-
ilvæga fyrir þjóðfélagið í heild.
Hann bendir ennfremur á, að mikil
gerjun sé í nýsköpun.
„Nýlega var hlutafjárútboði í
Baugi, þar sem hægt hefði verið að
selja mun meira hlutafé en var í
framboði. Þetta var hægt vegna
þess að einn maður stofnaði endur
fyrir löngu eina búð og annar maður
stofnar aðra búð. Núna er þetta
orðið veldi sem þúsundir manna
vinna hjá og flestallir íslendingar
hafa átt viðskipti við með einum eða
öðram hætti. Annað fyrirtæki má
nefna, sem er íslensk erfðagrein-
ing.“
Við þetta kveðst Bjami Snæbjörn
vilja bæta að umræðan um nýsköp-
un hafi snúist um uppfínningar, en
skilgreina megi nýsköpun sem eitt-
hvað sem verður að veraleika. „Góð
hugmynd er fín, en hún verður ekki
að nýsköpun fyrr en hún er orðin að
veraleika og það er einmitt það sem
við kennum. Oft þarf aðra eiginleika
til þess að framkvæma hugmynd en
að fá hana.“
Frumkvöðlar
út í atvinnulífíð
Þegar í lokin spinnast umræður
Guðfinna bætir um betur og seg-
ir, að hugsunin með náminu hafi
verið sú að nemendur á fyrsta ári
gætu tekið að sér svo flókið verk-
efni sem að fá nýsköpunarhugmynd
og koma henni á framkvæmdastig. í
öðra lagi að þau fengju tækifæri til
að samþætta þá þekkingu, sem þau
hefðu fengið á árinu. „Niðurstöð-
urnar hafa farið langt fram úr mín-
um björtustu vonum um það hvað
nemendur geta gert. Verkefnið er
mjög framsækið og það er einmitt
eitthvað sem við þurfum í þessum
heimi mikils hraða og breytinga,
sem við lifum í.“
Vangaveltur um hvaða áhrif þessi
nýsköpunarkennsla hafi á framtíð-
ina, bæði fyrir nemendur og fyrir-
tækin í landinu, segir Agnar, að eins
og fram hafi komið séu þau ekki
sammála viðteknum viðhorfum um
að ekki sé hægt að kenna nýsköpun.
„Hins vegar era einstaklingar mis-
munandi og okkur mun ekki takast
að gera alla að framkvöðlum. Hér
era tólf hópar, sumir era að gera
mjög góða hluti en hjá öðram geng-
ur dæmið ekki eins vel upp. Það er
mjög eðlilegt.
Ef við lítum lengra inn í framtíð-
ina og okkur hefur tekist að opna
augu nemenda fyrir gildi svona
hugsunar, þá eram við vel sett. Þó
svo að þessir einstaklingar ráðist
ekki í það sjálfir að stofna ný fyrir-
tæki geta þeir verið með í að greiða
götu þeirra, sem þora að taka af
skarið og virkilega láta reyna á
þetta. Það er ekki síður mikilvægt
fyrir íslenskt atvinnulíf."
Morgunblaðið/Kristinn
NEMENDUR verja frumkvöðlaverkefni sitt fyrir leiðbeinanda sínum, Bjarna Snæbirni Jónssyni (t.v.) og Birni Snæ Guðbrandssyni
og Gunnari V. Engilbertssyni frá Landsbankanum.
GUÐFINNA S. Bjarnadóttir, rektor Viðskiptaháskólans í Reykjavík,
og Agnar Hansson, framkvæmdastjóri viðskiptadeildar.
við til að fá viðsldptahugmynd, er
þróuð af Les McKeown og kennd í
ýmsum háskólum, meðal annars í
Skotlandi og Bandaríkjunum.
Aður en nemendur hefjast handa
við verkefnið er búið að kenna þeim
viðurkennda aðferð til þess að fá
viðskiptahugmynd. Aðferðin felst í
kerfisbundinni leit að tækifæram,
þar sem nemendum er kennt að
kemba alla þætti í þjóðfélaginu og
leita að hugsanlegum þörfum, sem
hægt væri að uppfylla. Til að gefa
innsýn í aðferðina nefnir Bjarni eft-
irfarandi dæmi. „Nemendur geta til
dæmis skoðað frístundir og sundur-
greint hvaða markaðsmöguleikar
felast í auknum frítíma. Það gæti
þýtt þörf fólks fyrir þjónustu, sem
það hefði aldrei þegið áður. Síðan er
skoðað hvers konar þjónustu um er
að ræða og hvort hugsanlega geti
verið grandvöllur fyrir hana og svo
framvegis," útskýrir hann.
„Þessi fyrsti partur af verkefninu
er mikilvægur og leiðir af sér við-
skiptahugmynd. Síðan kemur það
sem ég kalla veraleikaprófið, þ.e.
hvað markaðurinn er stór, hvað
hægt er að selja mikið, hvort hægt
er að hagnast, hvort einhver vanda-
mál era framundan eins og fjárfest-
ingar, sérþekking eða sérleyfi og
svo framvegis. í kjölfar viðskipta-
hugmyndinnar útfæra nemendur
viðskiptaáætlun.“
Læra að leysa ágreining
Nemendum er skipað í hópa en fá
ekki að velja sig saman. Hugmyndin
er að samsvörunin við atvinnulífið
sé sem mest, en þar geta menn ekki
valið sér samstarfsaðila. Bjarni
leggur einnig áherslu á fleiri hag-
nýta þætti, sem munu nýtast nem-
endum síðar meir eins og að finna
einfalda leið til þess að leysa verk-
efni, ásamt því að vinna saman og
virkja ágreining. Það sé ekki síst
mikilvægt. „Þegar þessi leið er farin
sitja menn oft uppi með mjög
marga möguleika og alls kyns hug-
myndir, sem getur verið ágreining-
ur um. Þá verða menn að kunna að
taka á því,“ segir hann.
Nemendurnir hafa algjörlega
Nýsköpun - hvað er það? Er ekki sama-
semmerki milli nýsköpunar og uppfínn-
ingamanns? Er það ekki eitthvað sem
mönnum er annaðhvort í blóð borið eða
ekki? Það er ekki hægt að kenna nýsköp-
un. Eitthvað þessu líkt er viðtekið viðhorf
í þjóðfélaginu gagnvart nýsköpun og frum-
kvöðlahugsun. Hildur Friðriksdóttir hitti
hins vegar að máli forsvarsmenn Við-
skiptaháskólans, sem hafa fulla trú á
að hægt sé að kenna skapandi hugsun.
---y------------------________--------------
A vegi hennar urðu einnig tveir hópar
fyrsta árs nemenda viðskiptadeildar, sem
kynntu nýsköpunarverkefni sín.
ir, að hugsunin með náminu hafi
verið sú að nemendur á fyrsta ári
gætu tekið að sér svo flókið verk-
efni sem að fá nýsköpunarhugmynd
og koma henni á framkvæmdastig. í
öðra lagi að þau fengju tækifæri til
að samþætta þá þekkingu, sem þau
hefðu fengið á árinu. „Niðurstöð-
umar hafa farið langt fram úr mín-
um björtustu vonum um það hvað
nemendur geta gert. Verkefnið er
mjög framsækið og það er einmitt
eitthvað sem við þurfum í þessum
heimi mikils hraða og breytinga,
sem við lifum í.“
Frá bóknámi
til raunveruleika
Áður en forsvarsmenn Viðskipta-
háskólans ákváðu að taka upp ný-
sköpunarkennslu leituðu þeir í
smiðju til íra. Þar í landi hefur stað-
ið yfir mikið átak á undanfomum
áram við að byggja upp atvinnu-
starfsemi í gegnum nýsköpun og
frumkvöðlamenntun. Aðferðafræð-
in, sem Viðskipaháskólinn notast
GUÐFINNA S. Bjama-
dóttir, rektor Viðskipta-
háskólans, útskýrir að
hugmyndafræði skólans
gangi út á að efla samkeppnishæfni
íslensks atvinnulífs og að vera í for-
ystu í viðskipta- og tæknimenntun í
landinu. Kennsla í nýsköpun hafi
orðið fyrir valinu sem hluti af sér-
stöðu skólans og sem innlegg í
framkvöðlamenntun. „Við trúum
því, að í þessum síbreytilega heimi
þurfi alltaf að vera nýsköpun bæði í
því að búa til ný fyrirtæki og eins til
að endurskapa stöðugt þau sem fyr-
ir era. Við teljum að þetta sé einn af
homsteinum þess að hér sé góður
hagvöxtur og að fyrirtækin standi
sig vel í landinu.“
Bjami Snæbjöm Jónsson, sem er
leiðbeinandi á námskeiðinu um ný-
sköpun, tekur undir með Guðfinnu
og segir að ekki sé spuming, að
hægt sé að kenna nemendum hugs-
un í nýsköpun og að vinna á skap-
andi hátt.
Guðfinna bætir um betur og seg-
FRUMKVÖÐLUM
UNGAÐ ÚT