Morgunblaðið - 30.05.1999, Blaðsíða 36

36 SUNNUDAGUR 30. MAÍ 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
Gamlir dagar
eða nýir?
Tími er afstættfyrirbæri. Hvað er löng
stund og hvað stutt? Er langt síðan í gær?
Hvað er ígamla daga? Er gamaldags að
flugfreyja gangi um reykjandi í flugvél eða
eftil vill nútímalegt?
Pabbi, varst þú til í
gamla daga? Það er
einhvers konar fyrir-
spumatími á heimili
mínu og fimm ára
dóttir sem semur þessa spum-
ingu.
Faðirinn kemur sér fimlega
undan því að svara spuming-
unni beint, og þykist stoltur af.
Leiðir vangaveltumar inn á
aðrar brautir en spyr nokkm
síðar, lymskulega: „Hvað finnst
þér hafa verið í gamla daga?“
Og þá stóð ekki á svarinu:
Þegar þú og mamma voruð lítil!
„Við? Bíddu aðeins hæg;
finnst þér ekki að í gamla daga
hafi verið fyrir rosalega löngu?“
spyr pabbinn
VIÐHORF
Eftir Skapta
Hallgrímsson
aftur.
Jú, svarar
þá barnið (og
pistilshöfund-
ur var nálægt því að brotna
saman. Veltir því fyrir sér hvort
það sé gráa hárið sem veldur
þessum hugrenningum barns-
ins. Eða hrukkur? Jafnvel
göngulagið)?
Nei, annars. Bara þegar þú og
Toni frændi voruð litlir, ekki
mamma, segir stúlkan svo. Hef-
ur Mklega fengið heldur illilegt
augnaráð frá móðurinni, sem er
ári yngri en sá sem þetta skrifar.
Tími er fjarskalega afstætt
fyrirbæri. Hvað er löng stund
og hvað stutt? Er langt síðan í
gær? Hvað er í gamla dagal Við
áhangendur enska knattspymu-
félagsins Liverpool þekkjum
þetta; mér finnst ekki nema ör-
stutt síðan ég fagnaði því með
látum þegar liðið mitt sigraði í
Evrópukeppni meistaraliða í
íyrsta skipti. Það var árið 1977.
Hin síðari ár hef ég nefnilega
rekið mig á að sumir æstir
áhangendur félagsins vom ekki
fæddir þegar þetta var, og vita
ekki einu sinni hverjir vora í lið-
inu þetta sögulega maíkvöld
suðrí Róm fyrir tuttugu og
tveimur áram! Era ekki að
velta sér of mikið upp úr því
sem gerðist í gamla daga. Vita
jafnvel ekki að fyrsti Evrópu-
leikur félagsins var gegn KR í
Reykjavík 17. ágúst 1964...
Tími er sannarlega afstæður.
Og ég komst að því um daginn
að I gamla daga er meira að
segja sums staðar ennþá. Alveg
satt! Halda til dæmis ekki Vest-
urlandabúar, flestir að minnsta
kosti, að alls staðar sé bannað
að reykja um borð í flugvélum?
Slíkar reglur, eins og Flugleiðir
og fleiri góð félög hafa komið
sér upp, þykja hins vegar ekki
alls staðar góð latína. Að
minnsta kosti ekki á
Balkanskaga. Ég get ýjað að
því - þó ég kveði ekki fastar að
orði - að hjá makedóníska flug-
félaginu Avioimpex sé í gamla
daga enn í fullu gildi hvað reyk-
ingar varðar. Jafnvel eitthvert
tímabil enn lengra í fortíðinni
en i gamla daga. Nema félagið
sé svona langt á undan samtíð-
inni; að forráðamenn annarra
félaga eigi eftir að átta sig á að
það sé framtíðin að reykja um
borð í flugvélum og helst sem
mest.
Við voram sem sagt á leið til
Skopje, við Sverrir ljósmyndari,
á dögunum. Venjan er sú að vél-
ar era varla komnar á loft fyrr
en flugfreyjur era farnar að
stika um ganga með drykki eða
annan kost, en hjá Avioimpex
var þessu nokkuð öðravísi farið.
Rússneska YAK 42-vélin var
reyndar varla farin á loft þegar
flugfreyjurnar tvær frammí -
hjá okkur, fína fólkinu á
Business Class - vora farnar að
athafna sig. En sú athöfn fólst í
því að búa sig undir komandi
átök; þær sátu sem sagt sem
fastast frammi í eldhúsi og
kveiktu sér í sígarettu! Báðar
tvær. Og vora svo sem ekkert
að fela það.
Fólk sem við hittum í Skopje,
höfuðborg Makedóníu, hafði
svipaða sögu að segja af flug-
ferð með Avioimpex; öllu verri
raunar. Það var ekki svo „hepp-
ið“ að vera á Business Class,
enginn þeirra reykti en allir í
sætunum þar í kringum stund-
uðu þá iðju af miklum móð, svo
mjög reyndar að þar kom að
kunningjafólki okkar fannst nóg
um. Akvað þvi að hringja þar til
gerðri bjöllu, til að flugfreyjan
kæmi, og biðja um aðstoð: hvort
hún gæti ekki vinsamlega beðið
nágrannana að draga örlítið úr
reykingunum - þau væra hrein-
lega að kafna. En spurningin
komst aldrei lengra en fram á
varimar. Þegar flugfreyjan
mætti til aðstoðar var hún
nefnilega með sígarettu!
Fólk á Balkanskaga reykir
hræðilega mikið og heimamenn í
Makedóníu sem ég ræddi reyk-
ingar við gerðu h'tið úr læknum
og öðra liði sem reynir að telja
þeim trú um að þessi vani sé
hættulegur. „Við lifum stutt, en
hratt,“ sagði einn og brosti.
Krakkar byija að reykja svona
14-15 ára, yfirleitt, og það þykir
mjög eðlilegt, sagði hann.
Sinn er sem sagt siður í landi
hverju.
Ég bölsótaðist yfir reyking-
um, hér á þessum vettvangi,
einhvem snemma árs, og hlaut
auðvitað bágt fyrir hjá sumum.
Fagnaði við það tækifæri orðum
forseta íslands á ráðstefnu
Tannlæknafélags íslands, þar
sem hann lýsti undran á þeim
friði sem tóbakið, sá mikli sjúk-
dómavaldur, fengi til að vinna
skemmdarverk sín í samfélag-
inu. Fagnaði jafnframt þeirri
samlíkingu sem forsetinn dró
upp í ávarpi sínu - sem mörgum
fannst ósmekkleg; að samfélag-
ið brygðist vitaskuld harkalega
við ef tvær farþegaþotur frá
Flugleiðum, fullskipaðar fólki,
færast á tæpu ári á leiðinni
Reykjavík-Kaupmannahöfn. En
þegar dauða ámóta margra ís-
lendinga má árlega rekja til
reykinga er eins og mörgum
finnist það sjálfsagt mál. Mér
flaug þetta aftur í hug dagana
sem ég dvaldi á Balkanskagan-
um. Fjöldi manns hefur látið líf-
ið í hemaðarbrölti þar síðustu
ár og heimsbyggðinni blöskrar
vitaskuld. En dauða hversu
margra á svæðinu skyldi mega
rekja árlega til reykinga? Hvað
ætli sá hópur fyllti margar flug-
vélar?
JÓHANNA
KRIS TJÁNSDÓTTIR
+ Jóhanna Krist-
jánsdóttir fædd-
ist á ísafirði 13.
október 1927. Hún
lést á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur 23. maí
si'ðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru hjón-
in Guðbjörg Helga
Gestsdóttir, f. 22.
maí 1895, d. 22. sept-
ember 1978, og Kri-
stján Bjarnason, f. 1.
desember 1899, d. 9.
janúar 1969. Systkini
Jóhönnu eru: Gestur,
f. 13. október 1927,
d. 12. júní 1929, og Björg, f. 19.
mars 1929.
Hinn 3. júlí 1948 giftist Jó-
hanna Guðmundi Magnússyni, f.
26. október 1922, d. 24. ágúst
1986. Foreldrar hans voru hjónin
Kristín Guðný Guðlaugsdóttir, f.
11. september 1900, d. 21. mars
1972, og Magnús Pétursson, f. 8.
maí 1881, d. 16. júní 1959.
Börn Jóhönnu og Guðmundar
eru: 1) Helga Guðbjörg, f. 20.
september 1951.
Börn: a) Hanna Mar-
fa Jónsdóttir, f. 18.
des. 1969, maki henn-
ar Sigurbergur
Steinsson, f. 3. sept-
ember 1966, og barn
þeirra Thelma
Hrand Sigurbergs-
dóttir, f. 16. mars
1999. b) Daníel Guð-
mundur Hjálmtýsson,
f. 12. maí 1986. 2)
Kristján, f. 14. nóv-
ember 1954, d. 27.
ágúst 1983. 3) Anna
Guðný, f. 21. ágúst
1956. Böm: a) Magnús Haukur
Ásgeirsson, f. 13. nóvember 1975.
b) Guðmundur Öm Guðjónsson, f.
9. nóvember 1982. c) Steinþór
Guðjónsson, f. 31. desember 1985.
4) Stjúpsonur Guðlaugur Guð-
mundsson, f. 18. des. 1942, sonur
Guðmundar frá fyrra hjónabandi.
títför Jóhönnu fer fram frá
Laugarneskirkju á morgun,
mánudaginn 31. maí, og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Elsku mamma mín. Takk fyrir
mig og bömin mín. An þín væram
við ekki þau sem við eram í dag.
Ég er og verð alltaf svo stolt af þér
sem móður og þeirri yndislegu
manneskju sem þú varst. Þú varst
alltaf til staðar fyrir okkur, hvar og
hvenær sem var og miðlaðir af þín-
um góðu kostum sem vora t.d.
ósérhlífni og dugnaður, stór kímni-
gáfa, lítillæti og síðast en ekki síst
umhyggja fyrir okkur öllum. Það
er svo gott að geta átt mömmu sem
er vinkona manns í leiðinni og ber
virðingu fyrir því sem maður tekur
sér fyrir hendur og lætur sér þykja
vænt um þá sem manni þykir vænt
um. Þannig var það með allan minn
vinahóp. Við voram alltaf velkomin
inn á heimili ykkar pabba og eigum
margar góðar minningar þaðan.
Við njótum enn í dag margs af því
sem þú sagðir okkur og ráðlagðir.
Það var unun að ferðast með
þér. Ég veit ekki um neinn sem
hefur notið þess eins vel og þú,
jafnvel lítill bíltúr jafnaðist á við
bestu skemmtiferð. Ég á svo yndis-
legar minningar úr þeim ferðum
sem við fóram tvær saman í. Þó
ber hæst Vestfjarðaferðina með
VR. Þar gengum við um æskuslóð-
ir þínar á Isafirði og þú sýndir mér
ýmislegt og sagðir mér frá fólkinu
sem bjó í húsunum í gamla daga.
Það var líka rosalega gaman hjá
okkur í London og Kaupmanna-
höfn og ekki má gleyma krataferð-
unum sívinsælu. Það vora sko
nokkur flissköstin tekin þá eins og
svo oft, því húmorinn sem þú hafðir
var óborganlegur. Það var allt svo
fyndið og skemmtilegt, þú áttir svo
auðvelt með að sjá spaugilegu hlið-
arnar á sjálfri þér og öllu í kring-
um þig. Það var alltaf svo gaman
að hlusta á þig og Bíbí systur flissa
og alveg fram á síðustu stundu
reyndir þú af veikum mætti að
flissa með henni. Þessi eiginleiki
hjálpaði þér oft yfir erfiðleikana í
lífinu.
Elsku mamma, þú ert hetjan
mín og barnanna minna, Hönnu
Maríu og Daníels. Þau hafa bæði
átt þinn stóra faðm að hlaupa í alla
sína tíð. Þú áttir stóran þátt í upp-
eldi þeirra og fyrir það verð ég þér
að eilífu þakklát.
Guð geymi þig, elsku mamma
mín.
Þín elskandi
Helga Guðbjörg.
Elsku mamma mín, söknuður
minn er mikill. Og erfitt til þess að
vita að þú verðir aldrei með okkur
aftur. Samt linar það söknuðinn og
sorgina að trúa því að þér líði vel
núna og sért í faðmi pabba og
Krissa bróður.
Guð blessi minningu þín.
Ég var Iítið bam
og ég spurði mömmu mína
hver munur væri á gleði og sorg.
Móðir mín strauk yfir hár mitt og svaraði:
Sá maður sem aldrei kennir sorgar
í hjarta sínu
getur ekki glaðst
því hann þekkir ekki sorgina.
(Þórunn Magnea)
Þín elskandi,
Anna Guðný.
Helga Guðbjörg.
Elsku amma Hanna. Það er svo
vont að kveðja þig, en ég verð víst
að gera það samt, eins og þú sagðir
svo oft: „Maður verður að gera
fleira en gott þykir.“ Þú nefnilega
varst eiginlega mamma mín í sex
ár, varst heima þegar ég kom úr
skólanum og hjálpaðir mér með
heimalærdóminn og kenndir mér
svo ótal margt um lífið og tilver-
una. Það var svo gott að sitja við
eldhúsborðið og spjalla saman, þú
varst svo flink að útskýra hlutina
fyrir mér, þvílík þolinmæði sem þú
sýndir mér alla tíð. Þú barst líka
svo mikla virðingu fyrir mér og
tókst virkan þátt í öllu því sem ég
tók mér fyrir hendur, ég söng fyrir
þig þegar ég kom heim af kóræf-
ingu og ég veit ekki um margar
ömmur sem vita nánast allt um
NBA-körfuboltann, öll helstu fót-
boltaliðin o.s.frv. Annars var mest
gaman þegar þú gistir hjá okkur,
sem þú gerði svo oft. Þá spjölluð-
um við saman langt fram á nótt, ég
á dýnunni og þú í mínu rúmi.
Mamma þurfti stundum að þagga
niður í okkur og segja okkur að
fara að sofa, en þá lækkuðum við
bara róminn. Mest gaman var þó
þegar mamma var í útlöndum og
við voram bara tvö heima. Jæja,
amma mín, ég gæti haldið lengi
áfram svona, en ég ætla bara að
geyma allar þessar yndislegu
minningar með sjálfum mér og
varðveita þær alla mína ævi og
nota allt sem þú kenndir mér. Ég
er viss um að þú hefur það gott hjá
afa Guðmundi og Krissa frænda og
vonandi getur þú lagt kapal og ráð-
ið krossgátur þar eins og hér. Ég
gleymi þér aldrei og ég er búinn að
ákveða að ég ætla að segja Thelmu
Hrand hennar Hönnu Maríu allt
um þig og kenna henni að þekkja
þig. Ég var að læra ljóð í skólanum
í vetur og langar til að kveðja þig,
elsku amma, með því:
Hver er hin grátna
sem gengur um hjam
götunnar leitar, og sofandi bam
hylur í faðmi og frostinu ver,
fógur í támm en mátturinn þver,
hún orkar ei áfram að halda.
(Jónas Hallgr.)
Þinn
Daníel.
Ég er hrygg og vansæl þessa
dagana, því systir mín og vinkona
er látin. Ég vil minnast hennar og
rifja upp okkar áhyggjulausu
æskustundir. Lífið er ekki dans á
rósum, en sumt stendur upp úr.
Við áttum góða æsku á ísafirði og
nutum ástríkis í foreldrahúsum.
Attum ahtaf heima í Norðurtang-
anum, Tangagötunni.
Þar var margt gert til gleði og
gamans. Við veiddum marhnúta á
Norðurtangabryggju, voram í
mömmuleik á Rístúni, fóram til
berja í Múlann og í fjölskylduferð
með nesti upp í Stórarð á sunnu-
dögum. A unglingsáram hjóluðum
við út í Hnífsdal eða inn í skóg.
Mér finnst að það hafi alltaf verið
logn og sól. Veturinn var langur,
en það gerði ekkert til, því það var
svo margt hægt að gera. Svell var
búið til við bamaskólann og
íþróttavöllinn við Grand. Við fóram
á báða staðina og skemmtum okk-
ur vel. Ég dvel við æskuárin vegna
þess að þegar ég hitti systur mína
fáum dögum fyrir andlát hennai-,
bragðum við okkur heim á Isafjörð
og upplifðum það sem ég skrifa
niður núna.
Það var allt eins og það hefði
gerst í gær. Þetta var góð stund og
við höfðum gaman af. Við voram
samrýndar systur, enda líka vin-
konur. Sú vinátta entist alla tíð.
Hanna systir var hraust framan
af ævi, varð sjaldan eða aldrei mis-
dægurt. Henni varð þungt um son-
armissinn, en tók því eins og öllu
öðra, sem við ráðum ekki við. Hún
varð ekkja þrem áram eftir þetta
áfall. Þá fannst mér henni verða
svolítið bragðið.
Áfram var haldið, en eitthvað
var brostið. Heilsan var ekki eins
góð og áður. Undanfarin ár hefur
hún verið mjög lasin, en ekki viljað
gera neitt úr því.
Hanna systir var lagleg stúlka
og glaðlynd. Hún hafði góða kímni-
gáfu og hélt henni alla tíð. Hún var
vinmörg og mannblendin, hrókur
alls fagnaðar með félögum sínum.
Helga Guðbjörg og Anna Guðný,
dætur Hönnu, lifa móður sína. Þær
hafa reynst henni vel í veikindum
hennar, sýnt henni nærgætni og
natni.
Systir mín var ekki lengi á
sjúkrahúsi, fór ekki fyrr en allt
annað var útilokað. Dætur hennar
voru hjá henni þar til yfir lauk.
Ég votta þeim og ömmubörnum
Hönnu og langömmubarninu mína
dýpstu samúð og finn til sam-
kenndar með þeim í sorg þeirra.
Guð blessi systur mína og afkom-
endur hennar og gefi þeim styrk á
erfiðum tíma í lífi þeirra.
Björg Kristjánsdóttir.
Okkur langar með örfáum orð-
um að minnast hennar ömmu okk-
ar. Þegar við hugsum til hennar
Ommu Hönnu skjóta upp kollinum
minningar um hlýjan faðm, enda-
lausa þolinmæði og takmarkalausa
ást. Því vora engin takmörk sett
hvað hún amma gat gefið okkur af
sér og veitt okkur margt. Þótt hún
og afi hefðu aldrei haft sérstaklega
mikið á milli handanna var ævin-
lega til nóg af dekri fyrir okkur
krílin hvort heldur var veraldlegt
eða annars konar. Amma gat setið
og hlustað á okkur mala um hvað-
eina sem okkur lá á hjarta og alltaf
séð okkar hlið allra mála enda
sannfærð um að við gætum sigrað
heiminn. Við þökkum henni ömmu
öryggið, hlýjuna og elskuna sem
við munum búa að alla tíð. Þær
gjafir sem hún færði okkur frá
hjartanu sínu era okkar dýr-
mætasta eign og nú þegar við
kveðjum hana veitir það okkur
huggun að hugsa til þess að hún
amma hefði á þessari stundu
stappað í okkur stálinu og viss um
að við myndum spjara okkur þó við
efumst nú sjálf. Við búum að því að
hafa átt hana ömmu og kveðjum
hana með söknuði. Við biðjum Guð
að vaka yfir og veita styrk mæðr-
um okkar, systkinum og Bíbí töntu.
Hanna María og
Magnús Haukur.