Morgunblaðið - 10.10.1999, Side 8

Morgunblaðið - 10.10.1999, Side 8
8 SUNNUDAGUR 10. OKTÓBER 1999 FRETTIR MORGUNBLAÐIÐ FJÁRLÖG GEGN 41/, - -uififwiœ.-' 'mn A/i [Gh^ U NÍC> Þá er að sjá hvort 15 milljarðar gefa nægan höggþunga til að kveða draugsa niður. Forsvarsmenn matvöruverslana um verð á grænmeti og ávöxtum Hærra verð vegna innflutningstolla VERÐ á grænmeti og ávöxtum er að jafnaði hærra á íslandi en í öðr- um löndum og hefur sú staðreynd margoft verið staðfest í verðkönn- unum, meðal annars þeirri sem birt var í Morgunblaðinu í vikunni. Kannað var verð á grænmeti og ávöxtum í sjö borgum og af þeim tíu tegundum sem skoðaðar vora eru fimm dýrastar á Islandi. Þegar Morgunblaðið spurði for- svarsmenn nokkurra matvöra- verslana hverjar þeir telji vera ástæður þessa verðmismunar, nefndu þeir fyrst og fremst þá háu tolla sem lagðir eru á innflutt grænmeti og ávexti. Guðni Agústs- son landbúnaðarráðherra tjáði Morgunblaðinu í gær að leitað væri leiða til að lækka grænmetisverð en hann sagði ekki unnt að fullyrða í bili hvort til greina kæmi að fella niður tolla. Ef tollar yrðu afnumdir myndi verð samstundis lækka Jón Þorsteinn Jónsson, markaðs- stjóri Nóatúns, segir að þessi verð- munur stafí af háum tollum á inn- fluttu grænmeti og ávöxtum. „Það er bara ein stór skýring á þessu og það era tollarnir. Ef þeir yrðu afnumdir myndi verðið tvímæla- laust lækka þann sama dag og í kjölfarið kæmi til neysluaukning. Ef við gætum boðið verð sem væri sambærilegt við Norðurlöndin til dæmis, er alveg borðleggjandi að neysla á grænmeti og ávöxtum myndi aukast.“ Mikilvægast er að neytendur hafi val Guðmundur Marteinsson, fram- kvæmdastjóri Bónuss, segir að það sem standi grænmetis- og ávaxtamarkaðnum á íslandi fyrir þrifum séu tollarnir á innfluttu grænmeti og ávöxtum og telur hann að ef þeir yrðu felldir niður yrði það öllum til bóta, ekki síst ís- lenskum grænmetisbændum. Hann segir að grænmetisbændur muni ekki ná almennilegri hag- ræðingu í rekstri sínum fyrr en þeir fái að spreyta sig í samkeppni á alvöru markaði, en eins og stað- an sé í dag sé markaðurinn mjög óþroskaður. „Ef tollar yrðu felldir niður hefðu neytendur val um að kaupa ódýrara innflutt grænmeti eða dýrara ís- lenskt grænmeti og þar sem gæði íslensks grænmetis eru talsvert meiri væri þetta því spurning um áherslur og val neytenda, en aðalat- riðið er þó að neytendur hafi þetta val.“ Samkeppni verður til þess að fólk geri betur Sveinn Sigurbergsson, verslun- arstjóri Fjarðarkaups, segir að toll- ar á innfluttu grænmeti séu aðal- ástæða verðmismunarins. Flutn- ingskostnaður hafi líka áhrif en það séu þó fyrst og fremst tollarnir sem séu orsökin. „Á meðan íslenska uppskeran er að klárast eru tollar lagðir á innflutt grænmeti og það jafnvel þótt íslenska grænmetið anni ekki lengur eftirspurn á mark- aðnum.“ Aðspurður segist hann ekki í vafa um að það yrði til bóta ef toll- arnir yrðu felldir niður. „Þegar sælgætisinnflutningur var fyrst leyfður á Islandi höfðu allir geysi- legar áhyggjur af því að íslenskur sælgætisiðnaður myndi hrynja. En eftir á að hyggja hefur hann aldrei staðið sig betur enda verður sam- keppni bara til þess að fólk geri betur. Ég held líka að íslenska grænmetið sé betra, að minnsta kosti aðlagaðra okkar smekk og ég held að íslenskir neytendur þekki og vilji sitt heimabragð. Ég hef því ekki miklar áhyggjur af íslenskri garðyrkju þótt þessir tollar verði felldir niður." Mótuð verði stefna í málefnum barna og LÖGÐ hefur verið fram á Alþingi þingsályktunartillaga þess efnis að ríkisstjórninni verði falið að undir- búa heildstæða og samræmda op- inbera stefnu í málefnum barna og unglinga. Fulltrúar úr öllum þing- flokkum koma að tillögunni en fyrsti flutningsmaður hennar er Jóhanna Sigurðardóttir, þingmað- ur Samfylkingar. I greinargerð tillögunnar segir að allt frá stofnun embættis umboðs- manns bama árið 1995 hafi umboðs- maður vakið athygli stjórnvalda á því hve brýnt sé að mótuð verði skýr opinber heildarstefna í málefnum barna og unglinga og aðgerðir sam- ræmdar af hálfu stjómvalda á ýms- um sviðum er snerta hagi þeirra. unghnga Er þess jafnframt getið að öll hin norrænu ríkin hafi mótað heild- stæða stefnu í þessum málum og fullyrt er að hennar sé ekki síður þörf hér á landi þótt umhverfi barna á Islandi sé um margt frá- bragðið. „Það er grandvallaratriði hjá þjóðum sem kenna sig við velferð- arsamfélög að búa vel að börnum og unglingum og tryggja þeim sem jöfnust skilyrði til uppvaxtar og þroska," segir m.a. í greinargerð. „Heildstæð og samræmd opinber stefnumótun í málefnum barna og unglinga, sem framkvæmdaáætlun til nokkurra ára byggist síðan á, er forsendan fyrir skipulögðu og markvissu starfi í því efni.“ Matvæladagur MNI á Hótel Sögu Offitu- vandamálið Brynhildur Briem Hinn 15. október nk. heldur Mat- væla- og næring- arfræðafélag Islands sérstakan matvæladag og er þetta í sjöunda skipti sem slíkur dagur er haldinn. Yfirskrift dagsins er Offita, en al- þjóðaheilbrigðismála- stofnunin WHO, hefur lýst offitu sem faraldri, ekki bara á Vesturlönd- um heldur víða í þróun- arlöndum. Þá er einnig bent á að offita geti orðið einn mesti heilsuvandi nýrrar aldar. Flutt verða sjö erindi á Hótel Sögu þar sem matvæladagur- inn er haldinn hátíðlegur og hefst fundurinn klukkan 9.30 en skráning er klukkan 9.00. Brynhildur Briem, lektor í matvæla- og næringarfræði við Kennarahá- skóla Islands, er einn fyiárlesara á þessum matvæladegi. „Minn fyi'irlestur fjallar um holdafar íslenskra skólabarna. Ég hef nýlega lokið rannsókn á hæð og þynd 9 ára skólabama í Reykjavík frá árinu 1938 og fram til ársins 1998. Ég hef komist að því að börnin hafa stækkað að meðaltali um fimm sentímetra á þessu tímabili en þau hafa jafnframt þyngst og þau hafa þyngst meira en sem nemur réttu hlutfalli við þessa hækkun. Fjöldi of þungra barna er vaxandi, sérstaklega síðustu tvo áratugi." -Hvers vegna heldur þú að þróunin haíi orðið þessi? „Hvað snertir hækkunina þá stafar hún trúlega af því að börnin fá kjarnbetra fæði, betri aðbúnað og minna er um sjúk- dóma. En þyngdaraukningin stafar líklegast af auknu hreyf- ingarleysi og hlýtur mataræði líka að spila inni í.“ -Hvers vegna heldur þú að börn hreyfi sig minna núna á tímum heilsuræktar og aukinna tækifæra til hreyfinga? „Trúlega er það aukinn fjöldi samgöngutækja sem sparar okkur sporin, börnum er „skutl- að“ fram og til baka, leikir barna virðast vera öðravísi í dag en þeir voru áður og aukin kyrrseta fyrir framan sjónvarp og tölvur hefur líka sitt að segja. Þess má geta að bandarískar rannsóknir hafa sýnt fylgni milli þess tíma sem böm verja fyrir framan sjónvarp og svo offitu." - Hefur mataræði mikið breyst á því tímabili sem rann- sókn þín nær yfir? „Það er erfitt að bera saman eldri rann- sóknir á mataræði og nýrri rannsóknir því öðrum aðferðum var beitt við að afla upplýsinganna. En samkvæmt nýjustu rann- sókn borða börnin okkar mikið af sykri og lítið af ávöxtum og grænmeti. Þau velja gjarnan sæta drykki frekar en vatn. Einnig mætti benda á að þó að verið sé að vinna í því að bæta mataraðstöðu skólabarna þá vantar mikið upp á að öll böm hafi mannsæmandi aðstöðu til að matast á skólatíma.“ - Um hvað fjalla hinir fyrir- lestramir? „Við erum með einn útlendan fyrirlesara, hann heitir Sören Toubero frá Kaupmannahöfn og mun tala um meðferð offitu og þá ögran við heilsu fólks sem ►Brynhildur Briem fæddist í Reykjavík 1953. Hún lauk stúdentsprófi 1973 frá Menntaskólanum við Hamra- hlíð og prófi í lyíjafræði frá Háskóla íslands 1977, prófi í matvælafræði lauk hún frá sömu stofnun 1980. Prófi í næringarfræði lauk Brynhild- ur frá háskólanum í Ósló og er um þessar mundir að ljúka meistaraprófí í heilbrigðisvís- indum frá Háskóla Islands. Brynhildur hefur unnið í ýms- um apótekum og sinnt kennslu í ýmsum skólum, nú er hún lektor við Kennaraháskóla Is- lands. hún er í hinum vestræna heimi. Hólmfríður Þorgeirsdóttir mat- vælafræðingur mun fjalla um þróun ofþyngdar og offítu meðal fullorðinna í Reykjavík. Eins og fyrr kom fram hefur WHO lýst yfir áhyggjum vegna aukinnar offituvandamála fólks, en offita er áhættuþáttur íyrir marga al- varlega sjúkdóma, svo sem hjarta- og æðasjúkdóma og full- orðins-sykursýki. Þorkell Guð- brandsson yfirlæknir mun fjalla um afleiðingar offitu og veltir fyrir sér hvort gagn sé að lyfja- meðferð við offitu. Heiðdís Sig- urðardóttir sálfræðingur mun því næst ræða um áhrif megrun- ar/sveltis, á líkama og sál. Einar Matthíasson, markaðs- og þró- unarstjóri hjá Mjólkursamsöl- unni, fjallar um þróun í fram- leiðslu og sölu á mögram mjólk- urafurðum og að lokum mun Guðmundur Frímannsson heim- spekingur tala um mat í góðu lífi. Á matvæladeginum verður svo um hádegisbil afhent fjöregg MNÍ - Matvæla- og næringarfræðafélags íslands, en fjöreggið er viðurkenning fyrir lofsvert framtak á matvælasviði." -Er mikill áhugi fyrir þessum matvæladegi með- al almennings? „Á þessum síðustu sjö árum hef- ur áhuginn farið vaxandi með ári hverju og nú er ekki annað sýnna en þátttaka í matvæla- deginum verði mjög góð. Fólk sem vill vera með þarf að skrá sig í síma 525-4260 eða í faxi 567-4520. Þátttöku þarf sem sé að tilkynna áður en matvæla- dagur hefst þann 15. október nk. Þessi dagur, sem er mikill hátíðisdagur hjá matvæla- og næringarfræðingum, hefur greinilega fest sig í sessi og í tengslum við hann hafa mörg málefni verið til umfjöllunar sem nauðsynlegt er að ræða.“ Fjöldi ofþungra fer vaxandi hér

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.