Morgunblaðið - 11.07.2000, Qupperneq 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 11. JÚLÍ 2000
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Framtíð eldflaugavarnakerfís Bandaríkjanna talin vera óljós
Mörg’u enn ósvarað
Washington. AP, AFP.
FULLTRUAR Bandaríkjastjómar vildu ekki tjá
sig um það á sunnudag hver yrði framtíð fyrirhug-
aðs eldflaugavamakerfis Bandaríkjanna en viður-
kenndu þó að eldflaugatilraunin sem mistókst að-
faranótt laugardags gerði það að verkum að ýmsum
spumingum um hagkvæmni kerfisins væri ósvarað.
Madeleine Albright utanríkisráðherra og Samuel
Berger þjóðaröryggisráðgjafi sögðu á sunnudag að
Bandaríkjaforseti væri enn að bíða eftir mati vam-
armálaráðuneytisins á tilrauninni sem mistókst en
hennar er að vænta á næstu vikum. Þá sögðu þau að
forsetinn muni taka um það ákvörðun á næstu mán-
uðum hvort hann láti verða af smíði eldflaugavama-
kerfisins eða hvort framkvæmdum verði frestað.
„Ég vildi helst ekki leggja mat áður en ákvörð-
unin liggur fyrir,“ sagði Berger í viðtali á CBS-
sjónvarpsstöðinni á sunnudag. „Ég vil ekki tjá mig
um máHð,“ sagði Albright sem viðurkenndi að hún
muni ráðleggja forsetanum áður en hann taki
ákvörðun sína. Vildi hún ekki ljóstra upp um hver
sé hennar afstaða í málinu.
Berger sagðist ekki vilja tjá sig um að hvaða leyti
síðasta eldflaugatilraun myndi hafa áhrif á ákvörð-
unartöku forsetans en sagði jafnframt að draga
mætti mikilvægan lærdóm af tilrauninni. „Mistökin
við eldflaugatilraunina á laugardag verða bersýni-
lega mikilvæg við að meta hve langt á leið tæknin er
komin og auðvitað kemur það við spurninguna um
tæknilega hagkvæmni," sagði Berger.
Sagði hann að tæknileg hagkvæmni væri einn
þriggja þátta sem metnir verða áður en lokaákvörð-
un liggi fyrir og að hinir þrír séu ógnin sem að
Bandaríkjunum stafi, kostnaður og loks þau al-
mennu áhrif sem tilkoma kerfisins myndi hafa á ör-
yggi Bandaríkjanna, þ.m.t. afvopunarmál.
Varnarmálaráðuneyti Bandaríkjanna hefur áætl-
að að kostnaður kerfisins muni nema um 4.500
milljörðum ísl. króna en gagmýnendur segja þá
tölu afar vai’lega áætlaða.
Tugir manna fórust er öskuhaugar skriðu fram á Filippseyjum
Skriðan færði á
kaf um 100 kofa
Manila. AP, AFP, Reuters.
AÐ MINNSTA kosti 50 menn fórust og allt að 100
manna er saknað eftir að stór ruslahaugur skreið
fram og færði á kaf tugi kofaskrifla við borgina
Quezon á Filippseyjum í gær. Að því búnu gaus upp
mikill eldur í ruslinu.
Öskuhaugamir við Quezon eru einnig fyrir höf-
uðborgina, Manila, og nágrenni og í kofaskriflunum
í kringum þá býr fólk, sem lifir á því að hirða það,
sem unnt er að endumýta. Miklar rigningar hafa
verið á þessum slóðum að undanfömu og er það tal-
ið hafa valdið því, að ruslahaugurinn skreið fram.
Eldur og reykur
hindruðu björgunarstörf
Skriðan færði á kaf að minnsta kosti 100 hús og
er fjöldi kvenna og bama meðal hinna látnu. Tugir
manna vom fluttir á sjúkrahús en í gær var ekki
fyllilega ljóst hve margra var saknað. Talið var þó,
að þeir gætu verið allt að 100.
Ékki er vitað hvers vegna eldurinn gaus upp í
raslinu en skriðan rauf í sundur raflínur og auk
þess er líklegt, að eldur hafi verið í einhveijum ofn-
um í kofunum. Illa gekk að koma slökkvibflum að
logandi hauginum og elduiinn og mikill reykur frá
þeim gerði stundum björgunarmönnum ókleift að
leita að fólki í skriðunni. Var þó fyrst reynt að beita
jarðýtum við leitina en því var harðlega mótmælt
enda hefði það getað gert út um vonir þeirra, sem
hugsanlega vora á lífi.
60.000 manna hverfí
Öskuhaugarnir era í miðju fátækrahverfi þar
sem um 60.000 manns búa og að sögn era yfirleitt
um sex manns í hverri fjölskyldu. Ekki er þó vitað
hvort fólk var yfirleitt heima við er skriðan féll og
þess vegna geta liðið nokkrir dagar áðui- en ljóst
verður hve margir urðu undir henni.
Yfirvöld segja, að reynt hafi verið að fá fólkið til
að setjast að annars staðar en það hefur gengið illa
og aðallega vegna þess, að fólkinu hefur verið sagt
að koma sér fyrir þar sem enga atvinnu er að fá.
Öskuhaugamir og fólkið, sem lifir á þeim, hafa
lengi verið einkennandi fyrir fátæktina á Filipps-
eyjum.
Björgunarmenn og íbúar á öskuhaugasvæð-
inu leita að fólki í skriðunni.
Ganga liðsmanna Óraníureglimnar í Portadown fór friðsamlega fram
Ennþá sögð mikil
spenna á Norður-Irlandi
Mikil spenna er áfram á Norður-írlandi
þrátt fyrir að ganga Oraníureglunnar
í Portadown á sunnudag hafí farið friðsam-
lega fram og stuðningsmenn hennar
hafi hagað sér sómasamlega á sunnudags-
kvöld vegna þeirrar ákvörðunar stjórn-
valda að meina þeim leið niður í hverfí
kaþólskra í bænum. Davíð Logi Signrðsson
er staddur á Norður-írlandi.
LEIÐTOGAR Óraníureglunnar í
Portadown vora allt annað en
ánægðir með að fá ekki að ganga
fylktu liði niður Garvaghy-veginn
þar sem búa nánast eingöngu
kaþólskir menn. Sagði Harold
Gracey, leiðtogi Óraníumanna þar í
bæ, að þeir myndu halda mótmælum
sínum vegna ákvörðunarinnar áfram
og hvatti hann sambandssinna á
Norður-írlandi öllu til að koma
óánægju sinni á framfæri í gær,
mánudag, á milli kl. 16 og 20. David
Trimble, forsætisráðherra norður-
írsku heimastjórnarinnar og leiðtogi
Sambandsflokks Ulsters (UUP),
hvatti menn í gær til að sýna stillingu
en talsmenn öryggissveitanna höfðu
engu að síður af því áhyggjur að
götumótmælunum gætu fylgt harð-
vítug átök um kvöldið.
Samtök verslunareigenda í Belfast
tilkynntu í gær að þau hefðu ákveðið
að allar verslanir í miðbænum
myndu loka kl. 15.30 vegna mótmæl-
anna. Það hefur enn fremur vakið
óhug að leiðtogar eins af öfgahópum
sambandssinna hótuðu því á sunnu-
dag að „myrða einn kaþólskan
mann“ á dag uns Óraníumönnum í
Portadown væri leyft að ganga frá
Dramcree-kirkju niður Garvaghy-
veginn. Liðsmenn „hins sanna IRA“,
klofningshóps úr Irska lýðveldis-
hernum (IRA), reyndu síðan að hella
olíu á eldinn aðfaranótt sunnudags
þegar þeir komu sprengju fyrir í bif-
reið fyrir framan lögreglustöð í bæn-
um Stewartstown, sem er ekki langt
frá Portadown. Enginn slasaðist þó
alvarlega í sprengingunni.
Orðstír Óraníu-
reglunnar í húfi
Það vakti nokkra eftirtekt að ekki
voru nema tvö til þrjú þúsund manns
í göngu Óraníureglunnar í Porta-
down og töldu fréttaskýrendur það
til marks um dvínandi stuðning við
málstað Óraníumanna. Rifja menn
þá upp að um tuttugu þúsund manns
tóku þátt í Drumcree-göngunni fyrir
fjórum árum og fjöldi þátttakenda
hafi síðan farið minnkandi með
hverju ári og náð lágmarki nú.
Hafði tregða Graceys til að for-
dæma þau átök sem bratust út í síð-
ustu viku í nafni Drumcree-göng-
unnar auk þess vakið hörð viðbrögð,
en það var einmitt Gracey sjálfur
sem hvatti fólk til að sýna stuðning
sinn í verki. Var Robin Éames, helsti
trúarleiðtogi sambandssinna á Norð-
ur-írlandi, meðal þeirra sem harð-
lega fordæmdu háttalag Graceys.
Hann sagði að sú yfirlýsta stefna Or-
aníureglunnar að hafa lög og rétt í
heiðri væri gjörsamlega ótrúverðug
eins og málum væri nú komið.
Óraníumenn þykja hafa lagt mikið
undir vegna Dramcree-deilunnar og
margir fréttaskýrenda vora á þeirri
skoðun að mótmælin sem Gracey
hafði boðað til í gær væra prófraun á
raunveralegan stuðning sambands-
sinna á Norður-írlandi við Óraníu-
regluna í þessum „göngumálum".
Töldu þeir að vissulega gæti farið svo
að margir tækju þátt í mótmælunum,
og að jafnvel myndi skerast í pdda,
en létu fáir sjá sig væri orðstír Óran-
íureglunnarírúst.
Örlagaríkir dagar
Era sumir á þeirri skoðun að sú
staðreynd, að Óraníumönnum hefur
misteldst að fylkja fólki á bak við sig,
sýni að flestir sambandssinna séu í
raun orðnir leiðii- á síendurteknum
átökum vegna þessa málstaðar og að
heldur friðvænlegra sé því um að lit-
ast í héraðinu en menn hafi kannski
granað. Hafi mótmæli sambands-
sinna í gær leitt af sér bardaga á göt-
um úti, eða ef ganga Óraníumanna í
Belfast á morgun (en hún markar ár-
legan hápunkt „göngutíðar" Óran-
íureglunnar) eykur spennuna á ný,
gæti þessi spádómur hins vegar
reynst lítils virði. Það þarf nefnilega
ekki svo mikið til að friðaramleitanir
í héraðinu fari enn á ný í loft upp.
Weizman
segir af
sér
EZER Weizman, forseti Isra-
els, sagði af sér embætti í gær
og batt þar með enda á meira en
hálfrar aldar farsælan feril í op-
inberri þjónustu. Síðustu miss-
eri vora þó Weizman erfið en
hann hefur legið undir ámæli
fyrir að hafa þegið fé fransks
auðkýftngs. Shimon Peres,
handhafi friðarverðlauna Nób-
els og fyrrverandi forsætisráð-
herra, er talinn líklegasti eftir-
maður Weizmans og mun hann
að líklega etja kappi við Moshe
Katzav, frambjóðanda Likhud-
bandalagsins. Nýr forseti verð-
ur valinn af þinginu hinn 31.
þessa mánaðar.
Zhu Rongji í
Brussel
ZHU Rongji, forsætisráðherra
Kína, varð í gær fyrsti leiðtogi
Kína til að sækja höfuðstöðvar
Evrópusambandsins (ESB) í
Brassel heim. Mun Zhu funda
með ráðamönnum í Brussel
næstu þrjá daga en í sendinefnd
Kínverja era utanríkisráðherra
Kína, seðlabankastjóri og
framámenn úr kínversku við-
skiptalífi. Markmið sendinefnd-
ai’innar er að efla tengsl við
ESB-ríkin 15.
Flóð í
Tsjórnóbýl
ÚKRAÍNSKIR embættismenn
lokuðu í gær fyrir starfsemi
Tsjémóbýl-kjamorkuversins í
varúðarskyni vegna mikilla
flóða á svæðinu, að sögn tals-
manna kjarnorkuversins. „Ekki
hefur orðið vart við aukningu á
geislavii'kni, hvorki innan
veggja versins eða utan þess,“
sagði í yfirlýsingu stjómenda.
Miklar rigningar vora í grennd
við kjarnorkuverið á sunnudag
og flæddi inn í kjallara versins
og ekki var vitað hvaða áhrif
það hefði á vinnslu í kjamaofni
3, eina kjarnaofninum sem enn
er haldið gangandi. Er gert ráð
fyrir að ræsa ofninn að nýju
hinn 17. þessa mánaðar, eftir að
regnvatni hefur verið dælt í
burtu.
Sýrlendingar
kjósa forseta
SÝRLENDINGAR flykktust á
kjörstaði í gær er kosið var um
næsta forseta landsins. Bashar
al-Assad, sonur Hafez al-Ass-
ads sem lést fyrir skömmu, nýt-
ur mikils stuðnings landsmanna
í embættið og hefur fólk látið
stuðning sinn í ljós hvarvetna
um landið undanfama daga.
Ekki er kosið um aðra fram-
bjóðendur.
Varað
við ofáti
BRESKIR þingmenn fengu í
gær sendan bækling sem varar
við því að markmiði ríkisstjóm-
arinnar um að draga úr krabba-
meini og hjartasjúkdómum
verði ekki náð uns dregið verði
úr ofáti bresku þjóðarinnar. I
skýrslu breskrar rannsóknar-
stofnunar í heilbrigðismálum
segir að offita Breta sé að verða
mildð vandamál og er fullyrt að
helmingur fullorðinna Breta sé
yfir kjörþyngd og að einn af
hverjum fimm þjáist af ofáti.