Morgunblaðið - 11.07.2000, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 11. JÚLÍ 2000 27
ERLENT
13. alþjóðlega alnæmisráðstefnan
Óttast fólks-
fækkun og
hörmungar
Durban. AP, AFP, Reuters.
Reuters
Þátttakendur 13. alþjóðlegu alnæmisráðstefnunnar halda uppi spjöld-
um með áletruninni „Rjúfum þögnina" í mótmælaskyni við þann þagn-
armúr sem umlykur alnæmisveiruna víða í Afríku.
UTBREIÐSLA alnæmis mun valda
miklum hörmungum í Botswana tak-
ist ekki að draga úr útbreiðslu veir-
unnar, sagði Festus Mogae, forseti
Botswana, við gesti 13. alþjóðlegu al-
næmisráðstefnunnar sem hófst í
Durban í Suður-Afríku á sunnudag.
„Þetta er virkilegt hættuástand fyrir
þjóðina því útrýming ógnar okkur.
Stór hópur fólks er að deyja og við er-
um að missa rjómann af unga fólk-
inu,“ sagði Mogae.
Úm 11.000 fulltrúarfrá 1781öndum
sitja alnæmisráðstefnuna sem lýkur
nk. föstudag. Rjúfum þögnina er
þema ráðstefnunnar að þessu sinni og
er viðfangsefnið m.a. að leita leiða fyr-
ir Vesturlönd og lyfjafyrirtæki þeiiTa
til að aðstoða þróunarríki við að draga
úr útbreiðslu alnæmisveirunnar.
Rúmlega tveir þriðju þeirra 34,3
milljóna sem greinst hafa með veir-
una koma frá suðurhluta Afríku og er
þörfm á aðstoð þar hvað brýnust.
Vísindamenn líktu ástandinu við
áhrif svarta dauða í Evrópu á 14. öld.
„Vandinn á eftir að aukast áður en
ástandið batnar,“ sagði Roy M. And-
erson frá Oxford-háskóla. „Þetta er
án efa skæðasti sjúkdómurinn í sögu
mannkyns."
Hætta er talin á fólksfækkun haldi
alnæmisveiran áfram að breiðast út
með sama hraða. Karen Stanedd,
sem kannar útbreiðslu alnæmis fyrir
bandaríska stofnun, sagði líkur á
fólksfækkun vegna alnæmis í sumum
löndum á næstu árum. Lífslíkur íbúa
fari enn fremur hraðminnkandi og
kunni meðal æviskeið íbúa að mælast
um 30 ár innan nokkurra ára.
Þriðji hver fullvaxta íbúi Botswana
greinist nú þegar með veiruna og
sagði Stanecki að búast mætti við
fólksfækkun í landinu um 2003 og að
sömu þróunar væri að vænta í Suður-
Afríku og Zimbabwe. Að meðaltali ná
íbúar Botswana nú þegar ekki nema
um 39 ára aldri og er talið að árið 2010
verði talan 29 ár. I Swazilandi er búist
við að íbúar nái þá 30 ára aldri að
meðaltali og 33 árum í Namibíu og
Zimbabwe. „Þetta eru tölur sem við
höfum ekki séð frá því við upphaf 20.
aldarinnar," sagði Stanecki.
Misjöfn viðbrögð við Mbeki
Útbreiðsla alnæmis og vísindaleg-
ar lausnir voru til umræðu á ráðstefn-
unni í gær. Daginn áður, við upphaf
ráðstefnunnar hafði ræða Thabo
Mbeki, forseta Suður-Afríku, hlotið
misjöfn viðbrögð og gengu hundruð
manna út.
„Stærsta banamein sem heimurinn
þarf að fást við er örbirgð," sagði
Mbeki og kvað ekki hægt að kenna
einni veiru um þá erfiðleika sem
blöstu við mörgum Afríkuríkjum.
Mbeki hefur áður vakið reiði margra
vegna tengsla sinna við nokkra vís-
indamenn sem draga í efa tengsl
HIV-veirunnar og alnæmis.
Ekki voru þó allir ósáttir við tölu
Mbekis. „Við emm mjög ánægð með
að hann [Mbeki] viðurkennir umfang
og alvarleika vandans í Afríku. AI-
næmi er vissulega félags- og menn-
ingarlegt íyrirbæri og það að Mbeki
hafi fjaliað ítarlega um fátækt sem rót
alnæmis er í takt við þá skoðun WHO
að ráðast verði að rótum sjúkdóms-
ins,“ sagði Gregory Hartl, talsmaður
Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar
(WHO), við AFP-fréttastofuna.
Hundruð manna gengu síðan um
götur Durban í gær og kröfðust þess
að erlend Iyfjafyrirtæki gerðu efna-
litlum ríkjum Afríku kleift að nota lyf
við umönnun þeirra sem greinst hafa
með veiruna. Auk þess voru ríkis-
stjómir Vesturlanda hvattar til að
gefa Afríkuríkjum meira af skuldum
sínum eftir svo auka mætti fjárfram-
lög til heilbrigðismála í ríkjunum.
Peter Piot, formaður UNAIDS,
sem fjallar um alnæmi fyrir Samein-
uðu þjóðimar, tók í sama streng í tölu
sinni á ráðstefnunni. „Þetta snýst um
lífsmöguleika heillar heimsálfu,“
sagði Piot og benti á að fátækari n'ki
eyddu nú rúmlega fjómm sinnum
hærri upphæðum til greiðslu skulda
en í heilbrigðismál. Piot benti einnig á
ágæti forvama og þann góða árangur
er náðst hefði af slíku starfi í Úganda
og Senegal.
Lífslíkur alnæmissjúklinga á Vest-
urlöndum hafa aukist undanfarin ár.
Hár lyfjakostnaður hefur þó reynst
ríkjum Afríku fyrirstaða gegn því að
veita samsvarandi meðhöndiun.
Mikil ólga
á Fídjí-
eyjum
Suva. AFP, AP.
GEORGE Speight, sem stendur að
baki valdaráninu á Fídjí-eyjum, und-
irritaði á sunnudag samkomulag sem
kveður á um að gíslunum sem haldið
hefur verið undanfarnar vikur verði
sleppt nk. fimmtudag og að nýr for-
seti verði valinn. Nýtur samkomulag-
ið þó ekki mikils stuðnings íbúa Fídjí-
eyja og var mikil ólga meðal lands-
manna í gær er ræningjahópar gerðu
óskunda í höfuðborginni og víða voru
haldnir fjölmennir mótmælafundir.
Hvarvetna á Fídjí-eyjum logaði
allt í mótmælum og hafði vegum til
Suva, höfuðborgar landsins, verið
lokað með vegatálmum. Þá hafði ver-
ið lokað fyrir rafmagn til borgarinnar
eftir að fólk settist að á landi þar sem
orkuveita höfuðborgarinnar er. Of-
beldisaðgerðirnai- brutust út í sömu
andrá og fréttist af því að Speight
hefði undirritað samkomulagið við
herráð Fídjí-eyja.
Samkvæmt samkomulaginu sem
undirritað var á sunnudag verða 27
gíslar Speights og stuðningsmanna
hans látnir lausir, en þeiira á meðal
er Mahendra Chaudry, forsætisráð-
herra landsins. Virðist samkomulag-
ið taka mikið tillit til krafna Speights
en samkvæmt því verða gíslatöku-
mennirnir friðhelgir eftir að gíslar
verða látnir lausir. Talsmaður her-
ráðsins sagði hins vegar að svo kynni
að fara að ákvæði þetta yrði fellt úr
gildi er líða tæki á vikuna. „Um leið
og forseti tekur við völdum getur
hann breytt hveiju sem er,“ sagði
Filipi Tarakinikini, talsmaður hers-
ins, í gær.
Lán í allt að
mánuði
Ei on Ej J-\ J i _E3 J Lj\ E> J-\L j.\ jn j
Úl73TTr?F12y73.nÍ 1 1 ’’ 3TmÍ íTníl