Fjölnir - 01.01.1839, Page 28

28
í firsíu, enn að verða ekki fólki til ama njc neíuum til
mei'ns, held jeg honum hafi tekist hvurttveggja, ef menn
taka ekki upp þikkjuna firir málið okkar, nje kippa sjer
upp við, J>ó lítið verði úr efninu stuncliiiii. f>að er öllum
nokkur vorkun, sem rita eítthvað á íslendsku, f)ó þeím
verði á að grípa til útlendra orða eða nota orðskrípi, fiar
sem ervitt er að finna innlend eða góð orð, eða þau eru
ekki til, og að orðaskipanin verði dönsk, þar sem ervitt
er að gjöra mun á því, hvað heíma eígi í málinu, eða
sje að komið. Meðan ekki eru flei'ri hjálparmeðöl almenn-
íngi í höndum, til að greíða mönnum götuna, þar sem jieír
eru í efa um, hvað halda eígi íslendsku , og málið sem
talað er í landinu, er orðið so blandað, að ekki er óhætt
að fara eptir fiví neínstaðar athugalaust, gjeta menn,
jþegar so ber undir, ekki verið vissir um, að jþað sje ís-
lendska, sem fieír tala eða setja á bækur, nema fiví aö
eíns, að Jieír viti jafnan að finna orðurn sínum stað í
eínhvurju af fornritum okkar (og á fieím þó er aptur
mikill munur); enn til þess þarf so inikinn kunnugleíka á
málinu niður eptir öldunum, og þeím ritum, sem á það
eru skráð, að ekki eru nema tveír menn á landinu, sem
so eru að sjer, að ekki skjátlist töluvert í þessu. Enn
öðrn máli er að gjegna, þegar þar eru valin raung eða
útlend orð og orðaskipan, sem góð i'sleudsk orð eru til,
er allir þekkja, og þar sem menn gjeta undir eíns orðið
varir, að orðaskipanin er ekki íslcndsk, enn gjetur þó
með lítilli breítingu orðið það.
Hjer til mundi meíga telja, þar sem í Sunnanpóst-
innm, til að minda, orðið kassi er haft firir fjárhirðsla
eða sjóðnr, bí læti f. mind, auction f. uppboð, stönd f.
stjettir, næríngarvegur f.bjargræðis- eða atvinnu-vegnr,
b efa iíng f. skipan eða boð, pa rt u r f. hluti, verelsif.
herbergi, inntekt og útgift f. tekjur og útgjöld, tím-
anna teíkn f. bendíng tímanna, að klaga ifir f. að
kvarta um, o. s. fr.; allt af er höfð orðaskipanin danska,
t. a. m. ininn kjæri iesari firir: iesari góður, ”minn