Fjölnir - 01.01.1839, Síða 32

firir þá sök kinni lieldur verða fótaskortur öðruhvurjm
því í bókurn er raunar andinn meíra verður, enn likaminn
eða búníngurinn sem hann er færður í, ef hvurutveggja
verður ekki komið saman, nema aunaðhvurt verði aít undan.
Enn j)ó síndist mjer, menn ættu jafnan að stuðla til þess
af öllum mætti, að láta mál þeírra verða so hreínt, sem
hvur er fær um, eptir tækifæri þeírra og gáfum — þó so,
að andinu eða efnið sje ekki látinn sligast eða kafna undir
rnálinu (eíns og skáldskapurinn, þegar of di'rt er rímað)j
og so ættu menn að ríma út miklu af útlendu orðunum,
sem farin eru að tíðkast hjer, sem uokkur von er að tekist
gjetij og lángtum rjettara virðist mjer að taka upp
orð, sem aldreí eru firr heírð, eða setja saman
meíníngarlaus atkvæði og málleísur, til að jarteíkna þær
hngmindir, sem eíngin íinnast orð að af innlendrí rót, nje
heldur efni til að smíða nitileg orð úr, helður enn að taka
útlend orð í málið; því eíns og bókstafamindirnar eru
að handahófi í öndverðu búnar til, til þess að jarteikna
hljóðin, sem málið er búið til úr, eíns eru atkvæðin eða
orðin, scm úr þeím eru til búin, í upphafi vega sinna
opt marklaus; og venjan er búin að koma því á, að þau
nú merkja eítt heldur enn annað, þar sem þau voru
jafn hæfileg til að merkja hvað sem vera skildi í first-
unni. Enn sama venjan er nú aptur þess ollandi, að menn
hika við, eða þikir ísjárverðt, að taka upp málleísur —
stafa eða atkvæða samsteípu, sem einginn skilur — þegar
inniend orð bresta; því þeír kunna ekki við önnur orð,
enn þau, sein þeím virðist vera eínhvur meíníng i, af því
þeír eru vanir því að hafa það álit á orðunum, að þau
jarteíkni það í raun og veru, sem þau eru látin merkja;
og af því þau orðin, sem til eru búin af innlendri rót,
eru þannig smíðuð af eldri frumorðunum, þegar verður,
að þeír sem orðið heíra, gjeti jafnskjótt af því ráðið í,
hvað það eígi að merkja. Enn annað enn venja er þelia
ekkiheldur; þeír sem first taka upp eítthvurt útlendt orð,
velja það að vísu heldnrenn annað, af því þeír skilja livað