Sunnanfari - 01.01.1898, Blaðsíða 48

48
ýmsu t.rúarfjelaga allt af að fara í vöxt. í mörg-
um af stórborgunum vinna jafnvel hinir straung-
ustu pápisku trúarflokkar í fjelagi við trúarflokka
eingyðinga í nafni mannkærleikans að ýmsum al-
mennum líknarfyrirtækjum. Og nú er einnig talað
um að fara að breyta kennslu í trúmálum á hinum
æðri skólum í þá átt, að mynda einnig þar sam-
vinnu milli ólíkra trúarflokka. í hinum svonefndu
frjálslyndu kirkjufjelögum hefur leingi verið talað
um að breyta trúmálakennslunni við háskólann í
Harvard, göinlum háskóla og vel metnum. í>ar er
heimtað af kennurunum, að þeir taki fullkomið til-
lit til kenninga vísindanna, þótt þeir útskýri guð-
leg efni, og sjeu algerlega óhlutdrægir í dómum sín-
um milli vísinda og trúar; þar er t. d. eingum á-
kveðnum trúarsetningum (dogmum) haldið fram,
heldur er saga þeirra rakin og gefið yfirlit yfir
allar helstu trúarsetningar kristinnar kirkju, —• og
það jafn hlutdrægnislaust og náttúrufræðisnemand-
anum er gefið yfirlit yfir dýra- og jurtalíf f öllum
álfum og löndum heimsins. Þar eru menn úr ýms-
um trúarflokkum, bæði meðal kennanda og nem-
enda.
I Ameríku er eingin ríkiskirkja og eingin guð-
fræðiskennsla í þeim skólum, sem veita eiga al-
menna menntun; við marga af háskólunum er og
eingin guðfræðisdeild. Hvert trúarfjelag hefur sína
sjerstöku skóla og samsvara þeir guðfræðisdeildun-
um við háskóla hjer í álfunni. A þessum skólum
er nú víða samhliða guðfræðiskennslunni farið að
kenna þjóðskipulagsfræði, nákvæm kennsla veitt í
trúbrögðum ókristinna trúarflokka og rnikil áherzla
lögð á að kenna heimspeki og sálarfræði.
I einu af þessum kirkjufjelögum var mikið um
það rætt fyrir nokkrum árum síðan, að stofna nýjan
trúinálaskóla í miklu stærri stýl en áður. Þar átti
að ríkja fullkomið frelsi í trúarskoðunum og kenn-
endur eigi að vera bundnir nokkurri trúarjátning,
en skyldu kenná hver um sig, það sem honum
virtist sannast. Hvert trúarbræðrafjelag, hvort það
væri kristið eða ekki, skyldi eiga þar talsmann
meðal kennenda. Margir buðu stórfje til að koma
þessari hugmynd til framkvæmda, en ýms atvik hafa
þó valdið því, að ekkert hefur orðið úr því enn.
En huginyndin hefur breiðst út og feingið festu.
Og nú er jafnvel svo komið, að presbyterianar í
Ameríku hafa haft í hyggju, að breyta skólum sín-
um í þetta horf. Eitt af helstu blöðum þeirra hef-
ur tekið málið að sjer til að brjóta því braut. Það
heldur því fram, að við fullkomiun guðfræðisskóla
eigi hver og ein af hinum heldri triimálastefnum
heimtingu á að eiga talsmann, sem skýri trúarsetn-
ingar hvers um sig. Það vill t. d. fá rabbí frá
Gyðingum til að skýra gyðingdóminn fyrir nem-
endum á háskólum preshyteríana. Það vill fá
Jesúíta til að skýra þar dýrlingatrú kaþólskra
manna. Það vill gera hugmyndasögu mannkyns-
ins að höfuðlærdómsgrein í guðfræðisskólunum og
taka hana þar langt fram yfir ritningarskýringar
og málfræðisrannsóknir.
En yfir dyr hins nýja skóla vill blaðið setja
þessi orð: „Sonur sæll! Týn þú ekki trú þinni í
tómri guðíræði11. Og kennarar vill það að sjeu vald-
ir til skólans með því marki fyrir augum, að þar
haldist jafnan við heilbrigt og náttúrlegt trúarlíf.
Þar skulu vera guðsþjónustugjörðir daglega og
standa fyrir þeim á víxl helstu menn allra þeirra
trúarflokka, sem talsmenn eiga við skólana. Ann-
ars hefur dagleg guðsþjónusta tíðkast. í öllum trú-
málaskólum í Ameríku frá fornu fari, og er álitið
að það hafi góð áhrif á stúdentana, að hlusta á
stólræður frægustu manna kirkjunnar til skiftis.
Hinir nýju skólar eiga ekkiheldur að láta sjer
nægja að kenna guðfræðina sem dauðan bókstaf.
Þar á að leggja áherslu á, að kenna nemendunum
að framkvæma kenningar kristindómsins verklega.
Svo sem þeim, er læknir vill verða, er talið
nauðsynlegt, að dvelja við ýms sjúkrahús til að
kynna sjer holdlegar meinsemdir mannkynsins, svo
á sá, er ganga vill í þjónustu kirkjunnar, að taka
verklegan þát.t í starfsemi hennar út á við meðan
hann er að nema, dvelja tíma og tírna við líknar-
stofnanir víðsvegar Um landið, og læra þannig af
eiginni reynslu að þekkja mennina og það, sem þá
vanhagar um, með öðrum orðum, læra þá list að
hjálpa, og að láta sem mest af þeirri þekking, sem
hann hefur feingið með námi sinu á skólunum verða
að notum í lífinu.
Hugmyndin er komin svo vel á veg, að for-
stöðumaður er valin hinum nýja skóla. En hvern-
ig sem framkvæmdirnar ganga, þá er hitt mikils-
vert, að sjá að þraungsýnið og trúarofsinn er að
smáhverfa. Þær þjóðir, sem leingst eru komnar í
menningu, ganga á undan, hinar koma smátt og
smátt á eptir. (* Þ. G.).