Lögrétta - 01.07.1933, Síða 39

173
LÖGRJETTA
174
hann sóttist eftir og hlaut fyrri hluta æfi
sinnar erlendis, eru nú að mestu gleymd.
Aftur á rrioti er það kveðskapurinn, sem
lifir. Hann hefur haldið nafni Gríms uppi og
mun enn gera það um langan aldur. Nú skip-
ar Grímur sæti meðal bestu ljóðskálda okk-
ar frá 19. öld.
Ekki er úr vegi að geta þess, hverjar við-
tökur hið fyrsta litla ljóðasafn þessa víð-
kunna og þjóðfræga sextuga manns fjekk
hjer. Þegar það kom út, stóð svo á, að Grím-
ur, sem þá hafði um hríð verið ritstjóri
„ísafoldar“, hafði lent í hvössum deilum út
af þingkosningum við annan ritstjóra, Jón
Ólafsson, sem þá var ungur að aldri, þrjá-
tíu árum yngri en Grímur, og bauð sig nú
í fyrsta sinn fram til þingmennsku. Grímur
hafði ráðist mjög illhryssingslega á hann í
,,ísafold“ og andmælt kosningu hans, enda
var keppinautur Jóns um þingmannssætið
náfrændi Gríms. Jón sigraði í kosningabar-
áttunni og svaraði árás Gríms með látlaus-
um skósum og eltingaleik við hann í blöðum
sínum á næstu árum. M. a. tók hann fyrir
kvæðasafn hans og reif það niður. Grími
var, eins og kunnugt er, stirt um rím, svo
að gallarnir á kveðskap hans að því leyti
liggja öllum í augum uppi. Það var því auð-
velt, að benda á þá og gera sem mest úr.
Og Jón gerði hnittnar skopstælingar af rím-
göllum Gríms, sem margir skemtu sjer við
og hlógu að. En ekki hef jeg getað fundið,
að nokkur hafi svarað ritdómi Jóns, svo ó-
sanngjam sem hann þó var, eða skrifað
vörn fyrir kveðskap Gríms, og sjálfur gerði
hann það ekki heldur. Jón mun líka altaf
hafa verið fús til að viðurkenna órjettmæti
ritdómsins. Hann sagði það löngu síðar, að
íikkert íslenskt ljóðasafn væri eins vel út
gefið og ljóðasafn Gríms frá 1880.
Þegar annað ljóðasafn Gríms kom út, hjá
Gyldendal, var jeg á háskólanum í Kaup-
mannahöfn. Þorlákur Jónsson frá Gautlönd-
um, fóstursonur Gríms, las prófarkir af því,
en fór heim snögga ferð áður því væri lokið,
og fjekk mig til að fara vfir það, sem eftir
var. Síðan bað útgefandinn mig áð skrifa
um bókina í Berlingatíðindi og jafnframt
um Úrvalsrit Sigurðar Breiðfjörðs, sem
komu út um sama leyti hjá Gyldendal, og
gerði jeg það, en nafnlaust. Grímur skrifaði
dr. Jóni Þorkelssyni og spurðist fyrir um,
hver væri höfundur greinarinnar. Sagði
hann eitthvað á þá leið, að þar væri í fyrsta
sinni skrifað af nokkru viti um kveðskap
sinn, og er það merkilegt, að hann skyldi
rneð nokkrum sanni geta sagt slíkt hálfátt-
ræður. En þegar þetta ljóðasafn hans kom
heim, var þess mjög loflega getið í flestum
blöðum landsins og Grími þá skipað í það
sæti, sem hann átti og hefur síðan haldið í
íslenskum bókmentum. En næsta ár andað-
ist hann.
Það helsta, sem um Grím hefur verið
skrifað, er æfisaga hans í „Andvara" 1898,
eftir dr. Jón Þorkelsson skjalavörð, og allít-
arleg grein um skáldskap hans, eftir Sig-
urð prófessor Nordal, í „Eimreiðinni“ 1923.
Eru honum í þessum tveimur ritgerðum
gerð góð skil, bæði sem manni og skáldi.
Höfundur æfisögunnar ritar um hann af
nærri því ofmikilli aðdáun, ef svo mætti
segja, því hann virðist hvergi eygja blett
nje hrukku á hæfileikum Gríms nje fram-
ferði hans. En Grímur var sjerkennilegur
gáfumaður og einrænn, bæði í lífi sínu og í
bókmentunum. Hann hafði mikla kosti, en
líka töluverða galla.
Hann er fæddur á Bessastöðum á Álfta-
nesi 15. maí 1820. Faðir hans, Þorgrímur
Tómasson skólaráðsmaður á Bessastöðum,
var nafnkunnur maður á sinni tíð og átti
sæti á fyrstu þingunum eftir að Alþingi
var endurreist, stórbrotinn maður nokkuð
og einkennilegur, að því er ýmsar sagnir
segja, en móðir Gríms hjet Ingibjörg Jóns-
dóttir prests í Görðum á Álftanesi, systir
Gríms amtmanns á Möðruvöllum, talin gáf-
uð kona og mikilhæf. Þau foreldrar Gríms
voru vel efnuð og skorti hann því ekkert á
uppeldisárunum, og á námsárunum erlendis
er sagt, að hann hafi verið vel úr garði
gerður að heiman. Hann var þó ekki settur
í Bessastaðaskóla, heldur komið fyrir til
náms hjá Árna biskupi Helgasyni í Görðum
á Álftanesi og tók Grímur stúdentspróf hjá
honum 17 ára gamall vorið 1837. Fór svo
samsumars á háskólann í Kaupmannahöfn
og byrjaði á laganámi, en hætti brátt við
það og fór að stunda heimspeki og fagur-