Eimreiðin - 01.05.1907, Page 21

IOI
staðinn. Bankabyggsgrautar voru hátíðamatur og töðugjalda. f’orskhöfuð
voru almenn fæða og þóttu, raunar ekki hið drjúgasta, en ljútfengasta
fiskæti, f’á er kaffi kom til sögunnar, varð »morgunkaffi« brátt algengt
hér, — þó ekki væri það jafnfljótt á öllum bæjum, —■ og ekki leið á
löngu áður »miðdagskaffi« bættist við. Nú er það víða drukkið 3var á
dag og stundum oftar. Aðalbreyting á matarhæfi er sú, að nú má kalla
að harðfiskur sé alveg horfinn, en í staðinn hafa menn saltfisk, baunir,
mjólkurgrauta o. fl. Nú er líka mjög svo hætt að nota kál til manneldis,
— það er gefið kúm, — en með skyrinu eru hafðir grautar. Haframjöl
er nú sumstaðar haft til grauta, þykir raunar ekkert sælgæti á bragð,
en drjúgt og heilnæmt. Það var venja nokkurra manna hér, að sækja
árlega fjallagrös í Arnarfell o. v. Þótti það kornsparnaður og góður
matarbætir. Svo tóku margir það eftir. En þá þrutu fjallagrösin, því
svæðið er lítið. Nú þykir eigi borga sig að gjöra ferðir þangað.
Matartilbúningur og matartilhögun er nú með ýmsum mismun, sem
eigi þektist hér áður, og miklu meira af fæðuefninu er nú sótt í kaup-
stað, heldur en þá er ég man fyrst eftir. Minna er etið af smjöri síðan
harðfiskur þvarr. En með því að smjör er orðið verzlunarvara, síðan
rjómabúið var stofnað, þá hefir sauðasalan minkað og meira kjöt verið
haft til fæðis. Eigi er fæðið minna né kraftminna en áður var, en miklu
er það fjölbreyttara og viðurværið yfirleitt betra.
Búshlutir. Til skamms tíma héldust flestir búshlutir í sama lagi
og áður var. Þó var ég ungur, er járnrekur (»skóflur«) tóku að út-
rýma varrekum, sem áður voru hafðar til mokstra. Skaft þeirra
(»tindurinn«) var vel 2 al. langur, eikarskákar festar á rönd á báðar
hliðar hans að neðan og járnvar neglt neðan á. Seinna hafa stál-
skóflur útrýmt pálum, er hnausar 0. fl. voru stungnir með áður.
Þeir höfðu digurt skaft með hún á efri enda og stórum, sterkum járn-
spaða í neðri enda. Það var blaðið. Var það breiðast neðst og egg
neðan á.
Reiðtygi breyttust líka, er ég var nokkuð ungur. Elztu hnakkar,
sem ég sá, höfðu báða boga lága og bríkur negldar á. Skinnin voru
fest með bólunöglum. í stað ístaðsóla voru »sköft«, annaðhvort af járni
eða, tvöföldu, samanstönguðu íslenzku leðri. Beizli höfðu kjálka (stengur)
af kopar eða járni og þá mjög einfalda. Höfuðleður var af íslenzku leðri.
Ennisól, sem líka var kverkól, var fest á það með »hornhringjum« af
kópar og koparlauf var framan á enninu. Saumarnir voru annaðhvort úr
mjóum kaðli eða samanbrugðnum leðurræmum. Fátækt kvenfólk reið oft
á þófa; var lögð yfir hann svonefnd »hamól« og við enda hennar fest
undirgjörð, og líka ístöð; en þau voru annaðhvort úr horni, eða litlar,
ferskeyttar tréfjalir festar upp með snæri, sem dregið var í göt í horn-
unum. Efnaðri konur áttu trésöðla, ýmist máláða eða »beitta«: klædda
með dökku vaðmáli og látúnsbrydda á röndum. Einn söðul sá ég »drif-
inn«: alþakinn rósuðu látúni; var reiði hans með skrautlegum skjöldum.
Allir söðlar voru þá djúpir. Nýtt og betra lag á hnökkum og söðlum
innleiddi Torfi Steinsson söðlasmiður hér á landi og komst það brátt á
hér, sem annarstaðar. Þó tók það umbótum eftir hans dag.
Reiðingar á klyfjahesta voru oftast úr þurkuðu mýrartorfi, en