Eimreiðin - 01.05.1907, Page 57

137
hafgúur. Menn segja frá því, hvernig þær flýja undan honum,
tröllvaxnar, meö flaksandi hári og tognum brjóstum, sem þær
hafa varpað um öxl aftur á herðar, og hvernig hann kemur þeys-
andi á stólpagripnum, með geir í hendi og dauða tröllkonu sem
veiði sína bundna við söðulbogann. Á slíkum veiðum er »Óðinn
konungur« meðan heimurinn stendur, eða unz hann er búinn að
stytta hinni síðustu »toginbrjóstu« stundir, með þrumunni sem
liðsauka til að útrýma þeim öllum.
fó margt og mikið í þessari baráttu goðanna gegn tröllum
sé ariskar erfðaleifar og enn frekar gotneskar hugmyndir, þá hefir
þó hugsunin fengið á sig sjálfstæðan og rammnorrænan brag eða
búning. Pjóðtrúin sýnir, að jafnvel hjá svo náskyldri þjóð sem
Þjóðverjum varð »der wilde Jáger« ekki — eins og hinn norræni
»Óðinn« — nein verndarhetja mannkynsins; þar er meðaumkvunin
með veslings skógarmeyjunum, sem hann er að elta, yfirgnæfandi.
Á sjálfum Norðurlöndum kemst gróður sagnanna um hina tröll-
drepandi Þrumu og hinn veiðibráða »Óðinn« á hæst stig í Dan-
mörku og Svíþjóð; en hin kraftmiklu kvæði frá víkingaöldinni
sýna þó, að Noregur hefir engan veginn staðið þeim á baki í að
koma hugsuninni svo fyrir, að hún nyti sín.
Pó að megnið af þessum sögnum hver um sig aðeins endur-
taki sömu meginandstæðuna, baráttu goða og trölla, bryddir þó
á tilraunum til að gera úr því öllu samfelda viðburðasögu, goðasögu;
°g þungamiðjan verður þá að sjálfsögðu að vera ragnarök. Pess
konar goðaskáldskap sjáum vér í fyrsta Eddukvæðinu, Völuspá;
en á þetta merkilega kvæði þykir réttara að minnast síðar í öðru
sambandi. I hinum almennari, ópersónulega goðaskáldskap er
aftur ein einstök trúsögn, sem á samskylt við ragnarök, og það
er trúsögnin um dauða Baldurs.
DAUÐI BALDURS. Margir skoða dauða Baldurs sem þunga-
miðjuna í trúsögnum Norðurlandabúa. En þeirri skoðun fylgjum
vér ekki hér. Pví Baldurs-sögnin er alls ekki sá möndull, er
meginið af trúsögnunum snýst um, og hún er sjálf mjög svo mis-
munandi í hinum ýmsu frásögnum, snýst einmitt sjálf um harla
mismunandi möndla. Ljóðsögukjarni Baldurs-sagnarinnar er fornt
hetjulífs-yrkisefni (finst í Rustem hjá Persum og víðar) um goð-
borna eða goðvarða hetju, sem aðeins eitt vopn getur á unnið,
og andstæðingur hans spyr uppi; hann finnur teininn, smíðar úr
honum ör og vegur goðasoninn. í annarri norrænu frásögninni