Eimreiðin - 01.05.1917, Síða 11

71
Þetta er líklegt að endi annaðhvort í rænuleysi eða borgarastyrjöld.
Ef ófriðurinn fær eigi bráðlega enda, druknar alt í úrræðaleysi. En
hvernig sem fer, er siðmenning vor í veði.
Sumir ætla, að styrjöldinni fylgi sífeld hækkun á verkalaun-
um. En gildar ástæður eru fyrir því, að sú ályktun sé röng,
Fyrst er það, að margir ungir og öflugir verkamenn hafa fallið
eða verið limlestir, en heima fyrir er miklu meiri fjöldi en áður
af gömlum mönnum, konum og körlum. Hinn framleiðandi hluti
þjóðarinnar verður orðinn minni, og eftirtekjan á mann hvern
verður einnig minni en fyrir ófriðinn; þegar nú minna kemur til
skifta, verða sumir afskiftir. Auðmaðurinn mun sjá um sig, því
að þarfir hersins tryggja honum ærnar leigur, eins og nú stendur.
En þegar aftur á að fara að kippa í lag, því sem stríðið hefur
eyðilagt, þá mun lengi þurfa á miklum auði að halda. Pað er
ólíklegt, að landsdrotnar bíði tjón, því að þeim mun takast að fá
tolllétti á afurðum sínum og verndun móti samkepni fjóðverja.
Virðist því óhjákvæmilegt, að tjónið lendi á verkalýðnum, því til
að skapa það tjón, munu stóreignamenn nota sér það, að hin
ódýrri kvennavinna stórum eykst, og það tækifæri tvöfaldast við
heimkomu hins mikla liðsmannafjölda úr stríðinu, sem og líka
þeirra, sem hætta vinnu við tilbúnað hergagnanna. Eg sé því
eigi, hvernig öðruvísi getur farið, en að verkalaunin stórum lækki.
Tökum nú saman: Hinar illu afleiðingar stríðsins, sem vér
höfum hér talið, koma lítið við spurningunni um sigur eða ósigur,
því þær lenda á öllum þjóðum, og skaðræði þeirra kemur undir
lengd og eyðilegging stríðsins. Vari það til muna lengur, verða
sárfáir, sem heilir sleppa og óskaddaðir á sálu og líkama, af
hvaða þjóð sem eru, þeirra sem saman hafa lent; siðferðisstigið
mun hvarvetna lækka við hin hryllilegu blóðböð og langa æðis-
gang; andlegri dáð og dug Evrópu mun stórum hraka fyrir lakara
uppeldi og fyrir dauða eða taugaveiklun margra hinna efnilegustu
yngismanna, og baráttan fyrir lífinu mun nálega óhjákvæmilega
verða mun harðari fyrir alla nema iðjulausa auðkýfinga. Líf
Evrópu samanlagt, eins og það hefur gengið síðan á endurfæð-
ingaröldinni, hefur verið dásamleg hreyfing upp á við í sögunni;
en nú fær það þann áverkann, sem verða má þess banasár.
Komi eigi endalok styrjaldarinnar því bráðara, má kvíða fyrir
því, að mikið tímabil sé nú að líða undir lok, og að framtíð
Evrópu verði giftuminni en hin umliðna.