Eimreiðin - 01.05.1917, Page 18

7«
og hreyfinæmur = visuel, auditiv, motorisk. Pefnæmur er
í bókinni notað í venjulegri merkingu, um skynjunina, en þá ætti
sjónnæmur ekki að vera um annað en skarpa sjón. Og vafasamt
er, að sjónskerpa sé uppruni þess, að maðurinn sér hlutina í huga
sér. Hvort maður er sjónnæmur, er venjulegast undir auganu
komið; hvort hann er visuel, er undir heilanum komið, þ. e. a. s.
er sálareigind. Er hægt að kalla Beethoven hlustnæman, eftir að
hann varð heyrnarlaus? En auditiv hefur hann áreiðanlega verið.
Eg vil stinga upp á orðunum sjónkvæmur, hljóðkvæmur,
og hreyfikvæmur. Pó að Beethoven væri heyrnarlaus, var
hann maður hljóðkvæmur, honum komu tónar (í hug).
K í m n i = humor nær aðeins yfir part af því hugtaki og
það hinn ómerkasta, og ekki mundi Höfiding vilja nefna hinn
æðra húmor (»Den store humor«) því nafni. Neyðumst vér ekki
til þess, að veita því orði þegnrétt í málinu, þó að ekki fari vel
á því (það er þó ekki verra en amor, dmor eða afmorí). Gilda
þýðingu þess fáum við aldrei.
Miðmögnun = koncentration finst mér ljótt orð og hugsað
nær erlenda orðinu en þyrfti. Hugsunin er, að allir kraftar sálar-
innar hverfa í eina stefnu, beinast (er beitt) að einu marki. Eg
vildi stinga upp á einbeining eða einbeiting (smbr. ein-
beittur). Einbeiting viljans finst mér láta betur í eyrum en mið-
mögnun viljans.
Höf. hefur áður í rökfræði sinni notað orðin sérhæfa og
sérhæfing = abstrahere og abstraktion. En þegar maður
hefur aðrar samsetningar með sér- í huga, hlýtur manni að detta
í hug önnur merking í þessum orðum, nefnilega specialisere og
specialisering. Og í þeirri merkingu hef ég lengi notað þessi orð
(þó ekki á prenti, að ég held) og vil ógjarnan sleppa þeim. Pegar
talað er um verkaskiftinguna í þjóðfélaginu á annan bóginn og
lög þess, reglur og samhögun á hinn, verður það ekki betur sagt
á íslenzku, en að þjóðfélagið stefni bæði að því, að sérhæfa og
samhæfa einstaklingana. Ef orðin geta ilia staðið í þessum tvenn-
um merkingum, verða þær, sem langsóttari eru, að þoka. En því
miður hef ég ekki getað fundið neitt gott frumvarp til þýðinga
á orðunum abstrahere og abstraktion.
IV.
Um enga vísindabók held ég það gildi fremur en kenslubók