Eimreiðin - 01.05.1917, Page 34

94
Oddur munkur í formála Ólafs sögu Tryggvasonar. Slíkar sögur
þekkir enn hvert barn á Islandi, og flestir munu muna til þess,
hvað sólgnir þeir vóru, þegar þeir vóru börn, í þær sögur, sem
byrja á því, að »einu sinni var kóngur og drotning í ríki sínu og
karl og kerling í garðshorni*; og um karlssoninn sem að lokum
eignaðist hina fögru kóngsdóttur heima í kóngsríkinu, og kóngs-
börn ( álögum, eður um kúna í koti karls, og talsháttinn, sem
þaðan mun vera dreginn, að saman skuli fara karl og kýr«.
Pjóðsögur vorar hafa og vakið mikla eftirtekt í útlöndum og
hlotið þar alment lof, enda hefir meira og minna af þeim verið
þýtt á bæði dönsku, norsku, þýzku, ensku og frönsku, og á sum-
um af þessum tungum — einkum á þýzku — hafa komið út
margar þýðingar af þeim. Og jafnframt hafa margir útlendir lista-
menn spreyttt sig á að búa þær út með myndum, til þess að
gera þær enn meira aðlaðandi fyrir æskulýðinn.
En vér íslendingar, sem sögur þessar standa þó óneitanlega
næst, eigum enga útgáfu af þeim með myndum, og er þar þó
ærið verkefni fyrir unga íslenzka listamenn, sem ætla mætti að
þeir reyndust betur færir til en aðrir, þar sem þeim ætti að veita
hægra að setja sig inn í anda sagnanna, en nokkrum útlendingi,
auk þess sem þeir þekkja ólíkt betur búninga, húsakynni, hús-
gögn og hvaðeina annað, er fyrir kemur í sögunum, sem til greina
kæmi að sýna. Og ekki nóg með það, að oss skorti útgáfur
með myndum af þjóðsögum vorum, heldur er nú og svo komið,
að íslenzk alþýða á nú yfirleitt alls engan aðgang að hinum beztu
af þeim, þar sem sþjóðsögur og æfintýri« Jóns Árnasonar
hafa nú lengi verið uppseldar og ófáanlegar, og nálega hvert
eintak af þeim í landinu fyrir löngu uppslitið. Pví lesnar hafa
þær verið, þar sem þær hafa verið til. Ekki vantar það.
Úr þessu þarf nauðsynlega að bæta sem bráðast. En rétta
leiðin er ekki sú, sem heyrst hefir, að í ráði sé, að endurprenta
hið mikla safn Jóns Árnasonar í heilu líki; heldur ætti að gefa
út úrval úr því, eða einn og einn kafla í einu (og þá hafa önnur
yngri söfn til hliðsjónar og taka einnig úrval úr þeim) og prýða
þessi smásöfn með smekklegum og góðum myndum eftir íslenzka
listamenn, líkt og gert er með þjóðsögur í öllum öðrum löndum.
þá gætu þessi smákver bæði orðið ágætar barnabækur og fengið
mikla útbreiðslu. En í stórum söfnum hlýtur margt að slæðast