Tölvumál - 01.07.1996, Blaðsíða 19

Júlí 1996
og umfjöllun um þær. Við upp-
byggingu og innihald þarfa- og
hönnunai'lýsinga var meðal annars
horft til fyrrgreindra alþjóðlegra
staðla, en þó vikið frá þeim í ýms-
um atriðum. T.d. gera ISO staðíar
ráð fyrir að þarfalýsingu kerfis sé
ávallt viðhaldið. Reynslan sýnir
okkur að kröfum um skjölun þarf
að halda í algjöru lágmarki til að
treysta megi að skjöl séu rétt. Við
teljum að efnislega þurfi notenda-
handbók hvers kerfis að endur-
spegla allar þær þarfir sem kerfið
leysir auk lýsinga á öllu notenda-
viðmóti, það sé því ofaukin ki'afa
að ætlast til viðhalds þarfa- og
hönnunarlýsinga milli útgáfa. í
raun lítum við svo á að notenda-
handbók sé ígildi viðhaldinnar
þarfalýsingar.
Hönnunargögn
Hönnunargögn eru skjöl sem
fela í sér lýsingu á hönnun allra
hluta kerfisins, en til þeirra teljast
OMT-rit, vinnslur, forrit, stefjur,
skrár, færslur, gagnasvæði, skjá-
myndir og útskriftir. Olíkt þarfa-
og hönnunarlýsingum eru hönn-
unargögnin uppfærð við hverja út-
gáfu kerfis og segja því ekki aðeins
frá breytingum í viðkomandi
útgáfu heldur því sem almennt
gildir um viðkomandi hlut.
Búið var tilNotes safn tilmeð-
höndlunar og geymslu hönnunar-
gagna (sjá mynd 3). Þar hefur hver
tegund hönnunargagns sitt form
(eyðublað) þar sem fram kemur
hvað skal skjalað. Ferlar, s.s. forrit
og stefjur eru skjalaðir með for-
og eftirskilyrðum og gagnasvæði
með fastayrðingum svo eitthvað sé
nefnt. Þar sem skammt er síðan
ákvörðun var tekin um notkun
OMT við hönnun hefur RB ekki
enn fest kaup á OMT hönnunar-
hugbúnaði og því litið á OMT-rit
(hlutarit, gagnaflæðirit, atburðarit
og stöðurit) sem hver önnur hönn-
unargögn.
Önnur Notes söfn
Auk fyrrgreindra Notes safna
eru ýmis önnur söfn notuð. Þar ber
helst að nefna afbrigðasafn, en í
það er safnað flestum athugunar-
verðum málum sem upp koma í
rekstri kerfanna og kom safnið í
stað umfangsmikils stórtölvukerf-
is. Safnið tengist 3090 tölvu RB
og safnar vélrænt niðurstöðum
allra vinnslna sem lýkur óeðlilega
en einnig má skrá þar t.d. villutil-
kynningar. Afbrigðasafnið var
unnið í samvinnu við Hugvit hf.
en önnur Notes söfn í notkun hafa
verið búin til hjá RB.
Einnig má nefna fundagerða-
safn, sem í fara fundagerðir á
stöðluðu formi flestra funda sem
haldnir eru í fyrirtækinu. Þar nýtist
textaleit kerfisins vel þar sem nú
er fljótlegt að leita eftir einstaka
bókunum, svo sem ákvörðunum
ákvarðanahópa.
Meðal annarra safna eru yfir-
litssafn yfir öll kerfi RB, skýrslu-
safn fyrir stakar skýrslur, svo sem
forathugunarskýrslur, en að mestu
leyti skýrslur rekstrarlegs eðlis og
bókasafn yfir allar bækur í eigu
RB.
Lokaorð
Vinnu umræddra vinnuhópa
við gerð kerfisþróunarlíkans RB
og endurskipulagningu hugbún-
aðargerðarinnar m.t.t. þess er ekki
enn lokið og ýmis atriði sem um
er fjallað í greininni því ekki enn
komin formlega til framkvæmda.
Eftir að sjálft líkanið var samþykkt
sem staðall vorið 1995 og fyrsti
vinnuhópurinn lauk störfum hafa
aðrir vinnuhópar ítrað ferlið og
einbeitt sér að tilteknum aðferðum
einstakra þátta líkansins. Þar sem
vinnuhópana skipa tölvunarfræð-
ingar og kerfisfræðingar sem
sjálfir þurfa að fylgja líkaninu og
aðferðunum er markvisst reynt að
beita öllum hugmyndum í fram-
kvæmd áður en þær eru gerðar að
stöðlum og reglum.
Notkun formlegra aðferða við
hugbúnaðargerð krefst mikils aga
og virðist stundum vera til trafala,
sérstaklega þegar mikið liggur á
að koma breytingum í gagnið. Það
þarf því stöðugt að hafa vakandi
auga með hlutverki hvers atriðis
sem líkanið gerir kröfu um og
breyta þeim sem ekki bæta hug-
búnaðinn. Kerfisþróunarlíkan RB
hefur almennt fallið í góðan jarð-
veg hjá starfsmönnum, bæði hjá
þeim sem starfa við hugbúnaðar-
gerðina og þeim sem sinna rekstri
kerfanna. Þar sem líkanið gerir,
eins og flestar formlegar aðferðir,
kröfu um góða skjölun og gott
skipulag við hugbúnaðargerðina er
alveg nauðsynlegt að hafa til þess
gott verkfæri. Af eins árs reynslu
okkar af Lotus Notes teljum við
það sérstaklega heppilegt til þeirra
hluta sem lýst hefur verið í grein-
inni og á margan hátt grundvöll að
því að notkun líkansins skili
árangri.
Markmiðið er að sjálfsögðu að
bæta þann hugbúnað sem RB
framleiðir og þjónusta notendur
kerfanna þannig enn betur, án þess
að færa of miklar fórnir t.d. í
afköstum manna eða véla.
Birgir Rafn Þráinsson,
tölvunarfræðingur, er
gagnastjóri RB
Tölvumál - 19