Tölvumál - 01.07.1996, Blaðsíða 32

Júlí 1996
kallast Veraldarvejur eða Vefurinn
í daglegu tali. Þessi forliður sam-
svarar enska orðinu web.
Forliðurinn tengi-
Enn má nefna ýmis hugtök sem
á ensku bera heiti er hefjast ýmist
á forliðnumhyper- eða á lýsingar-
orðinu hypermediá. Þessi hugtök
varða skipulagningu upplýsinga á
Yefnum og tengingar milli þeirra.
Tölvuorðanefnd hefur reynt að
nota íslenska forliðinn tengi- sem
þýðingu á hyper- og tengimiðlun
sem þýðingu á hypermedia og
virðist það gefast býsna vel. Hér
eru nokkur dæmi:
hyperbase tengigrunnur
hyperdocument tengiskjal
hypermedia no. tengimiðlun
hypermedia lo. tengimiðlunar-
hypermedia Iink, hyperlink
tengimiðlunarleggur,
tengileggur
hypermedia network,
hypermedia structure
tengimiðlunamet
hypermedia path
tengimiðlunarleið
hypermultimedia lo.
tengimargmiðlunar-
hyperobject tengihlutur
Enski forliðurinn
cyber-
Að lokum skal nefnd hér syrpa
af hugtökum sem á ensku bera heiti
er hefjast á cyber- sem forlið eða
stundum á cyber sem sjálfstæðu
orði. Mörg þessara heita hafa fyrst
sést á prenti í vísindaskáldsögum,
allt frá árinu 1980. Þessi hugtök
eru frekar huglægs eðlis en
tæknilegs.
Við íslenskun slíkra heita sem
fjallað hefur verið um í þessum
pistli sýnir reynslan að erfitt er að
sjá fyrir vandamál, svo sem
árekstra við önnur hugtök, sem
koma ef til vill ekki upp fyrr en
nokkrum ámm síðar. Helst er hægt
að varast árekstra með því að víkja
ekki langt frá gerð erlenda heitis-
ins. Hafi mönnum dottið í hug að
þýða til dæmis cyberspace með
rafgeimar, tölvuheimur, tölvuhvolf
eða netheimar ættu að hringja við-
vörunarbjöllur í huga þeirra. Ef til
vill eru þegar til eða koma upp
síðar hugtök sem varða rafmagn,
tölvur eða net og þessi íslensku orð
eiga betur við um. Þó ber einnig
að varast að láta nýyrðasmíð í
íslensku stjómast um of af aðferð-
um við nýyrðasmíð í erlendum
málum nema þá óbeint af því að
verið er að fást við sömu hugtök.
Ákjósanlegast væri ef takast mætti
að finna eða búa til íslenskan forlið
sem getur samsvarað enska orð-
hlutanum cyber í flestum eða
öllum tilvikum þannig að falli vel
að íslensku máli. Hér er listi yfir
ensk heiti nokkurra þessara hug-
taka til að auðvelda mönnum að
átta sig á viðfangsefninu. Hafa ber
í huga að cyber er komið úr grísku
og táknar þar að stýra eðastjórna.
cyber-café
cybercrime
cybercrud
cybemaut
cyberphobia
cyberpunk
cybersex
cyberspace
cyberspastic
Enn sem fyrr eru ábend-
ingar vel þegnar.
Stefán Briem er ritstjóri
Tölvuorðasafns og starfs-
maður orðanefndar
Skýrslutæknifélags
Islands.
Netfang:
stefan @ ismal. hi. is
Punktar...
Tölvuhræðsla
yfirmanna
Yfirmönnum í Bandaríkj-
unum er boðið á sérstök nám-
skeið í upplýsingatækni til að
geta betur nýtt þær upplýs-
ingar sem þeir hafa í hönd-
unum. Það hefur sýnt sig að
tölvukunnátta þeirra er oft í
öfugu hlutfalli við aldur þeirra
og stöðu. Þetta er þekkt feimn-
ismál meðal stjórnenda og má
jafnvel tala um tölvuhræðslu.
Hún getur verið svo mikil að
hún komi niður á fyrirtækinu
eða rekstrareiningunni sem
þeir stjóma. í US A hafa menn
opnað augun gagnvart þessu
vandamáli og með þessum
námskeiðum er stefnt að því
að svipta hulunni af tækninni
og gera stjómendur viðræðu-
hæfa við þá sem sjá um tölvu-
mál fyrirtækisins. Eitt af því
sem boðið er upp á er að
stjómendur með tölvuhræðslu
hittast og geta þá rætt þetta
vandamál sín á milli. Það eru
fyrrtækin CA, EDS og
menntastofnunin CEO sem
hafa tekið höndurn saman og
boðið upp á þessi námskeið.
(Þýtt úr norska Computer
World, 29.03.96).
Heimasíða
tölvuorðasafns
http://www.ismal.hi.is/to
32 - Tölvumál