Tölvumál - 01.03.1998, Qupperneq 25

T 0
L V U
M Á L
«■
Rannsóknarstarfsemi
Landssímans
Eftir Sæmund Þorsteinsson
Inngangur
Árið 1995 hóf þáverandi Póst-
og símamálastofnun þátttöku í
samevrópskum rannsóknarverk-
efnum sem heyra undir fjar-
skiptahluta fjórðu rammaáætlun-
ar ESB um rannsóknir, ACTS
(Advanced Communications
Technologies and Services). Verk-
efnin eru öll á sviði stafrænna
bandvíðra fjarskipta. Samkvæmt
anda fjórðu rammaáætlunarinnar
fjalla verkefnin einkum um notk-
un háhraða fjarskiptatækni sem
komið hefur á sjónarsviðið und-
anfarinn áratug, en oft er jú lang-
ur vegur milli þess að ný tækni
kemur fram þar til hægt er að nýta
hana. í flestum verkefnunum sem
Landssíminn á aðild að er mark-
miðið að nýta ATM-fjarskiptaað-
ferðina (Asynchronous Transfer
Mode) til að þróa ýmiss konar
þjónustutegundir, t.d. kvikmynda-
veituþjónustu (Video on Demand)
og nokkrar gerðir tölvustuddrar
samvinnu, CSCW (Computer
Supported Co-operative Work-
ing). Verkefnin eru öll á vel á veg
komin. í töflu 1 eru verkefnin tal-
in upp, umfang þeirra ásamt hlut
íslendinga og tilvísanir í heima-
síður þar sem meiri upplýsingar
er að fá um hvert verkefni.
Landssíminn er aðili að Eures-
com, sem er stofnun í eigu flestra
eldri símafyrirtækja í Evrópu. Á vett-
vangi Eurescom starfa þessi fyrir-
tæki saman að rannsóknum og
þróun á fjarskiptasviðinu. Verk-
efnin miða bæði að þróun nýrrar
tækni og einnig að nýtingu fyrir-
liggjandi tækni. Landssíminn er
aðili að einu Eurescom-verkefni
sem fjallar um stýringar fjar-
skiptakerfa (Telecommunications
Management Networks).
Á vettvangi innlendra rannsókna
hefur Landssíminn beitt sér fyrir
að sett verði upp svonefnt ATM
rannsóknarnet. Með slíku neti fá
rannsóknaraðilar tækifæri til að
nota bandvíð fjarskipti við ýmiss
konar ný notkunarsvið.
Heildarumfang ACTS-verkefn-
anna er urn 430 ársverk og hlutur
Islands um 15 ársverk. Heildar-
kostnaður við þessi verkefni er
u.þ.b. 4,5 milljarðar króna og
styrkir nema nærri 2,2 milljörð-
um. Þar af koma um 82 milljónir í
hlut Islendinga.
AMUSE verkefnið
AMUSE stendur fyrir „Advanc-
ed Multimedia Services for Res-
idential Users“. Landssíminn er
aðili að verksamningi AMUSE
(contractor) en Verkfræðistofnun
Háskólans, Kerfisverkfræðistofa
og Nýherji hf. eru tengd verk-
samningnum gegnum Landssím-
ann, (associated contractors). I
AMUSE eru settar upp tilraunir
með gagnvirka dreifða margmiðl-
unarþjónustu við heimili. Þetta er
gert á nokkrum stöðum í Evrópu
sem nefndir eru tilraunaeyjar. Til-
raunaeyjarnar eru á Islandi, Belg-
íu, Þýskalandi, Sviss, Ítalíu og í
Portúgal, rnynd 1. Notast er við
ATM fjarskiptatækni milli mynd-
þjóns og endabúnaðar hjá notend-
um en aðgangsnetið (access
network) er nokkuð mismunandi
eftir tilraunaeyjum. í fyrri tilraun-
arfasa AMUSE hér á landi var
ATM merki sent eftir ljósleiðara
alla leið heim í fjölbýlishús. Við
inntak var merkið klofið niður í
nokkra 25 Mb/s strauma sem voru
sendir eftir símalínum inn í íbúðir.
Hjá notendum var sett upp
svonefnt „set-top-box“ sem er
eins konar nettölva sem sér um
samskipti notanda við myndþjón
og breytir gagnastraumnum frá
myndþjóni í sjónvarpsmerki. Á
mynd 2 er uppsetning AMUSE
tilraunanna sýnd frá myndþjóni
að sjónvarpstæki eða PC-tölvu.
Boðið var upp á fjórar megin-
gerðir af þjónustu, kvikmynda-
veitu (video on demand), frétta-
veitu (news on demand), tónlist-
arveitu (music on dernand) og
Internet aðgang. Kvikmyndirnar
Tafla 1. Umfang ACTS verkefna sem Landssíminn tekur þátt í
Verk- Heildar- Mánaðar- Hlutur Mánaðar-
efni umfang verk Islands verk
URL AMUSE 1544 140 http://www.amuse.hi.is
JAMES 047 9 http://www.labs.bt.com
profsoc/james/
NICE 1034 18 http://b5www.berkom.de/nice/
INFOWIN 510 12 http://www.infowin.org/
Summa 5135 179
MARS 1998 - 25