Bókasafnið - 01.04.1995, Side 13

Grace Paley
Langanir
Ég sá fyrrverandi eiginmann minn úti á götu. Ég sat
á tröppum nýja bókasafnsins.
- Halló, líf mitt og yndi, sagði ég. Við höfðum verið
gift í tuttugu og sjö ár svo mér fannst ég hafa fullan
rétt.
- Ha? Hvaða líf? Ekki mitt líf, sagði hann.
- Allt í lagi, sagði ég. Ég rífst ekki þegar það er von-
laust að ná árangri. Ég stóð upp og fór inn í bókasafnið
til að athuga hvað ég skuldaði mikið.
Bókavörðurinn sagði, þú skuldar þrjátíu og tvo
dollara og skuldin er átján ára gömul. Ég neitaði því
ekki. Ég geri mér ekki grein fyrir því hvernig tíminn
líður. Ég hafði verið með þessar bækur. Það hafði oft
hvarflað að mér að skila þeim. Bókasafnið er aðeins
steinsnar í burtu.
Fyrrverandi eiginmaður minn elti mig að afgreiðslu-
borðinu. Hann greip frammí fyrir bókaverðinum sem
var ekki búin að ljúka máli sínu. - Þegar ég hugsa til
baka, sagði hann, finnst mér að hjónaband okkar hafi
fyrst og fremst farið út um þúfur vegna þess að þú
vildir aldrei bjóða Bertramhjónunum í mat.
- Það getur vel verið, sagði ég, - en ef þú manst þá
var pabbi í fyrsta lagi veikur þetta kvöld, svo fæddust
börnin og ég fór að fara á þessa fundi á
þriðjudagskvöldum og svo hófst stríðið. Og þá var eins
og við þekktum þau ekki lengur. En þú hefur rétt fyrir
þér. Ég hefði átt að bjóða þeim í mat.
Ég rétti bókaverðinum ávísun uppá þrjátíu og tvo
dollara. Ég var undireins aftur orðin manneskja sem
hægt var að treysta, fortíð mín var gleymd og grafin, í
hennar augum hafði ég nú hreinan skjöld ólíkt því sem
tíðkast hjá öðrum ríkis- og bæjaryfirvöldum.
Ég tók sömu tvær bækurnar eftir Edith Wharton í
lán sem ég hafði skilað rétt í þessu, af því að það var
svo langt síðan ég hafði lesið þær og þær eiga mun
betur við núna. Það voru Hús hlátursins og Börnin sem
fjallar um hvernig lífið í New York í Bandaríkjunum
breyttist á tuttugu og sjö árum fyrir fimmtíu árum.
- Ég á samt góðar minningar frá morgunverðar-
stundunum, sagði fyrrverandi eiginmaður minn. Ég
var hissa. Við fengum olckur aldrei annað en kaffi. Svo
mundi ég að það hafði verið gat á veggnum inní
eldhússkápnum og sást inní næstu íbúð. Þeim megin
fengu þau sér alltaf reyktar sykurmaríneraðar
flesklengjur. Þess vegna fannst okkur alltaf eitthvað
mikilfenglegt við morgunverðinn, en við tróðum ekki
í okkur og urðum silaleg.
- Þetta var þegar við vorum fátæk, sagði ég.
- Vorum við nokkurn tíma rík? spurði hann.
- Ja, tíminn leið, ábyrgðin varð meiri, en við liðum
aldrei skort. Þú hugsaðir vel um fjármálin, minnti ég
hann á. Börnin voru mánuð í sumarbúðum á hverju
sumri, áttu góða stakka, svefnpoka og stígvél alveg eins
og öll hin börnin. Þau voru vel klædd. Á veturna var
hlýtt í íbúðinni, við áttum fallega rauða púða og margt
annað.
- Mig langaði alltaf í seglbát, sagði hann. Þig
langaði aldrei í neitt.
- Vertu ekki bitur, sagði ég. Það er aldrei of seint.
- Nei, sagði hann mjög bitur. Kannski fæ ég mér
seglbát. Reyndar er ég búinn að borga inná átján feta
skonnortu. Mér hefur gengið vel í ár og enn betri tímar
eru í vændum. En það er orðið of seint fyrir þig. Þig
mun aldrei langa í neitt.
Öll árin tuttugu og sjö hafði hann haft lag á að gera
hárfínar athugasemdir sem fikruðu sig eins og barki
pípulagningarmanns inn um eyrað mitt og niður eftir
hálsinum, hálfa leið að hjartanu. Síðan hvarf hann og
skildi mig eftir þar sem ég náði varla andanum fyrir
tækjum og tólum. Ég á við að ég settist aftur á tröppur
bókasafnsins og hann fór sína leið.
Ég fletti í Húsi hlátursms en náði ekki að festa
hugann við hana. Mér fannst ég hafa verið borin
alvarlegum sökum. Það er satt að ég bið ekki um margt
og þarfnast lítils. En það er samt ýmislegt sem mig
langar í. Mig langar t.d. að vera öðruvísi manneskja.
Mig langar til að vera konan sem skilar þessum
tveimur bókum eftir tvær vikur. Ég vil vera gagnlegi
borgarinn sem breytir skólakerfinu og ávarpar
Áætlunarnefndina um vandamál okkar ástkæru borgar.
Og ég hafði lofað börnunum að binda enda á stríðið
áður en þau yrðu fullorðin.
Ég vildi hafa verið gift einum manni alla ævi,
annaðhvort fyrrverandi manni mínum eða núverandi.
Báðir eru þeir nógu traustir til að duga mér ævilangt,
sem er þegar allt kemur til alls ekki svo langur tími.
Báðir höfðu til að bera óendanlega kosti og rökfestu
sem myndu endast heila lífstíð og meir en það.
í morgun horfði ég út um gluggann og virti fyrir
mér götuna dálitla stund. Þá sá ég að garðahlynurinn,
sem borgaryfirvöld höfðu látið gróðursetja nokkrum
árum áður en börnin fæddust, hafði einmitt þennan
dag náð fullum blóma.
Jæja! ég ákvað að skila bókunum tveimur á
bókasafnið. Það sannar að þegar einhver eða eitthvað
ýtir við mér eða gerir úttekt á mér þá get ég gert
viðeigandi ráðstafanir, þó að ég sé betur þekkt fyrir
vinsamlegar athugasemdir.
Áslaug Agnarsdóttir þýddi.
Um höfundinn:
Grace Paley er fædd árið 1922 og býr í New York. Hana
þekkja flestir sem höfund smásagna, en hún hefur einnig
samið ljóð og fengist við ritstjórn. Þekktustu ljóðabækur
hennar heita The Little Disturhances ofMan og Enormous
Changes at the Last Minute.
Bókasafhið 19. árg. 1995 13