Bókasafnið - 01.04.1995, Page 55

legur maður” án þess að hægt væri að skilgreina það nokkuð
nánar.
Spurr var hvort menn mundu lána glæpamannslegum
manni bók um drápsaðferðir. Þessi spurning kann að virka
býsna langsótt hér á landi þar sem yfirleitt er lítið gefið út af
bókum sem beinlínis eru leiðbeiningarit um að skaða aðra en
hins vegar er vitað að slík rit eru til um allan heim. I svörum
frá hinum Norðurlöndunum nefndu bókaverðir að þeir
mundu ekki lána bækur á borð við: „Sju satt at sparka ihjál
din ovan“, og „Hvordan ta sitt eget liv - eller andres" að ekki
sé talað um bækur á borð við „Gör din egen bomb“ og „Stora
tipsboken för smátjuvar" svo eitthvað sé nefnt.
Til þess að reyna að finna hversu næmir bókaverðir væru
fyrir útliti notenda sinna var sett fram eftirfarandi dæmisaga:
Nú eru aðrar aðstaður: Mjög glœpamannslegur maður kem-
ur og biður um handbók um bardagaíþróttir, einkum bœkur
sem geta lýst því hvernig hœgt er að drepa andstœðing með sparki.
Mundirþú hjálpa honum aðfinna slíkar upplýsingar?
Mundirþú svara öðruvísi efútlit lánþegans vœri annaði
Þegar spurt er um hvort bókaverðir vildu hjálpa til við að
finna bækur um það hvernig eigi að valda öðrum skaða er
myndin dálítið öðruvísi en varðandi Handbók um sjálfsvíg. I
þessu tilviki lækkar miðgildið talsvert og er aðeins 2.6 sem
táknar það að fleiri eru fúsir að synja notanda urn bók af
þessu tagi ef hann er líklegur til að ætla að vinna öðrum
mein. Hér er talsverður fjöldi sem neitar því algerlega að veita
notanda hjálp við að finna bók um bardagaíþróttir eða leið-
beiningar um hvernig drepa megi menn.
Sé litið á hópana hvern íyrir sig má sjá að á þessu sviði eru
ófaglærðir bókaverðir og bókasafnsfræðingar í öðrum söfn-
um nær alveg samstíga að því leyti að meira en helmingur vill
ekki hjálpa glæpamannslegum manni að finna bók um bar-
dagaíþróttir. Hins vegar eru það aðeins rétt um 30% bóka-
safnsfræðinga í almenningsbókasöfnum sem láta það skipta
sig einhverju máli. Um 70% virðast ekki Iáta þetta glæpa-
mannslega útlit hafa áhrif á sig.
Tafla 5
Utvega handbók um bardagaíþróttir?
B 3-5 (jákvæðir)
B 0-2 (neikvæðir)
Spurt var beint hvort menn brygðust öðruvísi við ef útlit
mannsins væri annað.
Eins og sjá má vill mikill meirihluti bókavarða ekki við-
urkenna að útlit Iánþegans hafi áhrif á þá þjónustu sem hann
fengi í safninu. Þeir sem svara því til að þeir láti útlitið hafa á-
hrif á sig eru 33,7% á móti 66,3% sem telja svo ekki vera.
Bókasafnsfræðingar í almenningsbókasöfnum eru hér sjálf-
urn sér samkvæmir því að þeir eru langflestir þeirrar skoðun-
ar að útlitið skipti engu máli. Aðeins rúm 20% telja það
skipta einhverju máli. Hér eru enn bókasafnsfræðingar í öðr-
Tafla 6
Útvega handbók um bardagaíþróttir?
I 3-5 (jákvæðir)
10-2 (neikvæðir)
Bókasafnsfr. í alm.bókasöfnum
Bókasafnsfr. í öðrum söfnum
Ófaglærðir
0,0%
50,0%
um söfnum og ófaglærðir mjög svipaðir. Um 40% þeirra eru
tilbúnir að skipta um skoðun eftir mati á útliti manna.
Islenskir bókasafnsfræðingar í almenningsbókasöfnum
höfðu sérstöðu hvað varðar að meta menn ekki eftir útliti.
Aðeins 23% íslensku svarendanna taldi að það hefði einhver
áhrif hvernig maðurinn liti út, en í hinum löndunum var
hlutfallið 40/60 í Danmörku; 36/64 í Noregi; 49/51 í Sví-
þjóð og 47/53 í Finnlandi.
Tafla 7
Utlit lánþega skiptir máli.
I Já
□ Nei
I dönsku skýrslunni segir: “De islandske bibliotekarer
giver udtryk for, at de i langt mindre grad end deres nordiske
kolleger, vil lade sig pávirke af hvilke lánere, de skal betjene
med bestemte sporgsmál...”
Tafla 8
Útlit lánþega skiptir máli.
I Já
□ Nei
Bókasafhið 19. árg. 1995 55