Dagur - 20.11.1999, Blaðsíða 5

LAUGARDAGUR 20. NÚVEMBER 1999 - 21
MENNINGARLÍFÐ
„Að öllu samanlögðu
hafa Brecht því verið
gerð verðug skil í
Þjóðleikhúsinu að
þessu sinni, “ segir
Gunnar Stefánsson
um Brechtsýningu
Þjóðleikhússins.
Dæmisaga á
sviðinu
Þjóðleikhúsið:
KRÍTAR-
HRINGUR-
INN í
KÁKASUS eft-
ir Bertolt
Brecht.
Þýðandi: Þor-
steinn Þor-
steinsson.
Þýðing bund-
ins máls:
Þrándur Thoroddsen.
Leikstjóri: Stefan Metz.
Samverkamaður leikstjóra og
dramatúrg: Philippe Bischof.
Leikmynd: Gretar Reynisson.
Lýsing: Björn B. Guðmunds-
son.
Brúðugerð: Suzann Wachter.
Búningar: Þórunn Elísabet
Sveinsdóttir. -
Sýningin er unnin í samstarfi
við Theatre de Complicite.
Frumsýnt á Stóra sviðinu 18.
nóv.
Þjóðleikhúsið sætti ámæli í fyrra
fyrir að sýna ekki verk eftir
Brecht þegar aldarafmælis hans
var minnst. Reyndar var Utvarp-
ið eitt um það að minnast hans
þá og auk þess verður um jólin
flutt í útvarpi í fyrsta sinn hér-
lendis leikurinn Heilög Jóhanna
í sláturhúsunum. Og nú hefur
Þjóðleikhúsið rekið af sér
slyðruorðið með fyrstu Brecht-
sýningu sinni í fimmtán ár, frá
Sveyk í síðari heimsstyrjöldinni,
1984. Sýningin á Krítarhringn-
um sem stjórnað er af tveimur
svissneskum leikhúsmönnum og
sett upp í samvinnu við „al-
heimsleikhúsið" Theatre de
Complicite er ánægjulegur við-
burður og sómi fyrir Þjóðleik-
húsið á afmælisárinu.
TII að hafa áhrif
Um leikstíl Brechts er ekki
ástæða til að fara mörgum orð-
um, enda ætti hann að vera
flestum kunnur. Grundvallarat-
riðið er að áhorfandinn gleymi
því ekki eitt andartak að hann er
að horfa á leik, ekki atvik á sviði
sem látast vera sönn. Hann á
ekki að lifa sig inn f örlög fólks
sem hann sér, heldur draga lær-
dóma af því sem honum er sýnt,
- pólitíska lærdóma. Þetta eru
dæmisögur. Brecht semur verk
sín til að hafa pólitísk áhrif,
deila á valdastéttir og ýta undir
baráttu alþýðunnar. Hins vegar
vissi hann manna best að slíku
erindi verður ekki komið á fram-
færi nema höfundurinn hafi
fullkomið vald á formi sínu og
kunni vel að skemmta áhorfend-
um.
Hið epíska leikhús birtist í
veldi sínu í Krítarhringnum.
Þetta er saga innan í sýningu, -
að vísu var rammanum ekki fylgt
til hlítar þar semlokaatriðinu var
sleppt, sem mun oftast gert. En
forleikurinn gerist meðal
samyrkjubænda í Grúsíu 1943,
þar sem deilt er um eignarrétt á
landi. Þangað kemur söngvarinn
Arkadí og setur á svið sýningu
þar sem lýst er ástandi á bylting-
artímum, stórfurstanum er
steypt af stóli, og í framhaldi af
því bjargar fátæk vinnukona
barnungum syni hans, fer með
hann upp til Ijalla. Þetta verður
hennar barn. Hér eru sem sé
dramatískir atburðir á ferð, en
sagan snýst um eignarrétt og
réttvísi, um þá alþýðu sem varð-
veitir í hjarta sér neista mann-
úðar og samhjálpar andspænis
hernaði spilltrar og grimmúð-
ugrar yfirstéttar. - Brecht nýtir
sér jafnan í verkum sínum að-
fengna efnisgrind. I þessu tilviki
gamalt kínverskt leikrit um krít-
arhring sem notaður var til að
kveða upp dóm þegar tvær kon-
ur deildu um hvor ætti barn.
Hin sagan er öllu frægari, frá-
sögn Gamla testamentisins um
dóm Salómons í sams konar
máli.
Vinnur vel saman
Sýningin í Þjóðleikhúsinu var
nokkuð sein f gang og þyngsla-
leg framan af. Eg veit ekki hvort
ástæða var til að Ieika samtíma-
upptökur í gjallarhorni í byrjun,
þar var yfirheyrsla yfir Brecht
fvrir óamerísku nefndinni o. s.
frv. Þetta er náttúrlega söguleg
ábending til þess tíma þegar
Krítarhringurinn varð til. En
þegar komið er út í söguna sjálfa
verður fljótt gaman, og ekki síst
að af því hversu samræmd sjón-
ræn heild sýningin verður. Þar
vinnur allt með öðru, sviðið sem
eins konar „gluggi“ inn í þann
leik sem manni er settur fyrir
sjónir, stílfærð leikmynd og
munir,1,. ,4úningamíf óg allúr
leikstíllinn. Það er augljóst að
þarna hafa haldið um tauma
íeikhúsmenn sem kunna sinn
Brecht og vita hvað þeir eru að
gera. Þeir hafa líka náð að laða
fram þá færni sem leikararnir og
aðrir starfsmenn sýningarinnar
búa yfir, þess vegna verður út-
koman sannfærandi.
Það væri ekki í anda Brechts
að upphefja einn á kostnað ann-
ars. Hópurinn vinnur vel saman
sem fyrr var sagt, allir fara með
fleiri en eitt hlutverk. I sjónar-
miðju er eldabuskan Grúsja
sem Margrét Vilhjálmsdóttir
leikur án þess falskur tónn heyr-
ist. Á henni mæðir mest á svið-
inu og hún skilar hér einkar vel
unnu verki. Sigurður Sigurjóns-
son var mjög skemmtilegur sem
Asdak amtsritari. Ingvar E. Sig-
urðsson var ekki síst skoplegur
sem eiginmaðurinn Jússúp sem
reis upp frá dauðum og Arnar
Jónsson átti létt með þýðingar-
mikið hlutverk sögumanns sem
í raun tengir saman atriðin, -
taktar Arnars eru kannski orðnir
einum of auðveldir honum. Aðr-
ir leikendur sem sýndu góða
framgöngu í hlutverkum sínum
eru Jóhann Sigurðarson, Bergur
Þór Ingólfsson, Kristbjörg Kjeld
- sem naut sín með miklum
ágætum -, Ragnheiður Stein-
dórsdóttir og Sigurður Skúla-
son. Minna kvað að Stefáni
Jónssyni, Vigdísi Gunnarsdóttur
í vanþakklátu hlutverki hinnar
spilltu jarlsfrúar og Þór H. Tul-
inius, þótt þau féllu sómasam-
lega inn í heildina. Þá er ótalinn
nýliði í leikarahópi Þjóðleikhúss-
ins, Rúnar Freyr Gíslason.
Hann kom vel fyrir án þess að
sýna ótvírætt hvers af honum
má vænta. Ekki má gleyma
brúðunni Mikjáli sem Brynhild-
ur Guðjónsdóttir stýrði,
Þýðing Þorsteins Þorsteins-
sonar - sem er vanur Brechtþýð-
andi og Owágætlega að sér um
höfundinn - var lipur og áheyri-
leg, en söngtextar nutu sín ekki
sem skvldi, hvort sem það slcrif-
ast á þýðandann eða á rætur að
rekja til þess að leikstjórinn skil-
ur ekki málið. - Að öllu saman-
lögðu hafa Brecht því verið gerð
verðug skil í Þjóðleikhúsinu að
þessu sinni.
Gunnar
Stefánsson
skrifar um
leiklist
áteaa leikfelag zbbL
®£rE Y KJ AVÍKURJ®
BORGARLEIKHÚSIÐ
ATHUGHÐ BREYTTAN
SÝNINGARTÍMA UM
HELGAR
Stóra svið:
Litla hryUingsbúðin
eftir Howard Ashman
tónlist eftir Alan Menken
lau 20/11 kl: 19:00 uppselt,
fim 25/11 kl. 20:00 örfá
sæti laus, lau 27/11 kl.
19:00 örfá sæti laus.
Sex í sveit
eftir Marc Camoletti
112. sýn. sun 21/11 kl. 19:00
113. sýn. fös 26/11 kl. 19:00
örfáar sýningar
Stóra svið kl. 14:00
Pétur Pan
eftir J.M. Barrie
sun 21/11
sun 28/11
Sýningum fer að Ijúka
Litla svið:
Fegurðard rottn i ng i n
frá Línakri
eftir Martin McDonagh
fim 25/11 kl. 20:00
fim 2/12 kl. 20:00
Sýningum fer fækkandi
Litla svið
Leitin að
vísbendingu um
vitsmunalíf í
alheiminum
eftir Jane Wagner
Þýðing: Gísli Rúnar Jónsson
Leikari: Edda Björgvinsdóttir.
Leikstjórn: María Sigurðard.
Leikmynd og búningar:
Elín Edda Árnadóttir
Lýsing Lárus Björnsson
Hljóð: Baldur Már Arngríms.
lau 20/11 kl. 19:00 uppselt
- Sýningin túlkuð á
táknmáli.
lau 27/11 kl. 19:00
sun 28/11 kl. 19:00
- Sýningin túlkuð á
táknmáli.
Námskeið um djöflana
eftir Dostojevski hefst
23/11. (leikgerð og
leikstjórn Alexer Borodin,
Síðasti skráningardagur
Miðasalan er opin virka daga frá
kl. 12-18, frá kl. 13
laugardaga og sunnudaga
og fram að
sýningu sýningardaga
Símapantanir virka daga frá kl. 10
Greiðslukortaþjónusta
Sími 568 8000 Fax 568 0383
l ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ
Sýnt á Stóra sviði kl 20:00
KRÍTARHRINGURINN í
KÁKASUS
- Bertolt Brecht
3. sýn. mið 24/11 örfá sæti
laus, 4. sýn. fim 25/11 örfá
sæti laus, 5. sýn. fös 26/11
örfá sæti laus, 6. sýn. mið
1/12 örfá sæti laus, 7. sýn.
fim 2/12 örfá sæti laus,
SJÁLFSTÆTT FÓLK
- Halldór Kiljan Laxness
Leikgerð: Kjartan
Ragnarsson og Sigríður
Margrét Guðmundsdóttir
Fyrri sýning:
BJARTUR
-Landnámsmaður íslands
ídag 20/11 kl. 15:00
uppselt - langur leikhúsdagur
næst síðasta sýning, lau
27/11 kl. 15:00 uppselt-
langur leikhúsdagur, síðasta
sýning.
Síðari sýning:
ÁSTA SÓLLILJA
-Lífsblómið
í dag 20/11 uppselt - langur
leikhúsdagur - næst síðasta
sýning, lau 27/11 uppselt -
langur teikhúsdagur, síðasta
sýnlng.
GLANNI GLÆPUR í
LATABÆ
- Magnús Scheving og
Sigurður Sigurjónsson -
sun 21/11 kl. 14:00 uppselt
og kl. 17:00 uppselt, sun
28/11 kl. 14:00 uppselt og
kl. 17:00 uppselt, sun 5/12
kl. 14:00 uppseltog kl.
17:00 uppsett. Aukasýning lau
4/12 kl. 13:00 uppsett.fim
30/12 kl. 14:00 og 17:00
MEIRA FYRIR EYRAÐ
- Þórarinn Eldjárn og Jóhann
G.Jóhannsson
sýning fyrir kortagesti sun
28/11 kl. 21:00 uppselt
Sýnt á Litla sviði
kl. 20:00
ABELSNORKO
BÝR EINN
- Eric-Emmanuel Schmitt
þri 23/11 uppselt, sun
28/11 kl. 15:00 uppselt,
þri 30/11 kl. 20.00 uppselt,
sun 12/12, mið 15/12.
Athugið ekki er hægt að
hleypa gestum inn í salinn
eftir að sýning hefst.
Sýnt á Smíðaverkstæði kl.
20:30
FEDRA
-Jean Racine.
sun 21/11, sun 28/11.
Síðustu sýningar.
MEIRA FYRIR EYRAÐ
söng og Ijóðadagskrá
- Þórarinn Eldjárn og Jóhann
G.Jóhannsson
þri 30/11 síðasta sýning.
Listaklúbbur
leikhúskjallarans
Mán 22/11, kl. 20:30
Barbara og Úlfar- Heimspekileg
helgistund með tveimur þekktustu
leikhústrúðum landsins, Halldóru
Geirharðsdóttur og Bergi Pór
Ingólfssyni
Miðasalan eropin mánud.-þríðjud. kl.
13-18, miðvikud.-sunnud. kl. 13-20.
Símapantanlr frá kl. 10 virka daga.
Simi 551 1200
www.leikhusid.is - nat@theatre.is