Dagur - 20.11.1999, Blaðsíða 8

LÍFIÐ í LANDINU

24 - LAUGARDAGUR 20. NÓVEMBER 1999
„Ef ég á tveggja kosta vöt, annars vegar að segja það sem ég verð gagnrýndur fyrir, og hins vegarað segja eitthvað sem ég hefekki sannfæringu fyrir til að forðast gagnrýni þá vel ég tvímælalaust fyrri
kostinn." myndir: e.úl
Eg vil að böm mín
búi í réttamki
Jón Steinar
Gunnlaugs-
son lögmað-
ur hefur
mikið verið í
sviðsljósinu
en hann var
verjandi manns sem
meirihluti Hæstaréttar
sýknaði í kynferðisaf-
brotamáli. Jón Steinar
ræðir hér um málið og
þau hörðu viðbrögð
sem sýknudómurinn
hefur vakið.
- Eg spyr þig sem lögmann hvort
þú getir fjallað um múl eins og
margumrætt kynferðisafbrotamúl
ún þess að hlanda tilfinninguni í
það?
„Þegar lögmaður er skipaður
til að verja mann sem er ásakað-
ur um glæpi er brýn skylda hans
að nálgast málið á hlutlægan
hátt og taka til athugunar hvort
sakir á hendur þessum manni
óa.<\ tiii< ^it
séu sannaðar á þann hátt sem
grundvallarreglur í okkar réttar-
ríki útheimta. I því efni skiptir
ekki máli hver glæpurinn er sem
maðurinn er sakaður um, til
dæmis hvort verknaður sem
ákært er fyrir sé jafn ógeðfelldur
og hér er raunin. Það er mjög
létt verk fyrir mig sem lögmann
að vinna að því verkefni, vegna
þess að mér er það meira en
bara nokkur orð á blaði að hér
sé rekið réttarkerfi sem tekur
mið af og virðir þessar grund-
vallarreglur. Það er mjög þýðing-
armikið og göfugt verkefni að
tryggja að þeim reglum sé fram-
fylgt. Það verkefni snertir meðal
annars velferð barna okkar.
Sjálfur á ég 8 börn og hef mik-
inn áhuga á því að þau fái notið
réttaröryggis í lífi sínu. Það
verður best tryggt með því að
láta þau njóta kosta þess að búa
í réttarríki.
Þegar grannt er skoðað er
hlutverk dómara í réttarríki ekki
að veita rétt svar við því sem
gerðist. Hlutverk dómara í rétt-
arríki er að svara því hvað hefur
sannast um það sem gerðist. Eg
held að flestir lögfræðingar sem
færu í gegnum umrætt mál, eins
og ég hef gert, kæmust að því að
ekki hafi einungis verið vafi á
heldur hafi einnig margt mælt
beinlínis gegn því að maðurinn
væri sekur. Hér var um að ræða
mann sem hafði viðurkennt
gægjuáráttu, en það er vissulega
annarleg hvöt, sem vekur andúð
„Menn verða að skilja
að sönnunarfærsla í op-
inberum málum er ekk-
ert gamanmál. Þar er
leitað eftir áþreifanleg-
um sönnunargögnum.
Fáist þau ekki er sjaldn-
ast ákært, hvað þá
dæmt, eins og nokkrir
dómarar vildu þó gera í
þessu máli. Ég held að
þeir hafi látið undan
pressunni sem ég
nefndi áður. Því miður.“
hjá fólki. Hann naut því ekki
sömu samúðar hjá sérfræðing-
um og dómurum eins og
kannski Pétur og Páll sem ekk-
Þegar um er að ræða mann sem
dómarar hafa ef til vill andúð á
út af einhveijum svona hlutum
reynir meira en ella á hvort
þessar grunnreglur ríkja í okkar
réttarkerfi. Eg er ánægður að
Hæstiréttur skyldi standast þá
prófraun sem lögð var fyrir hann
í þessu efni.“
- Hæstiréttur sýknar manninn
en almenningur hefur sakfellt
hann. Hann verður aldrei sak-
laus í augum stórs hóps.
„Ura leið sprettur upp ein sið-
ferðileg spurning og hún er
þessi: Hvers vegna höfum við í
þjóðfélagi okkar þá grunnreglu
að allir menn skuli teljast sak-
lausir uns sekt þeirra sé sönn-
uð? Svarið er að þetta er regla
sem á rót sína að rekja til siða-
viðhorfa sem menn, að mjög yf-
irveguðu ráði, telja að eigi að
gilda í mannlegum samskiptum.
Það er ekki nóg að maður sé
sýknaður af dómstólum heldur
ber samborgurum að meðhöndla
manninn eins og hann væri sak-
laus. Það er afar einfalt að segja
um þennan tiltekna mann: „Þar
sem hann játar á sig að hafa
horft á dóttur sína í kynferðis-
legum tílgangi hlýtur hann að
vera sekur um allt sem á hann
er borið“. Þetta er afstaða sem
um við að hafa af honum þann
þýðingarmikla rétt að hann telst
saklaus þar sem sekt hans hefur
ekki verið sönnuð. Það er raun-
ar mjög alvarlegt mál, að fólk
skuli telja sig þess umkomið að
fella dóm um sök þessa manns,
þrátt fyrir sýknudóminn. Þar
kynda óvandaðir menn undir,
sleppa því sem ekki hentar fyrir-
fram gefinni niðurstöðu þeirra
og fara beinlínis rangt með stað-
reyndir. Islendingar ættu að vera
búnir að fá sig fullsadda af múg
æsingum af þessu tagi og götu-
dómum, sem kveðnir eru upp án
nokkurrar viðhlítandi vitneskju
um efni málsins.“
Sönnunarfærsla
er ekki gamanmái
- Ntí liafa heyrst raddir þess efnis
að snúa heri sönnunarb)'rði við f
kynferðisafbrolamúluni. Þú ert
ntjög andvígur Jrví, hvers vegna?
„Ef farið er hlutlaust yfir þró-
un dóma síðustu tíu árin á sviði-
kynferðisafbrotamála þá er
greinilegt að sífellt hefur verið
slakað á sönnunarkröfum. Það
er vegna þess að á undanförnum
árum hafa reglulega komið fram
kröfur um að sönnunarhyrði
væri snúið við í þessum málum.
Astæðan er augljós. Það eru
framdir alvarlegir glæpir á þessu
ferðin^y^ • oétvA^Ps.H«W^Íe