Dagur - 11.11.2000, Blaðsíða 8

8
LAUGARDAGUR 11. NOVEMBER 2000
^LJFW ] LAVÐJiJU >
Voru hrekkjusvín í
gamla daga?
Krakkarnir spurðu eldra fólkið um ýmislegt sem þá langaði að vita um æsku þess og uppvöxt, um leikina, fötin, jóiin,
skólana og matinn. Sum börnin lásu upp spurningar og önnur skrifuðu niður svörin.
mynd: ingó
„ÞcS að við eigum barnabörn þá
þykir okkur gaman að hitta ykk-
ur,“ sagði ein eldri daman váð
börnin úr Háteigsskóla sem sátu
í kring um hana í félagsmiðstöð-
inni í Bólstaðarhlíð. Þau voru að
koma í fyrsta skipti og höfðu út-
búið lista með spurningum til að
leggja fyrir gamla fólkið um ým-
islegt sem þau langaði að vita
um æsku þess og uppvöxt, um
leikina, fötin, jólin, skólana og
matinn. Sum börniri lásu upp
spurningar og önnur skrifuðu
niður svörin.
An þess að trufla of mikið
reyndi blaðamaður Dags að
fylgjast með, smeygja sér á milli
borða og ná glefsum úr viðtöl-
unum, með leyfi viðstaddra.
„Hvernig voru fötin þegar þú
varsl lítil?"
„Við stelpurnar vorum alltaf í
kjólum. Það þekktist ekki þá að
kvenfólk væri í buxum og kon-
urnar voru stundum í mörgum
pilsum, hverju utan yfir öðru.“
„Var ykkur aldrei kalt?"
„Eg var í sokkum og með
sokkabönd. En svo var oft bert á
milli og þá komst kuldinn þar
að. En amma prjónaði stóra
sokka á okkur systurnar sem
náðu alveg upp í klof, þá gátum
við vaðið snjóinn."
Við næsta borð var kona ein
að lýsa leikjunum áður fyrr.
„Það voru hafðar þrjár eyjar og
það var dálítið langt á milli
þeirra. Svo hlupum við á milli
eyjanna en nokkrir voru utan við
og reyndu að ná okkur og segja
klukk. Við kölluðum þetta eyja-
leik. Svo fórum við í útilegu-
mannaleik og tröllaleik og felu-
Ieik.“
„En hvenær fórstu að vinna?"
„Ég var sjö ára. Þá fór ég að
mjólka kýrnar og ýmislegt fleira.
En mitt aðalverk var að passa
krakkana."
Og næsta borð:
„Var maturinn góður í gatnla
daga?"
„Já, margt af honum var mjög
gott. Þá var bara enginn ísskáp-
ur til og enginn frystir, enda var
ekkert rafmagn komið. Því var
allur maturinn saltaður súr eða
soðinn niður - og svo reyktur."
Við bökuðum drullukökur
Lang flest eldra fólkið sem sat
íyrir svörum hafði alist upp úti á
landi. ..Grímsey, Súðavík, Mið-
firði, Loðmundarfirði... Ein
kona var þó úr Hafnarfirði og
hennar leikvangur var hraunið
nærri Hellisgerði. „Við systurnar
áttum nú ekki mikið af leikföng-
um en ef við áttum glerbrot með
fallegu blómi eða gylltri rönd þá
stilltum við því upp öðrum meg-
in í hraunbolla og höfðum það
fyrir stofuna en hvítu glerbrotin
höfðum við eldhússmegin. Við
bökuðum drullukökur, skreytt-
um þær með sóleyjum og létum
þorna yfir nótt. Svo var farið í
mömmuleik og búðarleik daginn
eftir."
Aðspurð sögðust börnin sem á
hlýddu aldrei hafa búið til
drullukökur á ævi sinni. En þeg-
ar þau voru lítil gerðu þau kökur
í sandkassanum. Þær hrundu
hins vegar í sundur þegar þær
þornuðu.
Svo er það skólalærdómurinn.
Hann var dálítið öðru vísi í
gamla daga en nú tíðkast eins og
eftirfarandi samtal ber með sér.
..Hvenær hyrjaðir þú í skóla?
„Ég var níu ára og var þá í
hálfan mánuð. Þegar ég kom
heirn rétt fyrir jólin fékk ég
Iungnabólgu og var með hana
fram í mars. Það dóu margir úr
lungnabólgu þá. Síðasta vetur-
inn sem ég var í skóla gat ég
bara verið í fimm vikur því ég
var svo heilsutæp. Eg gekk í
skólann. Það var ldukkutíma-
gangur á milli bæja og ég hélt á
dótinu mínu í hvítum lérefts-
poka. Stundum náði snjórinn
mér í hné.“
Sendur í vinnu tíu ára
Fjaran var ævintýraheimur
margra krakka sem ólust upp við
sjóinn. Fullorðinn maður var að
fræða krakkana um það.
„Maður fann svo margt í fjör-
unni. Þá var ekki til neitt sem
hét plast. En það voru fallegir
málmhlutir og skeljar. Ef maður
fann fallega dós með stöfum þá
fannst manni hún vera ger-
semi.“
„En hvenær hættnð þið uö
leika ykkur að dóti?"
„Það var nú snemma því ég
var sendur í aðra sveit að vinna
þegar ég var tíu ára. Þá þurfti að
fara með heyband langar leiðir,
sérstaklega þegar leið á sumar-
ið.“
Sessunauturinn: ,/Etli þau viti
nokkuð hvað heyband er?“
„Voru engin hrekkjusvín í
gamla daga?“
„Nei maður var nú alveg laus
við þau. En ef menn urðu reiðir
þá var bara flogist á og sá sem
felldi hinn vann. En þó maður
gæti lagt einhvern þá var aldrei
sparkað í hann liggjandi. Um
leið og maður var búinn að fella
hann þá var maður búinn að
vinna."
Enn cr laumast milli borða og
hlustað eftir samræðunum:
„Hvað var það pínlegasta sem
kom fyrir þig f skólanum?"
„Ætli það hafí ekki verið þegar
ég var í læknissskoðun og það
þurfti að draga úr mér skemmda
tönn. Eg stökk út en náðist og
það þurfti að halda mér fast með-
an tönnin var tekin."
Ein konan sem spurð er
hvenær hún hafi farið að vinna
svarar svo: „Eg fór að passa bróð-
ur minn þegar ég var sjö ára því
ég missti pabba minn og mamma
þurfti að fara að vinna úti.“
Svona gengu samræðurnar
áfram og virtust allir hafa gaman
af. I næsta tíma snýst leikurinn
við. Þá verður það eldra fólkið
sem kemur með spurningarnar og
krakkarnir sitja íyrir svörum.
GUN.
Saman að
mála mynd
Nemendur Seljaskóla og fólk úr Félagsmiðstöð eldri
borgara í Arskógum völdu sér þrjár listgreinar til að
stunda saman, myndlist, tónlist og dans. Það var
einmitt myndlistin sem verið var að iðka þegar litið
var við í einni skólastofunni í Seljaskóla í vikunni.
Þar voru ótal penslar á lofti og litskrúðugt olíumál-
verk að verða til á veggnum. Fyrirkomulagið var
hentugt þar sem talsverður stærðarmunur var á
eldri og yngri listamönnunum og því gátu þeir eldri
málað ofar á myndinni en hinir smærri smeygt sér
inn á milli og málað neðan til. Samkomulagið var
gott og einn tók við af öðrum.
Mála saman: Útal penslar voru á lofti og litskrúðugt
olíumálverk að verða til. mynd: ingó
Þegar uppskeruhátíðin verður haldin þann 25. í
Arskógum verður myndin væntanlega komin í
ramma og mun sóma sér vel í samkomusalnum,
ásamt fleiri myndverkum ungra og aldinna. Að sögn
Lilju Sörladóttur, forstöðumanns félagsmiðstöðvar-
innar í Arskógum er margt í undirhúningi fyrir há-
tíðina. „Nemendur úr tónskóla Eddu Borg og barna-
kór Seljakirkju munu syngja með eldra fólkinu og
svo verður sameiginleg danssýning," segir hún og
bætir við að ekki megi gleyma ballinu. „Við endum
með sameiginlegu balli með hljómsveit hússins
Léttum tónum. I hcnni eru fullorðnir menn með
fjórar harmónikur og einn ungur trommuleikari."
Aðspurð um fjölda þeirra sem vinna að undirbún-
ingi segir Lilja það vera hátt í hundrað manns. „Svo
eigum við von á mörgum gestum og ætlum að veita
kaffi og kökur.“ GUN.