Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.1981, Blaðsíða 2

2
DAGBLAÐIÐ & VÍSIR. FÖSTUDAGUR 27. NÓVEMBER 1981.
hjálst, óhii dmghlai
Útgáfufélag: Frjáte fjölmlökin hf.
Stjómarformaöur og útgófustjóri: Sveinn R. Eyjótfsson.
Framkvssmdastjórl og útgófustjóri: Hörður Einarsson.
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og EHert B. Schram.
Aðetoöarritstjóri: Haukur Helgason.
Fréttastjóri: Snmundur Guðvinsson.
Auglýslngastjóri: PáH Stefánsson.
Ritstjóm: Siðumúla 12—14. Auglýsingar: Siðumúla 8. Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsíngar, skrtfstofa:
Pverholti 11.
Skni ritstjómar 88611, og 27022.
Setning, umbrot, mynda- og piötugerð: HBmir hf., Siðumúla 12.
Prantun: Árvakur hf., Skeifunni 10.
Askriftarverð á mánuði 85 kr. Verð f lausasöiu 8 kr.
Frjálst og óháð
Útkoma hins nýja blaðs, „Dagblaðið og Vísir”
hefur vakið gífurlega athygli. Ekki var meira um annað
rætt manna á meðal í allan gærdag en samruna
síðdegisblaðanna tveggja og fyrsta tölublað þess. Það
er að vonum. Sameining keppinautanna á síðdegis-
markaðnum, þar sem bæði blöðin, hvort með sínum
hætti, hafa haslað sér völl af krafti og áræði, eru mikil
tíðindi í fjölmiðlaheiminum.
Hvað svo sem menn segja um áhrif sjónvarps, til-
komu myndsegulbanda eða annarrar miðlunar til al-
mennings, þá gegna frjáls og óháð dagblöð enn mikil-
vægu hlutverki. Þau eru til fróðleiks jafnt sem af-
þreyingar, þjónustu sem skemmtunar, og færa borg-
urunum fréttir og frásagnir í myndum og máli. Þau eru
vettvangur frjálsra skoðanaskipta, bergmál þeirra við-
horfa, sem ríkja í þjóðfélaginu hverju sinni. Þýðingar-
mest er þó, að slík blöð veita opinberum yfirvöldum,
stjórnmálaflokkum og valdhöfum aðhald og eftirlit.
Þrískiptingvaldsins í löggjafarvald, dómsvald og fram-
kvæmdarvald átti á sínum tíma að tryggja valddreif-
ingu lýðræðisins. En á síðari tímum hefur fjórða
áhrifavaldið komið til sögunnar, frjálsir fjölmiðlar.
Það hefur sýnt sig bæði austan hafs sem vestan, að
áhrif fjölmiðla, styrkur þeirra í þágu hins óbreytta
borgara gagnvart spillingu og misnotkun valdhafanna,
hefur reynst afl réttlætis.
Á íslandi hafa dagblöð lengstum verið málgögn
stjórnmálaflokka og verið svo múlbundin af hollustu
og fylgispekt við „sína menn”, að þau gátu sjaldnast
orðið hið óháða og sterka afl, sem veitti óbreyttum
borgurum vernd og skjól. Þannig lét þróunin í átt til
frjálsrar fjölmiðlunar á sér standa þar til fyrir örfáum
árum. *
Ríkisfjölmiðlar geta í eðli sínu aldrei haft neina
forystu á þessum vettvangi, enda háðir reglum og
lögum sem valdhafarnir setja þeim í nafni hlutleysis.
Sjálfstæði eftirmiðdagsblaðanna var tvímælalaust
kveikjan, sem ruddi brautina. Sjónvarp og fréttastofa
útvarps tóku upp skeleggari fréttamennsku og flokks-
málgögnin hafa fylgt í humátt, frekar af nauðsyn sam-
keppninnar en vilja eða áhuga þeirra sjálfra.
Bæði Vísir og Dagblaðið hafa skapað sér orðstír
fyrir óháða fjölmiðlun, frjálsa afstöðu. Samruni þeirra
sameinar og styrkir þann málstað og margfaldar þau
áhrif, sem forverar „Dagblaðsins og Vísis”, hafa
öðlast.
Þeirri kenningu er haldið á lofti, að hið nýja blað
geti vart talist frjálst og óháð, meðan aðstandendur
þess og ritstjórar eru nátengdir tilteknum stjórnmála-
flokki. Þetta er villukenning hin mesta. Hver og einn
íslendingur getur haft og á sér lífsskoðun og aðhyllist
ákveðnar stjórnmálaskoðanir. Óháð blaðamennska,
frelsi fjölmiðils, þýðir ekki endilega að hann þurfi að
vera hlutlaus til grundvallarviðhorfa. Þannig mun hið
nýja blað halda uppi vörnum fyrir borgaralegu frjáls-
lyndi, valddreifíngu og lýðræði. Sjálfstæði manna fer
ekki eftir flokkstengslum heldur þreki til að hafa
óháða skoðun og dómgreind til að skilja á milli rang-
lætis og réttlætis. Styrkur hins óháða fjölmiðils felst í
þvi aðstandaáeiginfótum,bjóða valdinu byrginn, vera
sjálfs sín herra.
Til „Dagblaðsins og Vísis” er stofnað í þessum
anda. Þannig mun því verða ritstýrt, og á þeirri for-
sendu verður það vettvangur jákvæðrar gagnrýni og
frjálsra skoðanaskipta.
-ebs.
Kjallarinn
Enn rfkir ranglæti þrátt fyrir breytinguna, segir greinarhöfundur.
Jöfnun síma
kostnadar
landsmanna
umframskref, sem kosta samkvæmt
sömu gjaldskrá kr. 105.708.715,84
sem er 59% af umframsímgjöldum,
sem kemur þá í hlut þessara 37%
símnotenda að greiða. Hvernig er
þessu svo varið í dag, mega ibúar
landsbyggðarinnar ekki vel við una,
eftir að hlutur þeirra hefur nú verið
að nokkru réttur? Lítum hér á tvö
dæmi:
Ef íbúi á Selfossi þurfti fyrir
breytingu að tala við skattstjóra sinn
á Hellu í 10 minútur, gerði það 50
skref á 0,56 krónur eða krónur
28,00. En hjá íbúa í Mosfellssveit var
jafn langt símtal við skattstjórann í
Hafnarfirði aðeins 1 skref, sem
kostar kr. 0,56. Sömu símtöl eftir
breytingu 1. nóvember. Selfoss-
Hella verða 35 skref, kr. 19,60.
Varmá-Hafnarfjörður verða 3 skref,
kr. 1,68.
En ef íbúi í Mosfellssveit eða
Seltjarnarnesi þurfti nú fyrir
breytinguna að tala við alþingismann
sinn sem búsettur er í Hafnarfirði í 30
mínútur var það lika eitt skref á 56
aura. En hjá íbúa á Hellu sem ræða
þurfti við sinn alþingismann á
Selfossi sömu tímalengd, mældust
það heil 150 skref, sem kosta áttatíu
og fjórar krónur. Það var 150 sinnum
dýrara en hjá þeim fyrrnefnda.
Sömu simtöl eftir 1. nóvember.
Hafnarfjörður-Varmá verða 6 skref,
kr. 3,36 en á laugardegi og sunnudegi
þóbaraeitt skref.
Hella-Selfoss lOOskref, kr. 56,00 (16
sinnum dýrara), á laugardegi og
sunnudegi 50 skref, kr. 28,00.
í þessum dæmum tek ég annars
vegar tvær stöðvar sem eru á svæðis-
númeri 91, en hins vegar tvær á
svæðisnúmeri 99 og þau ættu að sýna
hversu aðkallandi er að vinna að því
að gera hvert svæðisnúmer að einu
gjaldsvæði. Þannig hefur það verið
og er á 91 svæðinu, á meðan öðrum
svæðum er skipt í þrjá gjaldflokka.
Með þessum línum vil ég varpa
nokkru ljósi á það i hverju misrétti
það er meðal annars fólgið sem íbúar
utan Stór-Reykjavíkursvæðisins búa
við í símamálum.
Garðar Hannesson,
stöðvarstjóri pósts & síma
Hveragerði.
„63 prósent símnotenda greiöa aöeins 41
prósent af símanotkun landsmanna.”
að ala á óánægju með þessa
breytingu, að ekki sé minnst á langar
umræður á Alþingi í sania tilgangi.
Jafnvel Neytendasamtökunum er
beitt gegn þessu réttlætismáli. Einn
þingmanna íslenskra „jafnaðar-
manna” hefur flutt þingsályktunar-
tillögu um að skoðanakönnun skuli
fara fram meðal símnotenda, svo sá
meirihluti sem forréttinda nýtur í
símamálum, geti varið sinn rétt. En í
hverju er þá mismunun gagnvart sím-
notendum fólgin? Þar tala
staðreyndirnar sínu máli. Samkvæmt
nýútkominni Ársskýrslu Póst- og
símamálastofnunarinnar fyrir árið
1980, eru þá í árslok skráðir á 91-
svæðinu, það er simstöðvarnar
Reykjavík, Kópavogur, Hafnar-
árið eru dregin frá, verða það 2.533
umframskref á hvern síma. Annars
staðar á landinu eru símnotendur
30.425, eða 37% notenda og þeirra
notkun er 261.785,564 skref, sem
gjörir 8.604 skref á hvern. í þeirra
afnotagjaldi eru innifalin 2.400 skref
yfir árið, að þeim frádregnum verða
því 6.204 umframskref á hvern síma.
Greiðsluhlutfallið á milli Reykja-
víkursvæðisins og landsbyggðarinnar
er þannig: Á Reykjavíkursvæðinu
voru notuð 130.695,729 umfram-
skref, sem kosta samkvæmt núgild-
andi gjaldskrá krónur 73.189.608,24,
sem þýðir að þessir 63% símnotenda
greiða aðeins 41% af símanotkun
landsmanna það árið. Landsbyggðin
notaði aftur á móti 188.765,564
Þegar jafna skal aðstöðu og
lifskjör landsmanna, svo að búsetan
verði ekki eins ráðandi i afkomu-
möguleikum þegnanna, hlýtur það
meðal annars að felast í því að for-
réttindi eins eru skert, en misrétti
gagnvart öðrum leiðrétt. Sú stefna er
svo sjálfsögð og eðlileg, að um hana
ætti vart að þurfa að deila. Var því
furðulegt hvílíkum hávaða og æsingi
það olli, þegar ákveðið var að jafna
litillega þann mikla mun sem er á
símakostnaði notenda á Stór-Reykja-
víkursvæðinu annars vegar og lands-
byggðarinnar hins vegar. Þetta
jöfnunarskref var stigið 1. nóvember
sl. þegar lengdur var tími hvers Iang-
línuskrefs, gjaldflokkum fækkað og
^Jtætur- og helgidagataxti lengdur. Til
að mæta því tekjutapi sem Póst- og
símamálastofnunin hlaut að verða
fyrir í beinu hlutfalli við
tímalenginguna, var ákveðið að tíma-
mæla innanbæjarsímtöl á öllu
landinu, frá kl. 8.00 að morgni til kl.
19.00 að kvöldi, frá mánudegi til
föstudags. Utan þess tíma eru
innanbæjarsímtöl ótímamæld, eins
og var fyrir breytingu. Andstæðingar
þessara framkvæmda hafa óspart
notað lesendadálka dagblaðanna til
Garðar Hannesson
fjörður og Varmá, 51.604 símnot-
endur eða 63% símnotenda á
landinu. Símnotkun þeirra er
samkvæmt teljurum 192.620.529
skref, eða 3.733 skref á notanda. En
þegar þau 1.200 skref sem innifalin
eru í afnotagjaldinu hjá þeim yfir