Dagblaðið Vísir - DV - 03.04.1982, Qupperneq 19

Dagblaðið Vísir - DV - 03.04.1982, Qupperneq 19
DAGBLAÐIÐ & VÍSIR. LAUGARDAGUR 3. APRÍL 1982. ,,Þú ert ævintýrargjarn, hugrakkur og sjálfstæöur — fæddur foringi. Þú þoHr illa gagnrýni, átt erfitt með aö þoia fastar skoröur og venjur og nýtur þín jbezt í athafnasömu og tilbreytingarrfku starfi. Þú ert framgjarn, starfsamur og góður skipuleggjari, en þeir hæfileikar þínir gera það aö verkum að þú kemst undra fljótt á toppinn. Þú Iifir fyrir liðandi stund og sjálfstraust þitt er svo stórkostlegt aö þú gætir þess ekki alltaf að gera nauösynlegar varúðarráðstaf- anir.” Þessa lýsingu er að finna á | skrifborðinu hjá viðmælanda mínum, reyndar er klausan aftan á almanaki og |á að lýsa sérkennum hrútsins, eni I viðmælandinn er einmitt hrútur. Er i þetta lýsing á þér? spyr ég viðmæland- ann. 1 „Já, égheldþað,”segirhann. Annars erum við stödd inni á litilli |skrifstofu, hún er hæfilega snyrtileg. Það er skápur i einu horninu, ljós- ritunarvél í öðru. Skrifborð þar sem ægir saman pappirum af öllum stærð- um og gerðum stendur við einn vegg- : inn, litUl sófi við annan og bókahillur prýða þann þriðja. Þar getur að lita imeðal annars Laxness, lögbækur og i matreiðslubækur. Á skápnum hangir | apagervi og í ljósakrónu i loftinu hanga íapar tveir. i Það er Tommi í Tommaborgurum, sem er í Helgarviðtalinu eða Tómas A. Tómasson, eins og hann heitir fullu nafni. Fyrir rúmu ári vissu fáir, hver Tommi var, í dag þekkir hann hvert mannsbarn. En hver er hann þessi Tommi? „Howard Huges og séra Halldór Gröndaleru mimr menn Tommi í Tomma- borgurum í helgarviðtalinu „Ég var tvarti sauðurfnn í UO/akyUunnl" ,,Ég er Reykvikingur, nánar tiltekið Vesturbæingur, fæddur ’49. Pabbi minn er Amerfkani og hann hef ég jaldrei séð. Mamma fór tii Ameriku og skildi mig eftir hjá afa og ömmu, þegar ég var tveggja ára, og hjá þeim ólst ég | upp. Fimmtán ára gamall missti ég svo afa og ömmu, þau létust bæöi sama . daginn, og eftir stóð ég einn og yfirgef- inn. I Sem unglingur var ég mjög óstýrilát- |ur, byrjaöi að drekka 13 ára gamall og auðvitað féll það ekki i góðan jarðveg. i Ég var þvi sannkallaður svarti sauður- inn i fjölskyldunni. Ég hélt mig þó sæmUega aö skóla, kláraði Hagaskóla, fór svo f Verzló, en féU upp úr öörum bekk. Þá fór ég i kokkaskóla og fjórum árum siðar fór ég aftur i Verzló og lauk verzlunarskólaprófi. Svo fór ég tU Ameriku og lærði hótel- og veitinga- húsarekstur og lauk þar BS prófi ’79. Annars hef ég alla tíð verið hálfgerð- ur flautaþyrUl og fólk hefur sagt, ,hann tollir hvergi” og kannski er það rétt, ég hef flækzt viða og aldrei fest rætur ndns staðar, unnið hér og þar og yfiridtt staldrað stutt við á hverjum stað. Sjáöu, ég held nefnilega, að til þess að ná svona skjótum eöa snöggum árangri, dns og ég hef gert, þá þarf flautaþyrU. Mann, sem er tilbúinn tU að hella sér úti hlutina og láta svo kylfu ráða kasti, hvort tUtekst eða ekki. En heyrðu, viö vorum að tala um, hvar ég hefði unnið. Hálft ár var ég i Þýzkalandi við veitingastörf, svo sá ég um veitingarekstur fyrir Hermann Ragnar, danskennara, hótelstjóri City Hótel var ég um tíma, rak Matarbúðina í Hafnarfirði, en það átti ekki við mig....” — Átti ekki við þig? „Nei, sjáðu.kaupmaðurinn á horn- inu er svona stabill gæi, sem sér um að þjóna ákveðnum og þröngum kúnna- hópi, en ég er svo glysgjarn og vil hafa meira umleikis en það. Svo var ég hreinlega ekki nógu þroskaður til að reka slfka verzlun. Mér fannst mér allir vegir færir af því ég væri kokkur og með verzlunarskólapróf, en það var alger misskilningur. Ég gerði mér enga grein fyrir, hvað ég væri að fara úti. En heyrðu, eftir matvörubissnessinn fór ég f Festi í Grindavik og rak Festi i þrjú og hálft ár. Þá byrjaði ég að róast, sko, altso, ég meina, þá fór ég að finna mig. Skilurðu...? Þetta var ’75, ’76 og ’77, manstu ekki eftir þessum árum? Sveitaballatfzkan f hámarki og allt sem því fylgdi. í sveitaballamóralnum fékk ég að njóta mfn.. ’77 fórégsvotil Ameriku....” Textí: Kristih Þorsteinsdóttír Myndir: EinarÓlason „Þessírmenn láta ekkí bjóóa sér uppá tros " — Þú ert hrifinn af Amerfku? DAGBLAÐIÐ & VlSIR. LAUGARDAGUR 3. APRÍL 1982 ,,Já, ég er það. Þeir eiga mjðg góða hótelskóla, einhverja þá albeztu og þar teru til menn, sem eiga svo mikla . peninga að þeir gætu keypt allt Island ef það væri til sölu. Það er mjög al- menn skoðun hér hjá kokkum og þjón- um, sem aldrei hafa farið erlendis, að : Amerikanar kunni ekki að búa til mat, en það er misskilningur. Sjáðu þessa riku kalla, sem ég var að tala um, held- urðu, að þeir láti bjóða sér upp á tros? Nei, hreint ekki, þeir borða af gulldisk- um með gullhnífapörum og hafa þjón á hverjum fingri. Þessir menn hafa keypt alla beztu kokkana frá Evrópu, svo í dag er Ameríka Mekka matargerðar- listarinnar.” — Ertu kokkur fram f fingurgóma? „Þegar ég var að læra til kokks héma heima, þótti ég lélegur kokkur, enda segja kollegar mínar að ég sé ekki kokkur heldur bissnessmaður. Það seg- ir sina sögu. Þegar ég tók mig svo út úr hópnum og fór til framhaldsnáms í kokkafræöum, biðu félagar mínir hér heima spenntir eftir því, hvaö kæmi út úr þessu. Ég fór út með því hugarfari að stúdera staði eins og Naustið en ég var giftur þegar þetta var og átti og á . tvo syni. Þeir vildu hvergi borða nema 1 á hamborgarastöðum og óafvitandi fór ég að gefa hamborgurum meiri gaum...” „Þá varekkíhátt á mór risfð." „Þegar ég kom svo heim úr vestur- ferðinni, átti ég við áfengisvandamál að striða, svona í tæpt ár. Á þeim tíma misheppnaðist allt, sem ég tók mér fyr- ir hendur. Eg gerðist rekstrarráðunaut- ur á Sögu en það gekk ekki, var í Brauðbæ, ekki gekk það. Svo fór ég á sjóinn, á loðnuna, ætlaöi að moka inn pening, en þá vildi hvorki betur né verr til en svo að við veiddum ekkert. Það var þvi ekki hátt á mér risið á þessum tíma, skftblankur og allt ómögulegt. Ég fór f meðferð.... heyrðu, min edrúmennska byrjaði daginn sem Vig- dis varðforseti. Þegar ég kom úr meöferðinni, var ég svo stálheppinn, að Þórir Gunnarsson bað mig aö setja upp með sér ham- borgarastað, Winnys. Mdningin var að opna hamborgarastað út um allan bæ. Þegar Winnys hafði verið opinn í tvo mánuði eöa svo, datt ég ofan á þetta húsnæði á Grensásveginum. Ég brunaði með Þóri til að sýna honum plássiö, en honum leizt hreint ekkert á það. Það náði þvi ekki lengra, en ég gat ekki gleymt húsnæðinu og hversu vel það myndi henta matsölustað. Þessar vangaveltur enduðu á því, að ég ákvað að byrja sjálfur. Þannig byrjaði þetta, sem ég vil kalla ævintýri.” „ByrJaðJ með 16 þúsund krónurí vasanum " — Velgengni þfn þetta ár hefur verið ótrúleg. Þú hefur opnað fimm veitinga- staði, ýmist einn eða í félagi við aðra, á einu ári. Hvernig hefurðu fjármagnað þetta? 1 „Þegar ég byrjaði á Grensásvegin- um, þar sem fyrsti Tommaborgarinn opnaði, átti ég sextán þúsund krónur. Ég flutti úr ibúðinni minni og leigði hana, en var sjálfur í draslinu á Grensásveginum. Ég hringdi í vini og kunningja, sem aðstoöuðu mig við inn- réttingar og svo fékk ég Ufeyrissjóðslán og lán í Verzlunarbankanum. Þetta var erfitt, ég man, þegar þetta allt byrjaði, vann ég eins og hundur, allan sólar- hringinn, alla daga vikunnar, kom ekki út undir bert loft dögum saman. En mér finnst svo gaman að byggja eitt- hvað upp, að ég geri það af lifi og sál. Ég hef heyrt þvi fleygt, að fólk útí bæ segir, að ég eigi ekki Tommaborg- ; ara, heldur einhverjir ríkir kallar úti i bæ, en það er ekki satt, bara rógur.” | — Hverju eða hverjum viltu þakka þessa velgengni þfna? „Heppni, ég legg allt að veði, legg sálina f pottinn, eins og Haukur Hjaltason orðar það gjarnan. Ég kaupi I dýrustu og beztu hráefni, sem völ er á, 1 svo fólk geti treyst því, sem það gengur | að. Ég hef verið heppinn með starfs- fólk, að ógleymdri tilvonandi eigin- konu minni, Helgu Bjarnadóttur, sem verið hefur mér stoð og stytta. Ef við segjum, að ég hafi 75 prósent af þvi, sem til þarf, hefur hún 25 prósentin. Svo hef ég auövitað verið 1 sviösljósinu sfðan ’75, þegar ég var meö Festi. Þaö er stór hópur fólks, sem man eftir mér siðan þá. Ég hef verið i mörgum viðtöl- um og aldrei verið feiminn aö láta uppi skoðanir mfnar. Allt hefur þetta hjálp- iðtil.” „Ég meina, maðurinn hefur ekkart breytzt" 1 — Ertu dálítið fyrir það að komast í blöðin? l „Já, ég segi það alveg eins og er, að I mér þykir það ekki verra, mér finnst soldiö gaman að þvf en maður verður að gæta tungu sinnar þó.” — Ertu að færa út kviarnar? „ Já, ég er að opna hamborgarastaö á Akureyri alveg á næstunni, þaö verður I sá sjötti. Sá sjöundi er á teikniborðinu, en hann veröur f Hafnarfiröi og svo er | sá áttundi i bígerð. Hann verður í í Reykjavfk, ætlaður 16 ára krökkum og eldri og tekur 500 manns. Þetta verður svona hamborgaradiskó.” — Talandi um unglinga. Er til ungl- ingavandamál? „Þaö er ekkert meira unglingavanda- mál nú en áður, til dæmis þegar ég sjálfúr var á þessum aldri eða foreldrar okkar. Það er frægt dæmi, þegar ein- hverja hvítasunnuhelgina fyrir svona 20 árum, að unglingahópur fór f Þjórsárdalinn. Þeir gerðu allt kolbrjál- að. Einmitt sama fólkið og á nú börn á þessum aldri. Þetta sem er að gerast núna á Hallærisplaninu er alveg það sama og hefur alltaf verið að gerast eða hvað segið þið um Rómverjana til forna? Þar var spillingin svo mikil, að karlmenn áttu eiginkonur skyldunnar vegna, höfðu stúlkur eftir þörfum og pilta sér til gamans. Það eru tvö þúsund ár eða eitthvað siðan þetta gerðist. Ég meina, maðurinn hefur ekkert breytzt. Sjáðu, viðmótið er alltaf það sama. Fullorðna fólkið hefur alla tfð haft tendens til að siða unglinga til og segja þeim fyrir verkum, en þeir ungu fila það bara hreint ekki, þeir vilja gera hlutina sjálfir og reka sig á. Svona hef- ur þetta alltaf verið, þeir sem eru reynslunni rikari, vilja alltaf vera að miðla henni til þeirra, sem minni eða enga reynslu hafa, algerlega óbeönir.” „Það var takmarkið að efgnast þennan bM " — Þú keyptir þér einhvern fínasta Benz, sem ekur hér á götunum, eins og frægt er orðið. Keyptirðu hann vegna þess aö þú ert með bíladellu eða til aö sýna fólki, hvað þú værir stöndugur og vekjaumtal? „Ég er ekki með biladellu en ég hef alltaf haft gaman af að aka um f fínum bilum, svo ég keypti bílinn einungis sjálfs min vegna. Ég hafði áður átt tvo Benza og ég bara setti mér það takmark þegar ég byrjaði i hamborgarabransan- um að vera búinn að eignast Mercedes Benz 280 SE innan árs og það tókst! Hver og einn verður nefnilega að keppa aö einhverju marki.” — Nú hefurðu eignazt bflinn og hvað er næst? „Ég ætla að selja milljón hamborg- ara og þá ætla ég aö gefa öðrum sjens á að taka við. Ég held, að ég verði út- brunninn i þessum bransa þá og þurfi hvíld. Hins vegar hef ég ekkert ákveðið ennþá, hvort ég selji staðinn eöa hvað, en alla vega ætla ég að hvila mig þá og endurskoða afstöðu mina til þessa.” „Ogþéœtia óg ílögfrœðí" „En þetta er kannski ekki alveg nógu gott takmark f sjálfu sér, þvi ég bíð bara rólegur, þangað til ég hef selt mina milljón hamborgara,núnaeru þeir orðnir um 400 þúsund. Hins vegar hef ég ákveðið að fara í lögfræði, af ein- skærum áhuga. Ég er af lögfræðingum kominn og ég ætla að sanna það fyrir sjálfum mér og öðrum að ég get vel lært. Ég var eins og ég sagði svarti sauðurinn f familfunni og sagt var, að ég gæti ekki lært, ég vil afsanna þessa kenningu. Ég lenti f óskaplegu rugli og veseni sem unglingur og það er margt fólk, sem ég ólst upp með, sem lftur mig enn sömu augum og í þá daga. í þeirra augum er ég og verð alltaf sami vitleysingurinn þó það hafi ekki séð mig f tuttugu ár og þaö hef ég orðiö aö sætta mig við.” — Þig skiptir miklu máli al- menningsálitið? ,,Já, gerir það okkur ekki öll? Ég hef vakið gffurlegt umtal, bæði neikvætt | og jákvætt, en ég held þó, ef á heild- ina er litið verði þaö jákvæða ofan á, ; svo ég má vel við una. Þannig auglýsir j maður bezt vöruna, sem maður selur. ' Óbeinar auglýsingar hafa miklu meira gildi en hinar. Ef þú auglýsir í dagblaði er auglýsingin lesin einu sinni, ef hún er þá lesin. Dagblaðið í dag lestu bara f dag, ekki á morgun, þá er komið nýtt.” „Þetta ar Tommi " — Þér skýtur mjög skyndilega upp á stjörnuhimininn. Fyrir ári eða svo þekkti þig enginn en nú allir. Hvernig finnst þér sjálfum þessi kúvending? „Þessu fylgja óþægindi, en ánægjan, sem fylgir er meiri en óþæg- indin, svo ég sætti mig mjög vel við I þetta. Til dæmis ef ég fer út fyrir húss- ins dyr verð ég að haga mér vel og keyra snyrtilega, skiluröu. Á manna- mótum þekkja mig mjög margir og fólk snýr sér við á götu og horfir á mig og svoleiðis. Stundum er þetta voða gaman, en stundum pirrandi, oft 1 langar mig bara til að labba um bæinn | og skoða f búðarglugga og spá f mann- | lffið eins og hinir. Þetta er ósköp skrýt- 1 ið að upplifa á svona skömmum tíma. Ég verð enn meira áberandi fyrir það, að fyrirtækið heitir i höfuðið á mér og oft er nóg fyrir mig að segja í síma „Þetta er Tommi”. Þá vita allir, hver ég er. Vegna þess að fyrirtækið heitir í höfuðið á mér, er ég lfka háðari þvf en ella, ég og fyrirtækið erum eitt, og ég tek æðislega nærri mér, ef einhver er óánægður hér.” „Fktnst óg aHtaf varaátjón " — Ertu ríkur? „Ég veit það ekki, allavega líður mér ekkert öðruvfsi nú en fyrir fimmtán ár- um, þegar ég átti ekki grænan eyri og var að byrja sem kokkalærlingur á Loftleiðum. Annars er það nú svo, að mér finnst ég afltaf vera átján ára. Og ég meina, þó töluverðir peningar séu i umferð hérna, þá eyði ég ekki miklum peningum i sjálfan mig. Þegar ég var blankur eyddi ég langt um efni fram, en nú eiginlega engu, þvi ég er alltaf að vinna. Að vfsu á ég hús og Benz, en samt... Ég á engar fúlgur f banka og koddinn minn er ekki úttroöinn af seðl- um, ef það er það sem þú meinar. En alia vega hef ég ekki leyfi til að kvarta. Reyndar gæti ég vel hugsað mér að byrja uppá nýtt með tvær hendur tóm- ar. Það er mitt lif og yndi að byggja eitthvað upp frá grunni. Annars langar mig til að spyrja, er það neikvætt, ef fyrirtæki gengur vel?” — Ertu ævintýramaður og frama- gosi? „Já, ég held ég verði að viöurkenna það. Ég er þannig gerður að ég þarf að prófa allt, einu sinni fór ég í fallhlifa- stökk, en það hef ég aldrei gert aftur.” — Ertu ánægður með sjálfan þig? „Ég er aldrei ánægður með sjálfan mig. Daginn sem ég verð ánægður með sjálfan mig, er um leið dagurinn, sem ég byrja að fara niður á við. Ég er þó ekki óánægður, svo langt frá því, mað- ur má bara ekki verða of ánægður með lifið og tilveruna og ætla sér að sigla glaður og reifur fram á veg. Það er ekki hægt, maður þarf alltaf að vera að bæta og breyta.” „Ég er fagkHJót" „Heyrðu, ég ætla að segja þér sögu, ég er nefnilega algert fagidiót og get ekki talað um neitt nema veitingarekst- ur. Ég er sko ekki samræðuhæfur. Ég var f kokkteilpartfi um daginn og þar var fullt af toppköllum hérna úr bæn- um. En ég gat bara ekki talað við þessa menn, ég átti enga samleiö með þeim. Þeir vildu nefnilega ekki tala um veitingarekstur, svo ég fór eftir fimm mínútur, var hreint ekki gjaldgengur f hópinn.” „Howard Hughes og sóra HaUdór Qröndal eru mktk menn " — Áttu þér einhverja fyrirmynd, lifandi eða dauða, sem þú yj]t reyna að líkjast? Ég las einu sinni bókina „Carpet Baggers” eftir Harold Robbins. Sögu- persónan þar heitir Cord, en allir sem til þekkja vita, að Cord er enginn annar en Howard Hughes, svo i raun er sagan ævisaga Hughes. Þessi saga hafði mikil áhrif á mig og sfðar hef ég lesið heil- mikið um Huges. Ég dáist að þessum manni, ævintýramennska hans er að- dáunarverð. Þar þykir mér ekki leiðum að likjast og að nokkru leyti er hann mfn fyrirmynd. Af innlendum vett- vangi þykir mér séra Halldór Gröndal mjög sérstakur persónuleiki, sem ég ber mikla virðingu fyrir. Sjáðu, hann fer til Ameríku fyrir þrjátfu árum, lærir veitingarekstur, kemur heim og setur upp Naustið sem er alger nýjung á þess jumtíma og stendur enn fyrir sínu. Svo fer að halla undan fæti hjá Halldóri, hann snýr við blaðinu og lærir til prests. Þetta er frábært afrek! í dag gerir hann akkúrat það, sem hann lang- ar tii, það sem er hans köllun. Ég gæti vel hugsað mér að verða prestur, ég mundi fílaþað vel.” „Ég erbissnessmaður með vftámat" — Ef þú værir aftur orðinn 15 ára með þá reynslu, sem þú býrð að nú, hefðirðu valið sama lífsstfl og sömu braut? „Já, ég hefði ekki viljað missa af neinu, sem ég hef upplifað. Erfitt líf er undirstaða þess að kunna að meta ljúft Iif. Maður þarf að hafa fundið til til að geta metið það að llða vel. Maður þarf að hafa verið æöislega svangur til að fíla það að borða og sömuleiðis þarf maður að hafa verið fátækur til að fíla það að hafa peninga á milli handanna. Ef þú færð sældarlífið i vöggugjöf, er ekkertgaman að hví.” — Telur þú sjálfur þig kokk eða bissnessmann? „Ég er titlaður matreiðslumaður, en sjálfur tel ég mig vera bissnessmann með vit á mat. Ég hef sans fyrir biss- ness, þótt ég segi sjálfur frá, enda hefur hugur minn alltaf stefnt að þvi að verða bissnessmaður, frekar en að verða tal- inn bezti kokkur á Islandi. ” „... og vera svo bara fíottmann með skjalatösku" — Ef ég væri að fara núna og stofna veitingahús, hvað myndirðu ráðleggja mér? „Þú yrðir að gera þér grein fyrir því í upphafi, að mikil vinna biði þin, mjög mikil. Þú yrðir að vera sjálf f þessu af lífi og sál, þjóna kúnnunum, eins og þú gætir. Svo þyrftir þú að leggja áherzlu á einfaldan matseðil, þvf miklu betra er að hafa einn rétt á matseðlinum og hann frábæran en tuttugu og engan þeirra neitt sérstakan. Þá myndi ég undirstrika við þig, aö þú yrðir sjálf að vera í fyrirtækinu. Það þýðir ekki að eiga fyrirtæki og vera svo bara flott mann með skjalatösku einhvers staðar úti 1 bæ. Það gengur ekki upp, alveg sama hvað fyrirtækið heitir. Ef þú ert kúnni, viku vita af dgandanum einhvers staðar rétt hjá þér, alveg eins og ef þú ert i flugvél, þá liður þér betur að vita af flugstjóranum frammf heldur en afturí hjá fiugfreyjunum, er það ekki? Ef þú rekur fyrirtæki, er það númer eitt, tvö og þrjú að þú sért meðal kúnn- anna, þar sem þeir sjá þig, ekki loka þig inná skrifstofu. Eins þarftu að vera innan um starfsfólkiö. Góð byrjun á vinnudegi er að koma inn bakdyrameg- in og segja „halló” við uppvaskarana, því fyrirtæki gengur ekki öðruvísi en allir séu ánægðir. Bezt er, að þú sért sjálf með svuntuna aö steikja, eins og ég reyni að gera sem oftast. ” „Égómárdraum " —Áttu þér draum? „Þessi er erfið, jú, ég á mér draum. Mig langar til að opna veitingastað, sem liti út eins og sögualdarbærinn í Þjórsárdal og með sömu innréttingum. Þar væru svo á boðstólum tveir réttir, það væri fiskréttur annars vegar og glóðarsteikt lambalæri hins vegar, mat- urf sérklassa....” Og með vangaveltum um matreiðsl- una á lambalærinu, létum við samtal- inu lokiö. -KÞ

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.